Joan den ostiral goizaldean Tolosako zenbait dendatan egindako pintaketen egileek ekintzaren zergatiak azaldu dituzte idatzi batean; gaiak zeresan handia piztu du.
Hizketa-gai ia bakarrak agurtu zuen 2016. urtea Tolosan, joan den abenduaren 30ean zenbait komertziotan azaldu ziren pintaketen harira. Margo morez, «kontsumismo matxista» salatu zuten, besteak beste, eta iritzi eta erreakzio sokaren ondoren iritsi da egileen adierazpena, Tolosaldeko Ataria-ra: «Uste dugu ostegun gaueko pintaketen ekintza ez zela ondo ulertu, eta gure helburua argi utzi nahi dugu».
Colors, Saberri, La Ratita Presumida, Inside eta Leize komertzioen erakusleiho eta hormak izan ziren Kontsumismo matxistarik ez! eta Ez gara panpinak! leloen mihise, eta egileek estereotipo matxistak salatzeko bidetzat deskribatu dute pintaketen ekintza: «Mendebaldeko Eguberrien ospakizunak dakarren kontsumismo frenetikoa aitzaki hartuta, urte osoan barrena indarrean egoten diren estereotipo matxisten gorazarrea salatu nahi izan dugu (...). Gure ustez, komertzioen erakusleihoak dira estereotipazio irreal hori argien islatzen dutenak, eta horregatik egin dugu ekintza berauetan», diote.
Herria esnatzerako, pintaketen berria eta haien argazkiak ia eskualde osora zabaldu ziren, eta iritzi, erreakzio, kritika nahiz laudorioen soka luzea ekarri zuen horrek. Batzuek, komertzio txikien defentsan gaitzetsi zuten pintaketen ekintza, baina emakume taldeak azaldu du beren borroka ez dela komertzioen aurkakoa: «Argi dugu eredu ideal horiek inposatzea multinazionalen nahia dela, eta komertzio txikiek eskumen urria dutela hori eraldatzeko. (...). Estereotipazio anker hori salatzeko, berau irudikatzen duten erakusleiho zenbait erabili ditugu, baina ulertzen dugu kanon horiek ez dituztela merkatari horiek ezartzen; erreproduzitu egiten dituztela, baizik (...) Gure borroka ez da komertzioen aurkakoa, baizik eta erakusleihoek islatutako sistema oso baten aurkakoa».
Bide beretik, aldarrikapen moduaren inguruan egunotan jasotako kritikei ere erantzun nahi izan diete pintaketen egileek, «aukeraketa egokia» iruditzen zaiela nabarmenduz. Beren arabera, gaur egungoa «bake faltsua» da, eta hori «desnormalizatu» eta «ezinegon kolektibo bat zuzenki» azaldu nahi izan dute ekintzaren bitartez.
Horrela, abenduaren 30ekoa ekintza feministatzat deskribatu dute, baina pintaketek jasotako hainbat kritikak salatu dute, aldarrikapen bide horrek feminismoa kaltetzen duela. Egileei, ordea, «ulergaitza» zaie kritika hori: «Zergatik ez dio feminismoari mesede egiten? Ekintza feminista gaur egungo bake parametroetara mugatu behar baldin badugu, hori ez da gure borroka. Gure ustez, horrelako ekintza zuzenak tresna gisa gaitzesteak egiten dio kalte feminismoari (...). Horrekin ez dugu esan nahi borroka molde hori lehenesten dugunik, baina zilegia iruditzen zaigu, testuinguru egokietan».
Izan ere, «bide pedagogikoetatik lortu ez dena» plazaratu nahi izan dute erakusleihoetako pintaketekin: «Ezaba daitezkeen pintaketen 'indarkeria' gaitzetsi beharrean, gure nahia da, ezabatu nahi dugun benetako indarkeria heteropatriarkala salatzea», nabarmendu dute.
