Txema Aranaz: "Pamiela" Gaztelaniaz Ere Euskararen Aldeko Giroa Sortu Nahi Dugu Nafarroan'
aurre egingo dieten hedabide independenteak
"Pamiela"z mintzatzerakoan, jende gutxik jakingo du euskaraz ere hain titulu interesgarriak kaleratu dituen argitaletxe horren atzean, gazte baju, argal eta anteoju borobildun bat dagoela. Bera dugu "Pamiela"ren zuzpertzaile, aintzindari eta kudeatzailea.
Nafarroan, Euskal Herri osoan bezala erlijioak pisu handia du oraindik, ohitura eta ohiturakeria horiek nolabait birrindu litezke, baldin eta hauen moduko iniziatiba asko hedatzen badira. Koordinaturik, antzekoak izan eta ildo berdintsutik joanez gero, noski.
Egia esan, eman zaigun diru horrekin arazoak konpondu bide ditugu. Salmenta fijo, argitarapenak eta diru horrekin ez daukagu arazo ekonomiko larririk euskaraz argitaratu ahal izateko. Horrezaz gain aldeko jarrera dago, eta arazo gutxienak suposatu dizkigute euskarazko liburuek. Marcel Schwob-en «Urrezko maskaradun erregea»ren euskarazko bertsioa, Periko Diaz de Ulzurrunek egina hain zuzen ere, dago bakarrik numero gorrietan, izan zituen kritikengatik segur aski.
Beste edizio guziak salbatu dira. Ildo horretatik ere, ez bada euskaraz gehiago produzitu interesgarriak diren zenbait autoreek beren irtenbideak dituztelako da, hor dago «Susa», zeinak gazte sektore bati eman dion eta ematen jarraitzen dion publikatzeko aukera. Eta horrera jotzen dute.
«Elkar» eta «Erein»ekin berriz ezin dugu konpetitu, gure alboan daude eta profesionaltasunez dena irensteko ahalmena bait dute. Hortaz, argitaratu izan dugun askotan autoreek sinpatiaz begiratu izan digutelako eta honelako proiektu bat bultzatu nahi zutelako izan da, ze nahi balute edozein lekutan argitaratuko lituzkete beren liburuak. Interes eza, adiskidetasuna eta horrelako zioengatik desbideratu dira lan asko eta asko «Pamiela»runtz. Autoreek badakite agian ez dutela kobratuko sekula. Beraz, posibilitate marko murriztu batean maneiatzen gara, ezin dugu konpetitu. Zenbait kasutan, saldu litekeena eskuratzeko kreditoak eskatu ohi ditugu. Ahal dena egiten da.
Poesian tirada bakoitza ajustatu egin genuen, 500era mugatu, eta halere denak ez dira saltzen, eta nola poesia hain deskuidaturik dagoenez, prentsak eta komunikabidek ez dute kontutan hartzen, nahiago dugu horrela egitea: 2. argitalpenean akatsak eta abar zuzendu daitezke, definitiboa izan dedin saiatu eta birrargitalpena nobedadea denez horrelatsu tratatu, distribuziotik berriro oihartzuna eragin. Zentzu horretan, askoz hobeagoa da tirada motzak bultzatu eta gero horiek eraberritzea, zeren bestela poesia ez da saltzen. Gu horren aldekoak gara, ia birargitalpen osoa saldu gabe geratzeko arriskua eduki lezakeen arren, baina gutxienik birrargitaratu eta saiatzen gara prentsan bere oihartzuna izan dezan.
Duela urte bete inguru arte distribuzio prolemak izan genituen. Beno, orain ez ditugu hainbeste, gu Nafarroan gaude, kontakto handia dugu Bilbo eta Bizkaiko Txema Larrea eta talde horrekin, gure hemengo papera bete nahi dugu baino Nafarroako editoriala izatera mugatu gabe, hemengoa izateak gertuko jendeari bakarrik argitaratzea ez du esan nahi, nik behinizat planteamendu orokorragoa egiten dut.
Berezitasunak kontutan hartzen dira, baina "Pamiela"ren betekizuna ezberdina da, Nafarroan beste errealitate batekin ari zara jokatzen, eta euskararen alde eta proiektu hau apoiatu daiteke ez euskaratik bakarrik, gaztelaniaz aldeko giroa sortuz eta mantenduz ere. Gutxienik, aldekoa den jende eta eritziekin «koltxoi» moduko bat eratuz. Honela bete dezakegun papela, bai politiko, zein kulturala maila handiagoa duena eta delikatuagoa izanen da.
Praktikotasunari begira, zera egia da, zuk liburu bat aurkezten zenuen eta laguntza hori jasotzen zuen,–orohar beste argitaletxeek jasotakoa baino ttikiagoa, ezen ez bait ginen hain espabilatuak–. Hala eta guztiz, zifra txikiago horrek garrantzia itzela zeukan. Liburuen salmenten txanponak jasotzen zenituen bitartekoa salbatzen zuen, hitz batean argitalpena.
Faktore pixuduna izan da. Guk, argitaletxe bezala, hori ez bagenu ez ginateke ausartuko euskaraz argitaratzera, salmenta eskasen edo ailegatu ezinaren beldurrez. Neurri horretan positiboa da.
