Txingurriaren eskaera egingarriak
Pazientzia da zauri guztien gozagailua, gaixoaren aringarria. Urteak daramatzagu osasun arreta euskaraz eskatzen; ahozko zein idatzizko harremanetan, errespetuzkoa, osasun beharrei erarik egokienean erantzuteko gauza izango dena. Kalitatezko osasun arreta, alegia. Bagara pazienteen historia klinikoa ere euskaraz idazten dugunak, behar den legez.
Hori baita elebitasuna: pazientea erdalduna bada, gazteleraz, eta euskalduna bada, euskaraz. Egun guztietako gudu lana. Jaso dugun erantzuna etsigarria izan da: itzultzaile automatiko bat ezarri nahi digute, euskaraz dagoen apurra gazteleraz egon dadin, beste guztia gaztelera hutsean ematen zaigun bitartean. Pazienteak izanik eta aukeraz baliatuz, proposamen zehatz eta egingarri batzuk egin behar zaizkio Osakidetzari.
Badago gauza anitz biltzeko. Lehenik eta behin, euskararen presentzia areagotzeko benetako gogorik badago, proba osagarri guztiak euskaraz ere egon eskaini behar dira, nahitaez. Horrela, pazienteak eta profesionalak testuak euskaraz ikustera ohituko lirateke, naturaltasunez elebitasuna onartuz. Bide batez, langileontzat gure euskara hobetzeko izugarrizko laguntza izan daiteke. Ez gara ari euskara inposatzen, ez Osakidetza goizetik gauera euskalduntzen: proba osagarriak ele bietan nahi ditugu, besterik ez.
"Jaso dugun erantzuna etsigarria izan da: itzultzaile automatiko bat ezarri nahi digute, euskaraz dagoen apurra gazteleraz egon dadin, beste guztia gaztelera hutsean ematen zaigun bitartean"
Bigarrenik, frogatuta dago hizkuntza eskakizun lepo-meheek ez dutela osasun arreta euskaraz bermatzen, berariazko neurriak hartzen ez badira. Horretarako euskarazko ibilbideak ezinbestekoak dira: lehen mailako arretatik espezializatura ahoz eta idatziz arreta euskaraz eman (historia klinikoa euskaraz, alegia), paziente eta profesionalen arteko hizkuntza-parekotasuna lehenetsiz. Protokolizaturiko zirkuitu bat, zeinean osasun langileak euskaldunak izango diren, eta behin hori ezarri eta gero, beharrezkoa balitz, itzultzaile bat.
Hirugarrena, eremu elebidunetarako ikerketa-protokoloa, hizkuntza kontuan hartuko duena. Ez da onargarria gaztelera hutsean egindako galdetegietan oinarrituriko ikerketarik adibidez, edo gutxiengoak baztertzen dituena. Hizkuntza eta generoa kontuan hartuko dituzten ikerketak. Hau ez da erronka, aukera baizik: nazioarteko eta EHko erakunde eta eragileen artean elkarlana bultzatzeko aukera.
Hizkuntzak osasun arretan duen garrantzia etengabeko prestakuntzan txertatu behar da Osakidetza barruan, berariazko programak abiatuz batetik, zeharka bestetik, gai horren inguruko ikerketa bultzatuz aldi berean.
Estandarren gaia ere badago, eta Legebiltzarrean proposatu da; etorriko den III Euskara Planaren osagarri izan daitezkeen estandarrak, pazienteen eta gizarte-eragileen ekarpenak jaso ditzaketenak.
Urteak eman ditugu euskaldunen paziente euskaldunen alde egiten. Ezin pazienteen arteko hierarkiarik onartu; ezin ekitateari muzin egin. Eske ibiltzea ez da ohointza, ezta lotsa ere. Egiten ditugun eskaerak egingarriak dira, legezkoak, gure gizartearen zerbitzura dauden erakundeekin bateragarriak, erakargarriak eta eraginkorrak. Aukera paregabea, gure erakundeak mundu mailan erreferente izateko; egundokoa, pazienteen arreta hobetzeko. Ez gaitezen sinergiarik gabeko xinaurri zirtzilak izan, elkar ulertzea eta adostasunak biltzea baita biderik egokiena. Osakidetzako III. Euskara Plana gainean daukagu: erantzukizun handia da gurea, aukera handiagoa. Osasun langileen ahotsa entzun dezatela mesedez, hor topatuko baitu Euskara Zerbitzuak uzta oparoa. Ez dezagun izan xinaurrien gibela afaltzeko.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]
Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]