Piarres Lartzabalen bi obra taularatzen ari Xirrixti-Mirrixti eta Oztibarreko Antzerkia
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Iazko urtarrilean zendu zen Lartzabal, euskal antzerkigintzan hainbat lan egin zuena bizian zehar, bai jokaldien prestaketan bai obrak izkiriatuz. Xirrixti Mirrixti taldeak Azkainekoaren "Herri Bozak" estreinatu berri du, eta Oztibarreko Antzerkiak "Suedako Neskatxa" Hegoaldean lehen aldikotz.
Hemeretzi urte zituela izkiriatu zuen Piarres Lartzabalek bere lehen antzerki obra, 1934. urtean. Ordutik aurrera Iparraldeko antzerkigintzaren zutaberik garrantzitsuena bilakatuko zen Telesforo Monzonen aldamenean. Baina halarik ere, Lartzabalen lana izan zen bereziki erabakiorra gertatu zena. 1945ean mordoska bat obra gehiago idatziko zuen Hazparnen, baina adierazgarriagoa izan zen 18 talde desberdin prestatu zituela herririk herri aritu zirenak. "Orduan Iparraldean ez zen antzerkirik" aipatu zigun Pierre Halsouet, Lartzabal zuzendari izan zuenak, apeza hil ondoan. "Antzerkigintza errekatik ateratzea izan zen bere lan baliotsuena. Bere piezetan herriko bozek zuten protagonismoa. Irudimen handia izan arren, oso errealista zen eta herriko bizia zertan zen ongi erakusten saiatu zen. Herriarengan ikusten zituen ñabardura guztiak izkribuz adierazten zituen".
Orotara 40 bat antzerki lan egin zuen handietarik, eta beste 60ren bat laburragoak. Bere obrak neurri batean euskararen eta euskal kulturaren sostengu bilakatu ziren, betiere herriaren prolematika soziala eta gizarteko gorabeherak agertzea zituela xede.
Daniel Landartek kontatu zigun oso ausarta zela Lartzabal bere garairako. Ordurarte elizaren aginduz eta sasoi hartako ohituren kausaz ez zen onartzen gizonezko eta emakumezkoek batera antzes zezaten. "Aurrerakoia izan zen oso, guzti horiek txotxolokeriak zirela aldarrikatuz". Hau dela eta, esan ohi da eskandaluek bultzatu zutela arrakastaz bere gazte denboran. "Hasieran irri egiteko idazten bazuen ere –herri xehean sinesten bait zuen sutsuki–, gero ezagutarazi digu historia: Matalaz, Bereterretxe, Etxahun, Bordaxuri, Ibañeta... Guztiek gure benetako historio kondatzen digute".
Xirrixti Mirrixti antzerki taldeak maiatzaren 3an Baigorrin estreinatu duen "Herri Bozak" (1956) obra, hain zuzen, Iparraldeko gizartearen ispilu gertatzen da, udal hauteskundeetako sasoian herritarrengan bilakatzen diren ezinegon, enbiria, kazikismoa, xantaia eta beste makina bat komeria erakusten dizkiguna, ia dozena bat pertsonairen bitartez , batzuk xurien aldekoak, gorriak besteak.
Taldeak azaroan ekin zien obraren prestatzeko errepetizioneei, herriko bozak edo udal hauteskunde garaian estreinatzeko asmoz, zoritxarrez atzeratu egin badira ere. Lehenagotik "Xirrixti Mirrixti gerrenian plat", "Gazteluko mutxurdinak" eta "Nola jin hala joan" obrak jokatu ondotik, "Herriko Bozak" komedia errural honetarako Eneko Olasagasti donostiarraren zuzendaritza lana baliatu dute.
Hamar jokogilek hartzen dute parte, horietarik lau lehen aldikotz taula gainera igo direnak ordu t'erdiko obra burututzeko.
Entseiu polita izan da Xirrixti Mirrixtikoena, eta berezia kontutan hartuz gero Hegoaldeko aktore eta zuzendari baten ardurapean landu dutela Latzabalen obra. Errepetizionetatik hasi eta estreinaldiaren bezpera arteko lan eta harremanen berri jaso dugu Eneko Olasagastiren ahotik.
