Armagintza eta gerrekin eten


2025eko uztailaren 22an - 07:00
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Orain dela 39 urte Hego Euskal Herriak, Kataluniak eta Kanaria uharteek ezetz esan zioten NATOri; duela 36 urte lehenengo intsumisoek euren burua aurkeztu zuten Gobernu Militarretan. Garai hartan Gerra Hotzaren izua hedatuta zegoen, blokeen arteko gatazka, gerra nuklear baten mehatxua. Aldi berean, urte horietan Europan barrena ezkerreko ideologia berriak hedatu ziren. Bakezaletasun iraultzailea, antimilitarismoa, feminismoa, ekologismoa... Euskal Herriak ere ekarpena egin zion garai historiko horri.

Europako mendebaldean, nagusiki, hiru gatazka armatu zeuden: Korsikan, Irlandan eta Euskal Herrian. Testuinguru zail horretan Euskal Herriko mugimendu antimilitaristak borroka soziopolitikoa egiteko bide alternatiboak jorratu zituen. Ajuria-Eneako Itunaren aroan biziki zaila zen harresi horrek sortu zuen sakabanaketatik at proposamen eraldatzaileak jorratzea. Aldiz, lortu genuela esango nuke.

Euskal antimilitarismoaren arrakastaren ardatzetako bat aipatu dut; borroka armatuak eta Ajuria-Eneako Itunak sortutako zatiketaren gainetik aritu ahal izatea, alegia. Haatik, bazituen bestelako ezaugarri interesgarriak, lan egiteko modu berriak ekarri baitzituen: borrokarako beste moldeak, taldeak antolatzeko eredu berriak; eta nola ez, aldarrikapen berriak. Beste ezaugarri garrantzitsua aniztasuna zen. Mugimendu antimilitarista ezker iraultzailearen eremutik jaio bazen ere, eremu soziopolitiko zabalera iristeko gauza izan zen, eztabaida eta hausnarketak sakonagoak proposatuz eta norbanakoaren ardura bultzatuz.

Euskal Herria harrera herria da, nazioarteko harreman baketsuak eta solidarioak bultzatu behar dituena. Lerra gaitezen hor, herrien adiskidetzearen alde, gatazken konponbideen alde, herri guztien autodeterminazioaren alde, distopien aurka

Aniztasun hori gabe ezinezkoa izango zen lortu zituen arrakasta eta hedapena ulertzea. Horren zatituta zegoen gizartean zubiak eraikitzeko gai izatea, eta zubigintzatik gizarte sektore anitz jardun eraldatzailera hurbiltzera lortu izana funtsezkoa izan zen. Hiru koordinakunde antimilitarista zeuden: KEM-MOC, Kakitzat eta Ipar Euskal Herriko MAIA. Koordinakunde bakoitzak ezaugarri ezberdinak zituen eta bakoitzak egindako ekarpenari esker gehiengo sozialarekin bat egin genuen.

Korronte ideologiko guztiek emandakoa beharrezkoa izan zen, baina, gaurkoan, azpimarratu nahi nuke antimilitarismo abertzaletik egin genuen ekarpena, konplexutasun handiagoa baitzeukan eta gure testuinguruan ezinbestekoa zelako mugimendu independentistan eragina lortzea.

Nazionalismoa ideologia gisa eta antimilitarismoa uztartzea ez da ohikoa. Euskal abertzaletasunak beti izan ditu mugimendu nazionalistentzat ezohikoak diren ezaugarriak, eta horri esker, zirrikitu bat aurkitu ahal izan genuen antimilitarista independentistok. Euskal independentismoaren baitan sena antimilitarista errotu ahal izan genuela uste dut.

Harrokerian erori gabe, urte asko iragan direla kontuan hartuta ere, nire ustez, ekarpen hark ondare bat utzi zuen. Orain arte bizirik egon dena, eta jasaten ari garen militarizazio prozesu berri honi aurre egiteko baliagarria izan daitekeena. 

Europak militarizazio prozesu sakon eta beldurgarri bati ekin dio eta gure erakundeek inolako lotsarik gabe egoera latz hau “aukera” gisa kudeatu nahi dute.

Ondorio larriak ekarriko ditu jokaera honek: ekonomikoak, sozialak, kulturalak, ekologikoak. Gerraren logikan kokatu nahi izatea erabat kaltegarria da. Prozesu honekin eten egin behar dugu, pertsona gisa, baita euskal herritar lez ere.