Azkenik, ATARIAra helarazitako testuan, pintaketen egiletza aitortzearekin batera, emakume taldeak adierazpena baliatu du «norbere burua askatasunean eraikitzera» dei egiteko: «Inposatutako arauek ez dute aniztasunerako tokirik uzten, eta horren aurkako jarrera hautu politikotzat dugu (...). 'Errespetua' edo 'adierazpen askatasuna' bezalaako kontzeptuen izenean zapaltzen gaituen sistema baten aurrean, ez gaude geldirik egoteko prest (...). Deseraiki ditzagun, behingoz, 'emakumetasun' eta 'gizontasun' eredu inposatuak».
Salaketa "irmoa" eta bateratua
Pintaketak agertu eta egun berean, beren iritzi eta gaitzespena plazaratu nahi izan zuten, elkarrekin idatzitako ohar batean, Tolosako Udalak eta Tolosa&Co merkatari eta ostalari elkarteak.
Lehenik, feministen aldarrikapen moldea «desegokitzat» jo zuten, zehaztuz, adierazpen askatasunak ez duela arrazoitzen «herriko zenbait dendari egindako jazarpena» .
Era berean, erakusleihoetako pintaketek zerbitzuen sektoreari «kalte zuzena» egin diotela ere salatu zuten, udalak eta elkarteak: «Merkataritza Tolosako garapen ekonomikoaren motorretako bat da, eta pintaketa horiek kalte zuzena eragiten diete saltzaileei, denbora eta esfortzu handia baliatzen baitute saltokia hornitu, kanpaina prestatu eta erakusleihoak atontzen».
Horrenbestez, ohar bateratuan dei egin zuen, joan den abenduaren 30eko aldarrikapen ekintzak azaleratutako gaia «beste bide batzuetatik heltzeko». Besteak beste, «herriko merkatariei kalte materialik sortu gabe» aritzea zehaztu zuten bi erakundeek.7
Kalean nahiz sarean, eztabaida bizi-bizirik
Goizean denda atarietan piztutako eztabaida lantoki, taberna, Whatsapp talde nahiz sukaldeetaraino iritsi zen, Tolosan, eta internetek ere jaso zuten iritzi-talka horren oihartzuna.
www.ataria.eus-en, kasu, 2016. urteko albiste irakurrienen zerrendan sartu zen pintaketena: 5.000 bisitatik gora jaso ditu aferaren kontakizunak.
Jarraipen masibo horren haritik, gainera, Tolosaldeko atariaren irakurle askok beren ekarpena utzi zuten Facebooken, iruzkinez iruzkin auziaren inguruko eztabaida elikatuz.
Hitz desberdinak erabiliagatik, iritzi bertsu zenbait nagusitu ziren irakurleen artean, eta irudipen horien guztien isla irakurgai da jarraian. Halaber, gaiak emandako iruzkin guztiak www.facebook.com/tolosaldekoataria orrialdean daude irakurgai.
«Berdintasunaren aldeko borrokak eguneroko ekintzetan eta jardunean behar du tinko, eta ez egun konkretu batean pareta batzuk margotzen»
«Nola askatuko dugu gure burua langile klase bezala eta emakumeak genero bezala, gure jardun praktiko-politikoa eredu legalista batean soilik kokatzen badugu?»
«Aldarrikapenaren muinarekin bat eginda ere, zein izan dira ondorioak? Gehiengo handi bat kontra jartzea eta mezua desitxuratzea»
«Emakumeok jasaten dugun egoeraren inguruan eztabaidatu beharrean, ekimenaren inguruan eztabaidatzea lortu dute. Zein ekarpen egiten dio honek feminismoari?»
«Emakume zein gizon, gizarteko pertsona oro errespetatzeko eskatzen ari garen aldetik, ezinbestekoa da guk ere gainontzekoak errespetatzea»
«Sistema heteropatriarkalak emakumeak erailtzen ditu, bortxatu, objektibizatu, ixildu eta zapaldu. Errealitate horren aurrean erantzunak nolakoa izan behar du ba?»
«Erronka berriei aurre egiten dieten emakumeak zapaltzea ez dago feminismoaren oinarrietan. Sor ditzagun eztabaidak, baina egin dezagun guztion artean, jazarpenik gabe»
«Kristal batzuk aldarri zilegiekin marraztea salatu beharrean, salatu dezagun benetako indarkeria heteropatriarkala; bollera, trans eta emakumeok bizitzako esparru guztietan zapaltzen gaituena».