Bi aho dituen ezpata ere izan liteke halere. Ba dira duela gutxi arte euskara bazterturik zeukaten argitaletxeak, zeinak gaur, negozioa eta guzti, agian, egiten ari diren. Euskararen produkzioa handiagotzeko balio badu, halaber positiboa izan daiteke. Geure errealitate zehatza asko lagundu gaituela bada ere, subentzioen planteamendua hobetoago eraman ditekenik ez dugu ezeztatzen, esan beharrezkoak esatea zilegitzat jotzen dugu, jakina.
26 urtez euskal preso eta iheslariak etxeratzeko aldarria oholtza gainera eraman ondoren, Hatortxu Rock jaialdiak bere azken edizioa egingo du ostegunetik igandera bitartean, Lakuntzan (Nafarroa). Jaialdian bildutako dirua preso sein senideentzat dispertsioak zekarren zama... [+]
Askotan hitz egin izaten da (dugu) banketxeen inguruan, kritika askoren jo-puntuan jarriz behin baino gehiagotan. Inor gutxi ezagutzen dut banketxeei buruz zerbait txarra esan ez duenik… baina, era berean, inor gutxi ezagutzen dut banketxeen zerbitzurik erabiltzen ez... [+]
Zenbat min jasan dezake bihotz batek?
Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?
Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.
Jolasa bukatzea... [+]
Orain dela 39 urte Hego Euskal Herriak, Kataluniak eta Kanaria uharteek ezetz esan zioten NATOri; duela 36 urte lehenengo intsumisoek euren burua aurkeztu zuten Gobernu Militarretan. Garai hartan Gerra Hotzaren izua hedatuta zegoen, blokeen arteko gatazka, gerra nuklear baten... [+]
Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.
Aurten,... [+]
Uztailaren 12an akordioa sinatu zuten Kanakyko indar independentistek eta Frantziako Gobernuak Parisen. Negoziatzaile independentistek “akordio historikotzat” jo zuten. Alabaina, independentisten arteko hainbat taldek akordioari buruzko erreparoak agertu dituzte, eta... [+]
Kooperatibismo bat komunitateari begira: lurraldeetako beharrei erantzuteko ereduak zabaltzen jardunaldia izan zen ekainaren 19an eta 20an Usurbilen, Jakinek, Usurbilgo Udalak eta UEUk elkarlanean antolatuta. Praktika kooperatibo eraldatzaileen adibide gisa, besteak beste, [+]
Xenpelar Dokumentazio Zentroak dokumentazio bilketan sakontzeko aurrerapausoak eman ditu: Bertsozale Elkarteko egitasmoen bilketa prozesuak berrikusi dira eta tokian tokiko eragileekin harremanetan jarrita, eremu horretako jarduna aztertu eta hobekuntzak bideratu... [+]
Uztailak 8, 16 eta 21 izan dira greba egiteko ELA eta CCOO sindikatuek aukeratutako egunak. Kontsumorako Prezioen Indizea (KPI) eta soldatak parekatzea eta lanaldiak murriztea eskatzen dute.
Gero eta sarriagotan ikusten ditut nerabeak sufritzen. Irakasle naizenetik Bigarren Hezkuntzan, azken urteotan gero eta kasu bortitzagoen aurrean ikusi dut neure burua, eta hortxe batez ere hasten zaigu irakasleoi korapiloa. Nola lagundu nerabeari? Ikastetxean ordu asko... [+]
Langile batzordeak eta enpresak adostutako aurreakordioak 655tik 609ra murriztuko ditu kaleratzeak, gainerakoak birkokatuko dituzte. Astelehen arratsaldean jakin da langileen %78k babestu dutela akordioa. Nafarroako Gobernuak eta langile batzordeak etorkizunari begira,... [+]
Martxoaren 25ean Arabako Foru Aldundiak (AFA) eta Eusko Jaurlaritzak (EJ) prentsa-ohar bat atera zuten, hedabideetan nahiko zalaparta eragin zuena, Gobierno Vasco remite a la Ertzaintza dos piezas cerámicas del yacimiento de “Las Ermitas” por ver indicios de... [+]
Alde Zaharreko Ekimeneko Ana Sagastirekin hitz egin du Euskalerria Irratiak, bertako bizilagunek sanferminak nola bizi dituzten ezagutzeko. Bederatzi egunez eta 24 orduz soinua gehiegizkoa eta pixa usaina erabatekoa dela esan du. Jaia eta egunerokotasuna uztartzeko... [+]
Bai, eremu horren historia odoltsua da. Pena izan zen hainbeste jende hiltzea eta herri hori modu horretan kanporatua izatea, baina hainbestetan gertatu dira halakoak...! Gizakiok ez dugu erremediorik eta Historiak ez du atzera bueltarik. Egiten ari zirena gehiegizkoa zela... [+]
BDZ Israeli Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak mugimenduko (BDS nazioartean) ordezkaritza bat bildu berri da Donostiako Klasikoa antolatzen duen Oceta erakundeko arduradun batekin. Jakinarazi digu aurten, iaz ez bezala, lasterketara ez dela talde israeldarrik etorriko... [+]