Polloeko mausoleo frankistan hobiratutako hamazpi milizianoak omendu dituzte

  • Eusko Jaurlaritzak eta Donostiako Udalak omenaldia egin diete 1939an frankisten beste hainbat gorpuzkinekin batera hobiratutako errepublikarrei. Iazko maiatzean identifikatu zituen hamazpi lagunen izenak Aranzadi Zientzia Elkarteak. Erabateko erreparazioa egiteko, mausoleotik gurutze frankista kentzeko eskatu dute biktimen elkarteek.

'Duintasuna' eskulturaren erreplika bat jarri dute Polloen eta agurra dantzatuz omendu dituzte hildako errepublikarrak. Argazkia: Irekia

2023ko martxoaren 13an - 08:38
Azken eguneraketa: 11:42

Duintasuna izeneko eskulturaren erreplika jarri eta agurrarekin eta lore eskaintzarekin omendu dituzte, igande honetan, Polloeko mausoleo frankista batean dauden hamazazpi errepublikarrak. Ekitaldian, Donostiako Udaleko eta Eusko Jaurlaritzako ordezkariez gain, biktimen senideak eta beste hainbat herritar ere izan dira.

Mausoleoa 1939an eraiki zuten agintari frankistek, hasiera batean bando frankistako hildakoak lurperatzeko, eta ia gaur arte iraun duen plaka bat ere jarri zuten: "Espainiaren eta Jainkoaren idealak" defendatzeagatik hil zirela zioen. Toki horretan sarritan egin dituzte ekitaldi frankistak guardia zibilek zein espainiar militarrek.

1940an beste hobi batzuetatik atera eta mausoleoan sartu zituzten miliziano errepublikarrak, gutxienez beste ehun gorpuzkinekin batera

Eneko Goia Donostiako alkatearen esanetan, "frankismoak gure herrian egindako kaltea gogoratzeko eta konpontzeko espazioak berreskuratzen jarraitzen dugu". Lehen pausoa plaka frankista kentzea izan zen, eta orain beste plaka bat jarri dute eskultura dagoen tokian, hildako errepublikarren izenekin.

Nolanahi ere, biktimen elkarteek eskatu dute gurutze frankista ere kentzeko, eta berriki, Elkarrekin-Podemos talde politikoak gauza bera eskatu du Eusko Legebiltzarrean: "Gorpuzkiak ezin badira deshobiratu, gutxienez gurutzea kendu behar da", azaldu du Jon Hernández legebiltzarkideak.

Iragarkiak prentsa frankistan

Aranzadik, lehendik zeuden susmoei segika eta EH Bilduk egindako proposamen batetik abiatuta, 2022ko maiatzean hamazpi errepublikarren izenak identifikatu zituen, PCE, CNT eta UGTko eta herri milizietako kideak denak, Donostiako Udalak eskatutako azterketa egin ondoren: "Azterketak argitu du aukera handiak daudela bertan miliziarren gorpuzkinak egoteko", ondorioztatu zuen.

Dirudienez, behin mausoleoa eraikitakoan, 1940an beste hobi batzuetatik atera eta bertan sartu zituzten, gutxienez beste ehun gorpuzkinekin batera. Gainera, mausoleoan dauden beste hamalau lagunen inguruan ere zalantzak dituzte, ez baitago argi zergatik hobiratu zituzten toki horretan.

Mausoleoa gurutze frankista handi batek hartzen du oraindik, eta hori ere kentzeko eskatu diete Donostiako Udalari eta Eusko Jaurlaritzari. Argazkia: Aranzadi.

Bost metroko zabalera duten alde banatan, metro bateko sakoneran pilatzen dira hezurrak mausoleoan, eta gaur gaurkoz, arkeologoek ezinezkotzat dute errepublikarren gorpuzkinak berreskuratzea.

Ikerketa egiteko Donostiako udal artxiboko eta hilerriko iturriak erabili dituzte; baita garaiko prentsa frankistan, El Diario Vasco, La Voz de España eta Unidad egunkarietan publikatutako iragarkiak ere, senideak "gonbidatuz" gerran hildakoen gorpuzkiak mausoleoan uztera. Aranzadiren txostenean agertzen denez, 1946an "azken abisua" eman zen toki aldaketak egiteko.

Donostiako memoria historikoari buruzko jardunaldia

Martxoaren 16an, ostegunarekin, Aranzadi elkarteak Donostiako memoria historikoari buruzko jardunaldia egingo du Miramar jauregian, Donostiako Udalarekin lankidetzan.

Hainbat adituk hartuko du parte hitzaldietan, hala nola: Arazadiko ikerlaria den Javier Bucesek, Egia, Justizia eta Erreparazioa sustatzeko NBEn kontalari Fabián Salviolik, eta zigor zuzenbidean aditua den Jon Mirena Landak. Horrez gain, frankismoko errepresaliatuen senideen arteko mahai-ingurua ere egingo dute.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Oroimen historikoa
Materialismo histerikoa
"Mario Lopez" eta "Gernika"

Krimen matxistak, mediatizatzen direnean, emakumeontzat lezio bilakatu ohi dira, eta bizirik badago, biktimarentzat. Nerea Barjola ikertzaileak Alcasserko kasuaren bidez azaldu zigun hori. Eta Nagore Laffageren hilketak ere lezio astun bilakatzeko arriskua izan zuen, lezioa... [+]


Jokin Pantxeska Etxebarria. Gerrako ume, aitaita
"Hiru aldiz esan dute gorria naizela, komunista!"

Irisarriko herrigunera sartu orduko, hantxe, etxe baten atarian, ikurrina eta estelada. Jokin Etxebarriaren bizitokia duzu. Gerrako ume izandakoa, hamaika ibilera –eta hamaika baino gehiago ere bai–, han eta hemen egindakoa. 92 urtek nahi beste bizitzeko aukera... [+]


Industria agortu eta gero, zer?

Beriain (Nafarroa), 1974ko otsaila. Potasas de Navarra enpresako langileek greba egin zuten, besteak beste, aurreko urtean Motor Ibérica lantegiko langileek egindako grebak bultzatuta. Ez zen, beraz, Nafarroako industriako lehen greba, ezta Potasasena ere. Baina Potasas... [+]


Ertzaintzaren foam jaurtigai batek pertsona bati matrailezurra apurtu zion Gasteizen

Orain arte ezagutzen denagatik, Ertzaintzak Martxoaren 3ko igandeko manifestazioan jaurtitako foam jaurtigai batek zauritu zuen pertsona hori, matrailezurra bi lekutan apurtu zioten, ospitalean dago eta ebakuntza egin beharko diote. Hori da asteazken honetan Gasteizen egindako... [+]


2024-03-01 | Euskal Irratiak
Gabi Mouesca: "Didier Laffiten etsenpluak erakusten digu lorpenak erdiesteko borrokan sartu behar dela"

Duela 40 urte hil zuen frantses poliziak Didier Lafitte Baionan. Donibane Lohizuneko arrantzalea tiroz hil zuten, Iparretarrak taldeko Gabi Mouesca autoz hitzordu batera eramaten zuela. Gertakari horren ondoren, Mouesca hamar urteko presondegi zigorrera kondenatua izan zen, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude