Prep botika farmazietan eskuragarri jartzeko asmoa iragarri du Espainiako Osasun Ministerioak
GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.
GIB birus infekziosoa prebenitzeko alternatiba bat da Prep tratamendua. Infekzioa eragoztea du helburu eta horretarako, egunero hartu behar da. Momentuz soilik ospitaletan eskuratu daiteke, baina Espainiako Osasun Ministerioak iragarri du farmazietan eskuragarri jarri nahi duela. Egun, Hego Euskal Herrian, soilik sei ospitaletan hartu daiteke: Bilboko Etxaniz Suhiltzailearen anbulatorioko, Donostiako Ospitaleko, Mendaroko Ospitaleko (Gipuzkoa) eta Arabako Unibertsitate Ospitaleko STI (sexu-transmisiozko infekzio) zentroetan, Nafarroako Unibertsitateko Ospitalean eta Tuterako Sofia Erregina Ospitalean (Nafarroa). Oraindik ez dago argi zer-nolako neurriak hartuko dituzten Osakidetzak eta Osasunbideak.
LGTBIAQ+ eskubideen aldeko Bilboko elkarte bat da Anitzak, eta Alfonso Setiey elkarteko lehendakariaren arabera, ospitaletako ordutegiak “oso mugatuak” dira, horrek botika eskuratzeko irisgarritasuna “zailtzen” du: “Farmazietan eskuragarri egotea lagungarria izan daiteke itxaron-zerrendak gutxitzeko”. Horrez gain, ezagutzera emateko eta naturalizatzeko baliagarria ere izan daitekeela dio: “Oso jende gutxik ezagutzen du Prep-a. Gela apartatu eta ilun batera joan beharrean, ibuprofenoa bezala farmazian eskatu ahal izateak agian estigma kenduko dio”.
Hala ere, tentuz ibili beharra dagoela uste du, iruditzen zaio interes ekonomikoak egon daitezkeela: “Galdera da ea aldaketa honekin administrazioak dirua aurreztuko duen edo ez. Agian begiratzen ari gara gehiago administrazioaren ekonomia, gure gizartearen osasuna baino. Azkenean, gizarteak ordainduko ditu kalteak”. Orain doakoa da botika, baina farmazietan eskuragarri jartzean, salbuespenak salbuespen, prezioaren zati bat erosleak ordainduko du. Ez dago argi ordaindu beharreko kopurua zenbat izanen den. Setieyren ustez, horrek atzera bota dezake: “Diru asko bada, batzuek agian ez dute hartu nahiko edo ezingo dute ordaindu”.
Botikak nahi gabeko ondorio gutxi dituen arren, kasu batzuetan denbora luzez hartuz gero, giltzurrunei eragin dakioke. Horregatik, medikuak botikaren tolerantziaren jarraipena egin behar du. Horrez gain, sexu bidezko infekzioen transmisioen, Chemsex-aren eta beste gauza askoren inguruko informazioa ematen dute. Chemsex-a zenbait ordu edo egunez sexu harremanak izateko drogak kontsumitzean datza. Egun, ospitaletan egiten dute jarraipena, baina Espainiako Osasun Ministerioak adierazi du lehen mailako arretatik bideratu nahi dutela. Erreportaje honetan landu zuen gaia ARGIAk.
"GIBaren aurka eraginkorra den arren, Prep botikak ez ditu sexu bidezko gainerako infekzioak saihesten"
Zentro espezializatuen premia
Setieyri iruditzen zaio lehen arretara bideratu beharrean, gaian adituak diren profesionalak behar direla: “Lehen mailako arretan tratatu dituzten pertsona askoren kexak jaso ditugu, Prep-a zer den ere ez dakitelako. Formatuta dauden espezialistak behar ditugu”. Bizkaiko jendearen kasuan, Etxaniz Suhiltzailearen anbulatorioko STI zentroan artatzen dituzte denak. Nabarmendu du “oso arreta” ona jasotzen dutela: “Oso profesionalak dira, eta oso ondo egiten dute lan. Baina itxaron-zerrenda luzeak daude, lanez gainezka daudelako”.
Horregatik, azpimarratu du ospitaletako zerbitzua indartu beharko litzatekeela: “Zentro gehiago behar ditugu, ez da posible Bizkaia osoa artatzeko leku bakarra egotea”. Iruditzen zaio jendea farmaziara bideratzeak tratamenduaren jarraikortasuna arriskuan jarri dezakeela: “Ikusita zentro espezializatuak txarto daudela, lehen mailako arreta gehiago saturatzearen beldur gara”.
