Imanol Irigoien: "Ez zait interesatzen erretorika; poesia esentzialerajo dut"


1989ko otsailaren 12an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Imanol Irigoieni elkarrizketa.

"ARGIAREN BARNE DISTANTZIAK", LIZARDI POESIA SARIA
Imanol Irigoien: "Ez zait interesatzen erretorika; poesia esentzialera jo dut"
Sopresaz hartu zuen jendeak Lizardi Saria Imanol Irigoienek eskuratzerakoan. Inork gutxik zekien literaturari heldu zionik, pintatzen zuela ezagun baldin bazen ere zenbaiten artean. Eta gurekin solasean, ia gehiago mintzatu zen pinturaz, poesiaz baino.
Oiartzunen bizi da Imanol Irigoien altzarra, eguneroko ordu gehienak lantegian igarotzen dituen arren, bizi-bizian daraman pinturarako zaletasunak jaten dizkiola etxekoak. Antza denez, gaztetandik jaso zuen kreazio artistikoarekiko kezka familia giroan, nahiz eta berrogei urtetatik gertu zelarik baino ekin ez pintatzeari. Eta literatura berriz, are berankorragoa bere baitan, hirurogeietarik gertu dagoela, orain bi urte eta piku hasi bait zituen "Argiaren barne distantziak" liburuaren lehen lerroen idazketak.
"Nigan, pintura eta literatura uztarturik baino gehiago, uste dut bat direla; bi espresamolde desberdin, bota kolore eta plastikaren bitartez datorrena, eta hitzak eta beren arteko loturetatik datozen imajinez bestea. Pinturagatik arduratuago nagoen neurrian, konposizioa, koloreak eta argi eta itzalen arteko dialektika eta halakoek kezkatzen naute. Orduan konturatu nintzen plastikaren bitartez adierazi daitezkeen horiek ere hitzen bitartez, espresamolde desberdinez ere adieraz nitzakeela".
Bere anaia Juan Marirekin udaldiko oporretara joandako batetan hasi zen izkiriatzen,
"goiz eta arratsaldeak pasatzen nituen horretan. Juan Mariri erakusten nizkion, eta berak ematen zidan jarraitzeko adorea. Idatzirikoak urtebetez utziko nituen, eta hurrengo oporraldietan segituko".
Argi poetikoaren bila
Argiaren azterketak kezkatzen du batik bat Imanol Irigoien, bere plastika. Lanak ere bide horretatik abiatu dituela.
"Ez ordea argi inmediatoa eta lekuan lekukoa, baizik eta argi intemporala ezagutu nahian poesiaren bitartez; argi fisikoaren metafora izango litzatekeen argi poetikoaren atzetik edo, esango nuke Argiaren eta itzalaren arteko dialektika: argiak itzala dakar eta itzalik ez legoke argirik gabe".
Poesiak filosofia eta metafisikatik zerbait duela aipatzen digu:
"idazle batek ongi esan zuen bezala, poesiak ezagutzen duzun hura dauka soberan, eta ezagutzen ez duzun horren bilaketa behar".
Hainbat ataletan egituratua dago "Argiaren barne distantziak" liburua, horietarik bakoitzak pintore zenbaiten obren ikusmira eta azterketak eragindako erreflesio poetikoa dakarrela, jarrera amankomunak agertarazi dizkioten pintoreekikoa azken batean. Horrela, Vermeer, Di Chirico, Van Gogh, Cristino de Vera, Ormaolea eta besteren obren ingurukoek egituratzen dute liburua atalka, hauetan beste zenbaiti gehiago ere omen egin dien, Malevich 'supramatista'ri kasu:
"hark pintatu zuen 'Supremo' kuadroa, 'lauki beltza fondo zurian' ",
berriro ere argia eta itzalaren dialektikaren inguruan murgiltzen garela solasean.
"Nik uste dut bastante zentratzen naizela kolore zurian; ilunak eta zuriak, argiak eta itzalak. Zuria ere, finean, kolore guztien bilduma bait da".
"Poesian ere ez zait interesatzen erretorika, eta piska bat jo dut esentziara, ahalik eta hitz gutxienekin adieraztera, poesia esentzialera edo. Joera eliminaziokoa izan dut, eta Juan Mari ere esaten nion: 'ahal dugun gehiena kendu behar dugu; jartzea, jartzea erraza duk'. Aholku onak izan dira neretzat bereak".
Horregatik, Lizardi Sarirako ezinbestekoak ziren seirehun inguru bertsoetarik mordoxka bat kentzeko asmoa du oraindik ere.
"Gehiegi dira. Asko laburtuko nituzke, eta oraintsu egin ditudan beste zenbait gehitu agian. Dena den, jende gehiagok irakurtzea nahi dut ezer kaleratu aurretik".
Erein argitaletxearen eskutik aurten bertan plazaratuko den liburuaren zai geratzen gara.
GORKA ARRESE
"Argi eta itzalen dialektikak kezkatzen nau. Argi fisikoaren metafora litzatekeen argi poetikoa".
49