Egoerak behartuta berraktibatzen ari den mugimendu antimilitaristari, duela 36 urte bezala, gehigarri bat eskain diezaiokegu, Euskal Errepublika desmilitarizatu baten aldeko hautua. Euskal Herriaren desmilitarizazio prozesu baten aldeko jarduna. Hautu honek kokapen sinboliko batetik harago joan behar du, asko dago eta jokoan. Euskal Herriak ezin du bere burua lerratu mundua gerra-egoera iraunkor batera eraman nahi dutenekin.

Urrats zehatzak eman ditzakegu. Garrantzitsuena, euskal armagintzaren konbertsio prozesuari ekin, Euskal Herrian gerrarako ekoizten diren armak egiteari utz diezaiogun. Onartezina da etikoki, ekologikoki eta politikoki gerretan erabiltzen diren armak ala bestelako osagarriak ekoiztea, “defentsa” ezizenez mozorrotzen badira ere, ekoizten den ia %80 nazioarteko arma-komertzioan saltzen baita.

Ulergaitza da ere, independentista gisa, gure lurraldea okupatzen duten armadentzako armak ekoiztea edota euren interes araberako nazioarteko aliantza militarretako kideak izatea. Euskal Herria harrera herria da, nazioarteko harreman baketsuak eta solidarioak bultzatu behar dituena. Lerra gaitezen hor, herrien adiskidetzearen alde, gatazken konponbideen alde, herri guztien autodeterminazioaren alde, etorkizunaren alde, distopien aurka.

Patxi Azparren

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Irakurleen gutunak
2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


2025-07-22 | Kote Camacho
Aurtengo baraualdirako jada hamalau lagunek eman dute izena

Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.

Aurten,... [+]


2025-07-22 | Nagore González
Maite ditugun pertsonen heriotza

Zenbat min jasan dezake bihotz batek?

Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?

Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.

Jolasa bukatzea... [+]


Banketxeen mozkinak eta ustezko ezinak

Askotan hitz egin izaten da (dugu) banketxeen inguruan, kritika askoren jo-puntuan jarriz behin baino gehiagotan. Inor gutxi ezagutzen dut banketxeei buruz zerbait txarra esan ez duenik… baina, era berean, inor gutxi ezagutzen dut banketxeen zerbitzurik erabiltzen ez... [+]


Nerabeak

Gero eta sarriagotan ikusten ditut nerabeak sufritzen. Irakasle naizenetik Bigarren Hezkuntzan, azken urteotan gero eta kasu bortitzagoen aurrean ikusi dut neure burua, eta hortxe batez ere hasten zaigu irakasleoi korapiloa. Nola lagundu nerabeari? Ikastetxean ordu asko... [+]


Cesar-Neron kasua

Martxoaren 25ean Arabako Foru Aldundiak (AFA) eta Eusko Jaurlaritzak (EJ) prentsa-ohar bat atera zuten, hedabideetan nahiko zalaparta eragin zuena, Gobierno Vasco remite a la Ertzaintza dos piezas cerámicas del yacimiento de “Las Ermitas” por ver indicios de... [+]


Riviera Gaza: euskal ekonomiarako aukera bat?

Bai, eremu horren historia odoltsua da. Pena izan zen hainbeste jende hiltzea eta herri hori modu horretan kanporatua izatea, baina hainbestetan gertatu dira halakoak...! Gizakiok ez dugu erremediorik eta Historiak ez du atzera bueltarik. Egiten ari zirena gehiegizkoa zela... [+]


Donostiako Klasikoa eta Israel-Premier Tech taldea

BDZ Israeli Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak mugimenduko (BDS nazioartean) ordezkaritza bat bildu berri da Donostiako Klasikoa antolatzen duen Oceta erakundeko arduradun batekin. Jakinarazi digu aurten, iaz ez bezala, lasterketara ez dela talde israeldarrik etorriko... [+]


2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


2025-07-17 | Joan Mari Beloki
Ekialde Hurbila sutan

Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]


Tortura argitara atera ezinik oraindik Euskal Herrian

Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]


EIRE euskal unibertsitate-irakasleen elkartearen amaiera

Erakundeek, beren helburua bete ondoren ere, bizirik irauteko ahalegina egiten dute, Max Weber-ek zioen modura. Baina porrotaren kontzeptuaren eremutik haratago joan eta jakinduria eta ausardia behar dira elkarte bat amaitzeko, Alan Badiou gogoratuz.

Euskal Herrian ere... [+]


Eguneraketa berriak daude