GIBaren aurka eraginkorra den arren, Prep botikak ez ditu sexu bidezko gainerako infekzioak saihesten. Horregatik, Setieyk dio heziketa sexuala zabalagoa izan behar dela: “Asko zentratu dira haurdunaldian, baina beste gauza asko daude”. Gaineratu du LGTBIAQ+ komunitatearengan “pisu handia” jartzen dela, baina edonork izan dezakeela infekzio edo birus bat: “Ligatzeko Grinder bezalako aplikazioetan, Prep-a hartzen ari al zaren jartzen da, eta hori bada ea babesten ari zaren ala ez jakiteko modua, nolabait. Egia da norberaren esku dagoela jartzea eta botika egoki hartzea. Harreman heterosexualetan ez da horrelako neurririk hartzen. Ez zaie ezta galdetzea okurritzen”.
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.
Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]
Demagun zure laneko giroa kaxkarra dela. Lan gehiegi dago, baina ez da kontratazio berririk egiten edo, egiten bada, eskasa. Lankideen arteko harremanak ez dira batere osasuntsuak, eta mobbing horizontala eta bertikala edozein momentuan hedatu daiteke. Oso estres maila handia... [+]
Osakidetza lanean ari da Asisa aseguru-etxe pribatuaren filial baten Quantus Skin sistema osasun-zentroetan ezartzeko, 1,6 milioi euroko inbertsioa eginda. Adituek kritikatu egin dute adimen artifizialeko sistema hori, emaitza "eskasak" eta "arriskutsuak"... [+]
Euskal dantzak, pilates, bilobekin egon, gurutzegramak egin eta beste zaletasun asko ditu Grego Idiakez Kortak (Ezkio-Itsaso, Gipuzkoa, 1950). 62 urterekin iktus bat izan zuen, eta ordutik, ezin ditu nahi beste gauza egin. Iktusaren ondorioz, begi baten ikusmena galdu du, eta... [+]
Langileak amiantoak eragiten duen minbizi mota bat dauka eta 376.305 euroko kalte ordaina eman beharko diote, EAEko Auzitegi Gorenak zigorra berretsi baitu.
Gero eta sarriagotan ikusten ditut nerabeak sufritzen. Irakasle naizenetik Bigarren Hezkuntzan, azken urteotan gero eta kasu bortitzagoen aurrean ikusi dut neure burua, eta hortxe batez ere hasten zaigu irakasleoi korapiloa. Nola lagundu nerabeari? Ikastetxean ordu asko... [+]
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Azkenaldian osasun publikoaren egoera kaxkarra justifikatzeko erakunde publikoek gero eta sarriago aipatzen dute mediku eta espezialisten premia dagoela. Ez omen dago eskaria asetzeko nahikoa langilerik. Eusko Jaurlaritzak ardura osoa Espainiako Osasun Ministerioari egozten dio,... [+]
Suizidioagatiko dolua humanizatzen lagun dezaketen elementuak aztertu eta prebentziorako neurriak azaldu dituzte Suizidioaren humanizazioa ikastaroan, Biziraun elkarteak antolatuta. Osasun arloko profesionalek, suizidioak eragindako heriotza baten bizirauleek eta suizidio... [+]
Adituen irizpideei jarraituko dien pantailekiko deseskalatzea premiazkoa da eskolan eta etxean. Osasunaren bueltako Espainiako Estatuko erakunde garrantzitsuenek sortu berri duten plataformak hala dio. Internet eta sare sozialekiko “hiperkonexioa da pandemia berria”... [+]
Eskualdeko ospitaleko zerbitzua ixtearen ondoren, ez dira Donostiako Ospitalean ere artatzen. Haurren larrialdietako arreta gabezia ere dirau. Lehen mailako arretako pediatria kolapsatuta dago eta ez dago haur-psikiatrarik.
Hori da Munduko Osasun Erakundeak iragarri berri duen zenbaki ikaragarria. Horregatik, osasun arloko profesionalen CPTS taldeak prebentzio kanpaina berria plazatu berri du, publiko handia asaldatzeko.
Civio fundazioak salatu duenez, Osakidetzak darabilen AA sistema batek (Quantus Skin) kontratuan agindutakoa baino askoz efikazia gutxiago dauka. 1.6 milioi euroko inbertsioa da, larruazalaren melanoma minbiziak detektatzea du helburu, eta bere emaitzak eskatu zuen %85eko... [+]