Albiste hau Tolosaldeako Atariak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra
Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]
Motorrez gainezka dago Iñaki Mujikak Altsasun duen tailerra. Ilaran daude denak, baina bada barreneko gelaxka batean aparte gordetako bat. Mujikak beretzat egokitu nahi duen motorra da. 2021ean igo zen azkenekoz motor gainera; istripu larria izan zuen moto-kros zirkuitu... [+]
Norbere gorputzaren gaineko erabakiez, estetika heteropatriarkalaren morrontzaz, kontraesanez eta musikaren industriaz solastatzeko baliatu dugu Arrigorriagako polemika: herri horretako jai batzordeak Vulkano orkestra festa-egitarautik kentzea erabaki du, ikuskizuneko... [+]
30 urte baino gehiago daramatza Zero Chou zinemagile taiwandarrak istorioak kameraren atzetik kontatzen, bai zinemarako, bai telebistarako. Aurten, Zinegoak jaialdiaren 22. edizioko ohorezko saria jaso du.
Euskal Herrian zein munduan, gero eta ugariagoak dira lurraren defentsan sortzen diren mugimenduak, bizitzari eusteko ezinbestekoa den lurraren balioa aldarrikatzen dutenak. Borroka hauek ez dira soilik erresistentzia; itxaropenaren eta konplizitatearen oinarri ere bihurtu dira... [+]
“Bohemioa”, “poeta”, “mozkorra” eta “amodioaz maiteminduta” dagoen drag bat da Travis Tea (2024, Travistonia planetakoa). Autopertzepzio bat dela dio, eta kanpotik “talenturik gabeko eta antigoaleko poetatzat” dutela... [+]
1925. urtea izango balitz, akaso emakume erraketistak izango lirateke Zeruko Argiako aktualitate orrialdeetako protagonistak. Agian haien kirolari merituak goraipatzeko, agian feminitate arauak desobeditzeagatik seinalatzeko. Nire buruari agindu diot haien izenak memorizatzeko... [+]
Emakundek babestutako Hizkuntza aldaketa sozialerako tresna: hizkuntza inklusiboaren erabileraren ondorio batzuen azterketa teorikoa eta enpirikoa ikerketak ondorioztatu du hizkuntza inklusiboa erabiltzea garrantzitsua dela genero ezberdintasunak ez areagotzeko.
Uda giroan barneratuta, heldu dira herriko festak, baita sexu erasoen salaketen gorakada ere. Gozamenerako guneak sortzeko hilabeteetako lana egiten dute jai eta txosna batzordeetako kideek, eta goraipatzekoa da espazio horiek bermatzeko herritar boluntarioek egiten duten... [+]
Sanferminak ate joka direla, Iruñerriko feministek Alde Zaharreko kaleak zeharkatu dituzte, eraso sexisten aurkako aldarria zabalduz.
"2000. urteko San Joan egunez, aspaldiko urteko jende multzorik handiena bildu zen Andoaingo Goikoplazan, hamabiak jotzearekin batera dantzarako prest. Lehenengo aldiz gizon eta emakumez osatuta zegoen axeri-dantzarien taldea zen". Hitz horiekin ireki zuen "Emakumeak... [+]
Zezenketaren kontrakoa naiz, baina debekua heltzen den bitartean, jarraituko dut zezen-plazetan gozatzen”. Lagun baten iruzkin zinikoa gogorarazi dit Jose Luis Ábalos PSOEko ministro ohiaren azken polemikak.
Izan ere, Koldo ustelkeria kasuaren testuinguruan... [+]
LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Eguna dela eta, hainbat kolektibok deituta sexu askapena eta harrotasuna aldarrikatu dituzte larunbatean Euskal Herriko hiriburuetan eginiko manifestazioetan. Loratuz Lotu, Anitzak, Lumagorri eta Sumin Trans taldeek jaso dute Ehgamek... [+]
Irungo udal gobernua ez da gai izan 29 urte luzetan alardeari lotutako gatazka konpontzeko… ez duelako nahi izan, beste alde batera begiratu duelako, alarde baztertzailea babestea aukeratu duelako, ausardia politiko falta eta arduragabekeria instituzional itzela erakutsi... [+]
Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.