Bere burua jokolari egin duten aktoreak dira, klitxeetara eginak diren jokolariak, baina egitearen poderioz ikasi dutenak. Ez dute teknikarik. baina bai espontaneidadea eta freskura izugarria. Kontua oreka nola erdiestea izan da. Eta bestetik, hamar jokolari taula gainean ongi ordenatzea, ze han oso txikiak dira taulak, eta jokolari guzti horiek espazio mugatu horretara moldatu behar.
Xak eta Ekiza
Non: Ondargain txiringitoan (Deba)
Noiz: abuztuaren 27an.
-------------------------------------------------------
Euri langarraren eta lanbro-lainoen artean pasatu dugu Gipuzkoako muga, kostaldean zehar doan errepidetik itsaso zakarrari beha. Bandera... [+]
Astelehenean jakinaraziko dituzte ordutegiak, eta hilaren 14an, igandean, jarriko dituzte salgai lehen egunetako sarrerak. 254 film egongo dira ikusgai, 56 herrialdetakoak.
Emmanuel Macron Frantziako lehendakariak adierazi du 26 herrialde prest direla gerra amaitu ondoren Ukrainan indar militarra zabaltzeko, “lurrez, airez edo itsasoz” parte hartuz. Vladimir Putin buruzagi errusiarrak erantzun die ez duela horrelakorik onartuko, ez... [+]
Caddo hizkuntza gorde eta biziberritzeko ahaleginean ari den ekintzailea da Alaina Tahlate. AEBetako jatorrizko caddo herriko hizkuntza hori jario oneko hiztun bakarrarekin gelditua zen: Edmond Johnson, 95 urteko hiztunarekin. Tahlate gazteak aitortu zion estutasunez bizi zuela... [+]
Izpegiko besten hirugarren edizioa ospatuko dute, Basaizea Baigorriko kultur elkarteak, Baztango Gazte Asanbladak eta Baigorriko zein Erratzuko gazteek elkarlanean prestaturik. Hitzaldiak, bazkaria, ibilaldia, kontzertuak... izanen dute zeregina.
Osasuna futbol taldeak bat egin du Nafarroako Abiadura Handiaren aldeko plataformarekin, azken honek ostegun honetan jakinarazi duenez. UGT sindikatuak eta Eraikuntzaren Industrializatzearen Aldeko Nafarroako Klusterrak ere bai.
Palestinarekin Elkartasunak manifestazio nazionala antolatu du urriaren 4rako. Ostiral honetan Euskal Herriko 130 udaletxeren aurrean protestatzera deitu du Gernika-Palestina ekimenak.
Osakidetzak Itzulbide aurkeztu berri du. Itzultzaile neuronal bat da EAEko osasuneko profesionalentzat, euskaraz egiten diren kontsulta medikoetako informazioa gaztelaniara itzultzen duena. Euskara lan-hizkuntza eraginkorra izateko baliabide gehiago eskainiko dizkie... [+]
Hiru urte bete dituzten 1.404 ikasle berri matrikulatu dituzte D edo B ereduetan, Nafarroan. Adin guztiak kontuan hartuz, 27.334 ikaslek ikasiko dute euskaraz. Matrikulen 67,8% ikastetxe publikoen sarean izan da.
Ikasleek pantailekin duten harremana aztertu eta "Heziketa digitala LH eta DBH" izeneko txostenean jaso dituzte ondorioak Macsonrisas-eko kideek.
Asteleheneko bileran helarazi zioten asmo hori enpresa batzordeari, eta irailaren 9rako deitu dute hurrengo bilera. Fabrikak 151 behargin ditu gaur egun, baina ez dute zehaztu zenbat kaleratuko lituzketen.
Emakumeak dantzara atera eta gizonezko dantzariek oztopatu egin dituzte, bultza egin diete eta haien dantza eragozten saiatu dira. Beste batzuetan musikariak geldiarazi dituzte eta ikusleetako batzuk bizkarra eman diete emakume dantzariei. Ez da Baztan, ez Hondarribia edo Irun;... [+]
"Bailara eraldatzeko ezinbesteko tresnatzat" hartzen dute Gaztetxea, eta elkartasuna adierazi diete "borrokan dauden beste Gaztetxe guztiei".
Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]