Txema Aranaz: "Pamiela" Gaztelaniaz Ere Euskararen Aldeko Giroa Sortu Nahi Dugu Nafarroan'
"Pamiela"z mintzatzerakoan, jende gutxik jakingo du euskaraz ere hain titulu interesgarriak kaleratu dituen argitaletxe horren atzean, gazte baju, argal eta anteoju borobildun bat dagoela. Bera dugu "Pamiela"ren zuzpertzaile, aintzindari eta kudeatzailea.
Nafarroan, Euskal Herri osoan bezala erlijioak pisu handia du oraindik, ohitura eta ohiturakeria horiek nolabait birrindu litezke, baldin eta hauen moduko iniziatiba asko hedatzen badira. Koordinaturik, antzekoak izan eta ildo berdintsutik joanez gero, noski.
Egia esan, eman zaigun diru horrekin arazoak konpondu bide ditugu. Salmenta fijo, argitarapenak eta diru horrekin ez daukagu arazo ekonomiko larririk euskaraz argitaratu ahal izateko. Horrezaz gain aldeko jarrera dago, eta arazo gutxienak suposatu dizkigute euskarazko liburuek. Marcel Schwob-en «Urrezko maskaradun erregea»ren euskarazko bertsioa, Periko Diaz de Ulzurrunek egina hain zuzen ere, dago bakarrik numero gorrietan, izan zituen kritikengatik segur aski.
Beste edizio guziak salbatu dira. Ildo horretatik ere, ez bada euskaraz gehiago produzitu interesgarriak diren zenbait autoreek beren irtenbideak dituztelako da, hor dago «Susa», zeinak gazte sektore bati eman dion eta ematen jarraitzen dion publikatzeko aukera. Eta horrera jotzen dute.
«Elkar» eta «Erein»ekin berriz ezin dugu konpetitu, gure alboan daude eta profesionaltasunez dena irensteko ahalmena bait dute. Hortaz, argitaratu izan dugun askotan autoreek sinpatiaz begiratu izan digutelako eta honelako proiektu bat bultzatu nahi zutelako izan da, ze nahi balute edozein lekutan argitaratuko lituzkete beren liburuak. Interes eza, adiskidetasuna eta horrelako zioengatik desbideratu dira lan asko eta asko «Pamiela»runtz. Autoreek badakite agian ez dutela kobratuko sekula. Beraz, posibilitate marko murriztu batean maneiatzen gara, ezin dugu konpetitu. Zenbait kasutan, saldu litekeena eskuratzeko kreditoak eskatu ohi ditugu. Ahal dena egiten da.
Poesian tirada bakoitza ajustatu egin genuen, 500era mugatu, eta halere denak ez dira saltzen, eta nola poesia hain deskuidaturik dagoenez, prentsak eta komunikabidek ez dute kontutan hartzen, nahiago dugu horrela egitea: 2. argitalpenean akatsak eta abar zuzendu daitezke, definitiboa izan dedin saiatu eta birrargitalpena nobedadea denez horrelatsu tratatu, distribuziotik berriro oihartzuna eragin. Zentzu horretan, askoz hobeagoa da tirada motzak bultzatu eta gero horiek eraberritzea, zeren bestela poesia ez da saltzen. Gu horren aldekoak gara, ia birargitalpen osoa saldu gabe geratzeko arriskua eduki lezakeen arren, baina gutxienik birrargitaratu eta saiatzen gara prentsan bere oihartzuna izan dezan.
Duela urte bete inguru arte distribuzio prolemak izan genituen. Beno, orain ez ditugu hainbeste, gu Nafarroan gaude, kontakto handia dugu Bilbo eta Bizkaiko Txema Larrea eta talde horrekin, gure hemengo papera bete nahi dugu baino Nafarroako editoriala izatera mugatu gabe, hemengoa izateak gertuko jendeari bakarrik argitaratzea ez du esan nahi, nik behinizat planteamendu orokorragoa egiten dut.
Berezitasunak kontutan hartzen dira, baina "Pamiela"ren betekizuna ezberdina da, Nafarroan beste errealitate batekin ari zara jokatzen, eta euskararen alde eta proiektu hau apoiatu daiteke ez euskaratik bakarrik, gaztelaniaz aldeko giroa sortuz eta mantenduz ere. Gutxienik, aldekoa den jende eta eritziekin «koltxoi» moduko bat eratuz. Honela bete dezakegun papela, bai politiko, zein kulturala maila handiagoa duena eta delikatuagoa izanen da.
Praktikotasunari begira, zera egia da, zuk liburu bat aurkezten zenuen eta laguntza hori jasotzen zuen,–orohar beste argitaletxeek jasotakoa baino ttikiagoa, ezen ez bait ginen hain espabilatuak–. Hala eta guztiz, zifra txikiago horrek garrantzia itzela zeukan. Liburuen salmenten txanponak jasotzen zenituen bitartekoa salbatzen zuen, hitz batean argitalpena.