Gaiez\Kultura\Literatura\Idazleak\IRIGOIEN5
Gaiez\Kultura\Literatura\Sariak\Lizardi
Gaiez\Kultura\Literatura\Argitalpena\Poesia
Gaiez\Kultura\Argitalgint\Argitalpena\Liburuak\Literatur l
Gaiez\Kultura\Artea\Pintura\Pintoreak\IRIGOIEN5
Pertsonaiaz\IRIGOIEN5
Egileez\ARRESE1\Kultura

Azkenak
Javier Milei eta bere arreba eroskeria trama batekin erlazionatu dituzte filtraturiko audio batzuek

Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]


2025-08-28 | Gedar
Bere historian lehen aldiz, 110.000 milioi euroko kapitalizazioa gainditu du Iberdrolak

Europako energia-enpresarik handiena da jada, eta bi handienetako bat munduan.


Frantziako Gobernuaren aurka “guztia blokeatzeko” deia indartzen ari da

Irailaren 10a izanen dute protestarako lehen hitzordua. 2018 urteko Jaka Horien mugimenduaren segipen gisa ikusten dute anitzek deia, nahiz eta alderdi politikoak eta sindikatuak dinamikari lotu izanak ezberdintzen dituen biak. François Bayrouren austeritate politikaren... [+]


Udazken beroa Frantzian?

2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.

Horri gehitu behar... [+]


Alemaniak derrigorrezko zerbitzu militarra “beharrezkoa” denean ezarriko lukeen lege proiektua onartu du

Europako azken urteetako joerari jarraiki, derrigorrezko zerbitzu militarraren harrabotsa Alemaniara heldu da: SDP Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata buru duen Defentsa Ministerioak borondatezko soldadutza ezarriko lukeen lege proiektua onartu du, "beharrezkoa" denean... [+]


Nafarroako lau pilotari ijitori omenaldia egin diete Mañuetako pilotalekuan

Flamenco On Fire jaialdian ospatu dute ijito komunitatearen, flamenkoaren eta pilotaren arteko harremana. Iruñeko Alde Zaharreko Mañueta pilotalekuan antolatu dute jaialdia, eta bertan omenaldia egin diete lau pilotari ijitori.


2025-08-28 | Jon Aleman Astitz
Supremazismo espainiarren “kontsentsu linguistikoa”

Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.

Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]


2025-08-28 | Iñaki Lasa Nuin
Gure jaiak

Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]


2025-08-28 | LAB sindikatua
38 urteko garraiolari bat hil da Erriberrin

LABek jakin ahal izan duenez, Iruñeko garraiolari bat hil da asteazken goizaldean Erriberrin, lanerako zerabilen kamioia bidetik atera eta irauli ostean.


Polizia “talde zaurgarri”?

Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]


Hainbat ekintzailek bidea moztu diote Israel-Premier Tech txirrindularitza taldeari Espainiako Itzulian, Gazako genozidioarengatik

Hainbat lagun errepidera atera dira Palestinako banderak eta Gazako genozidioaren aurkako mezuak eskuan, eta Israelgo taldeko txirrindularien taldekako asteazkeneko erlojupekoa oztopatu dute. Etaparen ondoren argitaratutako ohar batean, taldeak manifestarien "ekintza... [+]


Martxoaren 15 eta 22an iraganen dira Ipar Euskal Herriko udal hauteskundeak

Bozketa arauei dagokionez hainbat aldaketa bideratu zituen maiatzaren 21ean bozkaturiko legediak. Bozkatzeko prozedura argiturik, abuztuaren 27an eman du hauteskundeen agendaren berri Frantziako Gobernuaren bozeramaileak.


Gabriel Aresti omentzen arteak bateratuz

LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.


Estefi Etxebeste
“Mentalki ongi prestatzea dirudiena baino garrantzitsuagoa da harri-jasotzean”

Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.


2025-08-27 | Patxi Azparren
Askapen prozesu heterokroniko, poliedriko eta “kuantikoa”

Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!

Prozesu heterokronikoa

Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]


Eguneraketa berriak daude