Pandemiak lagunduta, baserrira buelta
Gasteizen bizi zen Egoitz Aurrekoetxea Bilbao koronabirusaren pandemiak mundua astindu zuenean. Enpresa batean ari zen garai hartan lanean, baina egoera berriak zer pentsatua eman zion eta Natxituko familiako baserrira joateko ideia bueltaka hasi zitzaion: “Gure bizitzan aldaketa bat behar genuela sumatzen genuen, eta baserrian lursailak genituenez, horiek aprobetxatu eta horretatik bizitzea bururatu zitzaigun”. Pentsatu eta egin: ordu arteko lana eta bizitokia utzi, eta Natxituko Sabarri baserrian ari da geroztik nekazari. Pandemiak jendarte hobea ekarri zuenik ezin esan, baina badirudi, behintzat, zenbaiti erabaki interesgarriak hartzeko bulkada eman ziela.
Etxerako ortuarekin hasi ziren pandemia garaian esperimentatzen Aurrekoetxea eta familia, eta emaitza onak lortzen ari zirela ikusirik, pauso bat gehiago eman eta barazki otarrak egiteari ekin zioten. “Negutegia jarri genuen, eta hor eta kanpoan ekoizten ditugu barazkiak”. Momentuz, hamar bezero inguruk astero hartzen diote otarra, baina ekoizlearen asmoa da pixkanaka ekoizpena handitzea eta jende gehiagorengana iristea: “Pentsatua dugun ekoizpenaren herenarekin hasi gara, datorren urtean bigarren herenari ekinen diogu, eta hirugarrenean, espero dugu pentsatutako hori guztia martxan izatea”.
6.000 metro koadro inguruko lursaila du baserriak, eta ekologikoan ari da Aurrekoetxea: “Trantsizio betean dago lursaila orain, hemendik bi urtetara, gauzak ondo badoaz, zigilu ekologikoarekin ariko naiz”, azaldu du. Bitartean, formazio eta ikastaroak jasotzen ari da nekazaria, eta barazkiak saltzeko modu berriak ere ari da probatzen. Adibidez, garbitutako letxuga nahasketak poltsetan saltzen hasi da, zuzenean entsaladan jateko moduan jarrita.
Nekazaritza biointentsiboa eta birsortzailea
Bi ekoizteko eredu horiek jarraitzen ditu nekazari bizkaitarrak: “Nekazaritza biointentsiboan, beti dago produkturen bat lurrean, bat kentzen dudanean beste bat jartzen dut segidan, errotazio bidez eta barazki familia desberdinekin lan eginez. Lurra beti produktuak ematen egotea da ideia”. Nekazaritza birsortzaileak ere laboreen errotazioa eta konpostaren erabilera ditu oinarri: “Errotazioaren eta konpostaren bidez, lurreko mikroorganismoak eta estruktura zaintzea da asmoa, nutrienteak hobetzen joatea”. Esaterako, rotabatorrik ez du pasatzen ekoizleak, lurreko mikroorganismo horiek ez kaltetzearren.
Proiektu gaztea izanagatik ere, ari da pixkanaka egonkortzen Aurreko Barazkiak, pausoz pauso eta gauzak presarik gabe eginez. Orain arteko ibilbidearekin eta hartutako erabakiekin pozik dago nekazaria, eta aurrera begira, ekoizpena handitzen doan heinean, otarrez gain hurbileko azoketan eta baserrian bertan salmenta egitea da bere asmoa.
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]