Faktore pixuduna izan da. Guk, argitaletxe bezala, hori ez bagenu ez ginateke ausartuko euskaraz argitaratzera, salmenta eskasen edo ailegatu ezinaren beldurrez. Neurri horretan positiboa da.
Bi aho dituen ezpata ere izan liteke halere. Ba dira duela gutxi arte euskara bazterturik zeukaten argitaletxeak, zeinak gaur, negozioa eta guzti, agian, egiten ari diren. Euskararen produkzioa handiagotzeko balio badu, halaber positiboa izan daiteke. Geure errealitate zehatza asko lagundu gaituela bada ere, subentzioen planteamendua hobetoago eraman ditekenik ez dugu ezeztatzen, esan beharrezkoak esatea zilegitzat jotzen dugu, jakina.
1991n atxilotua izan zenean Espainiako Poliziak Bilboko Komisarian torturatu egin zuela salatu zuen Raul Fuentesek. Espainiako auzitegiek ez zuten salaketa aintzat hartu, besteak beste delitua preskribituta zegoelako. Orain, Nazio Batuen Erakundeko Torturaren Aurkako Batzordeak... [+]
Sarean jarri dute "Belarribizi eta Ahoprest" laburmetraia, joan den igandean itxi zen 2025eko Euskaraldiaren aitzakiarekin Oskar Alegria zinegileak Artazu herrian udaberri honetan filmatu duen lana. Belarriprest eta ahobizi kontzeptuen gaineko... [+]
EHUk, aldiz, azaldu du ezinezkoa dela hitz emandako 40 plaza berriak eskaintzea, ez baitute horretarako baliabiderik. Plaza berrien kopurua pixkanaka areagotzeko asmoa erakutsi du EHUk.
Tentsio uneak bizi ahal izan dira ostegun eguerdian Donostiako Udaletxeko udal batzar aretoan.
Proposamenak “hilketek eta goseteak” bere horretan jarraitzea bermatuko duela salatu du Hamasek, baina gehitu du zer erantzun aztertzen ari dela. Israelek proposamena onartu duela jakinarazi dute AEBek.
Bilbon, Larraskitu auzoan, familiaren etxean gertatu da. Eztabaida bortitz baten ondoren emakumeak etxetik ihes egin du eta Udaltzaingoari deitu dio. Udaltzainek alabaren eta aitaren gorpuak aurkitu dituzte etxean. Emakumea ospitalera eraman dute zaurien ondorioz.
Nafarroako Farmazialarien Elkargo Ofizialak (COFNA) eta Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako Sailak programa bat abiatu dute landa eremuko jendeak behar bezala hartzeko medikazioa.
Heriotzak Eduardo du izena
- Egilea: Formol konpainia (eta Ander Lipusen manifestua)
- Non: Modelo Aretoan, Zarautzen, Literaturia jaialdia
- Noiz: Maiatzaren 23an.
-------------------------------------------------------------
Bunker batean garatzen da antzezlana... [+]
Espainiako Osasun Ministerioa kerik gabeko eremu berriak ezarriko lituzkeen lege aurreproiektua eratzen ari da eta Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan izango luke eragina. Eremu berri horien artean, tabernetako terrazak, unibertsitateetako campusak edo autobus-markesinak ageri... [+]
Bilboko itsasadarraren ertz biak lotzeko ibilgailuentzako tunelaren proiektuagaz batera, Areeta eta Sestao lotuko zituen anezka-tren bat ere iragarri zuen Bizkaiko Foru Aldundiak 2022an. Orain, proiektua gauzatzeko ardura Eusko Jaurlaritzaren mendeko Euskal Trenbide Sareari... [+]
AHT Gelditu elkartearen esanetan, AHTren obretan asteartean izandako heriotza bezalakoen atzean "esklabotza-baldintzak" eta "tratu arrazista umiliagarri eta iraingarriak" baino ez daude. Atxondoko Udalak gertatutakoa ikertu eta argitzeko eskatu du. AHTko obretan... [+]
Euskal hezkuntza sisteman haur zaurgarriak ondo integratzeko dekretua egin zuen Eusko Jaurlaritza Hezkuntza Sailak 2023ko maiatzean eta gaur haren balorazio oso kritikoa egiten du Ikastolen elkarteak: hark ez du balio izan segregazioa amaitzeko. Hainbat proposamen ere egin... [+]
Okupatutako Jerusalemgo Ekintza Nazional eta Zibileko batzordeak jakinarazi du trenaren bigarren fasearen hasiera, eta gaitzetsi egin du kokalekuen arteko komunikazioa indartzea duelako helburu. Zisjordanian 22 kokaleku berri ezarriko dituela adierazi du Israelek.
Ostegun goizean hil da langilea, Bilboko José María Ugarteburu kalean. Astelehenean bi langile hil ziren, Andosillan (Nafarroa) eta Atxondon (Bizkaia), eta asteartean beste bat Amurrion (Araba).