Olivier Doihenard, Arbonako laboraria: “Kostaldeko laborarientzat hirigintza da arazo nagusia”
Arbonan (Lapurdi) laborari da Olivier Doihenard, 41 urte. Kostako laborantxaren lehen arrangura hirigintza dela dio.
Nolako etxaldea duzu?
Agerrea etxaldean, 32 hektarea lantzen ditugu. Bi kide gira, ni eta Olivier Gervais, duela bi urte nerekin instalatua. Behi esnea ekoizten dugu, parte bat esne gordinean saltzen dugu, beste parte bat gasna eta iogurretan transformatzen dugu. Produkzioaren erdia saltzen dugu, CLPB gasnategiari orai arte eta oraitik goiti Biolait taldeari, biologikora pasatu baigira. Urtean 100 000 litro ekoizten ditugu.
Baliatzen duzuen lurraren jabetza baduzue?
Baditugu 14 hektara gureak, 7 ha alokatzen ditugunak kontratu batzurekin, gaineratekoa (11 hektara) urtetik urtera elezkako alokatzeak dira, urtetik urtera galtzen ahal ditugunak beraz. Arbonan bada dozena bat etxalde, ttikiak, gehienak behi hazkuntzari emanak: lau esne ekoizle gira, badira behi haragitakoekin... Laborantzatik bizi dira nagusiki.
Zoin dira zuen etxaldeen arrangura nagusiak?
Zinez guretzat hirigintza da arrangura nagusia. Arbona lurralde nekea da, etxegintza manera barreatuan egin da azken mende erdi huntan. Eraikuntzek beti segitzen dute aintzina. Presio haundia bada, lurren galtzeko mentura, lur berrien atxemaiteko menturarik batere ez. Prezioen aldetik, presione imobiliarioa animalekoa da, galdea haundia da.
Lan egiteko moldean ere baditaizke ondorioak?
Bai. Piza hedatzea ez da errex, behiekin bide batzutan ibiltzea utzi izan behar dugu zeren behiak pixka bat esker eskuin ibiltzen badira eta etxeetako soropilak xehatzen badituzte oso gaizki pasatzen da. Ez da errex hemen lanean aritzea. Duela 30 urte alokatzen ditugun pentzeak baditugu, zerratu ditugu, ontzen eta entretenitzen ditugu eta beti galtzeko beldurrarekin gira. Beldur hori biziki higagarria da. Lan moldeak hobetu, errextu nahi ginituzke bainan beti gibelerat egiteko mentura dugu.
Hiri haundien hurbiltasunak onurak ere baditu zirkuitu laburrean ari direnendako?
Bai hori inportanta da. Behi esne ekoizpenean horrek zinez laguntzen gaitu. Ingurutako kontsumi-tzaileek badute hurbileko laborantzarekin atxikimendua. Sozialki interesgarria da eta ekonomikoki ere. Bainan ez da ahantzi behar lan bat gehiago dela, transformazioa eta komertzializatze
lana bada, hazkuntzaren gainetik. Adibidez, astelehenetik larunbaterat esne gordinaren banaketa egiten dugu egun guziz, pasteleria edo supermerkatuetan. Horregatik gure etxaldean bi gira, on da bi izaitea manera hortan aritzeko.
Geroari buruz baikor zirea?
Etxea transmititu behar delarik, irrisku haundian emaiten da hemengo laborantza. Sekula anai-arreben artean ez bada ontsa pasatzen, etxaldearen transmizioa ezinezkoa da. Batek laborantzan aritu nahi badu eta besteak patrimonioaren parte bat nahi badu, arazo haundiak sortzen dira. Ontasunen balioak kezkatzen nau. Lurraren prezioak goiti egiten du, etxeen prezioak ere, fiskalki ere bada arrangura.
Halere, laborariek beren etxaldeendako atxikimendua frogatzen dute eta esperantza ez da galdu behar... bainan ez da errex. Belaunaldiz aldatzen delarik, ikusteko manerak ere aldatzen dira eta irriskuak badira belaunaldi aldaketa bakotxan.
Zoin dira bideak egoera horri buru egiteko?
Herriko etxeek ardura nagusia dute arazo hortan. Hirigintzako planoak egiten dituztelarik, berek dute erabakitzen imobiliarioa lagundu ala ez. Arbonako kasuan, hirigintza planoa berrikusten ari dira eta gezurrak sakatzen dituzte etxe gehiagoren egiteko; denbora berean erranen dute laborantza nahi dutela sustengatu. 20-25 hektara laborantzako lur baliatu nahi dituzte etxe egiteko, futbol zelai egiteko... Hemengo etxalde polit baten neurria da. Laborantzari kenduko dituzte lur horiek eta ber denboran 50 bizitegi eginen dituzte bigarren etxebizitzarako. Ez da normal gure lurra horrela xahutzea.
Borroka batzu eramaiten ahal dira beraz egoeraren eztitzeko?
Bai. Hirigintzako planoa Euskal Elkargoan erabakitzen dira. Borrokatuz, salatuz, bada manera logika horien geldiarazteko ene ustez. ELB eta Lurzaindia sentsu hortan ari dira borrokan eta horrek guziak lana egiten du hautetsien buruan. Hola segitu behar da, laborariak presione egiten, kontsumitzaile eta ingurumenaren zaintzaileekin ere. Kostaldeko laborarientzat hirigintza da arazo nagusia eta Euskal elkargo mailan erabakitzen da. Biziki inportanta da hor lan egitea, beste gauza batzurentzat ere, bainan guretako hirigintzan bereziki.
Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Nafarroako sektore ekologikoa egonkor mantendu da azken urtean eta nekazaritza ekoizpena %5 handitu da. Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluak erronka du 2030. urterako: lurren %25 ekologikoa izatea. "Bide horretan ari gara lanean, ahalik eta nekazari eta... [+]
Gorantz egiten ari da nekazaritza ekologikoko eredua Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, Ekolurra Kontseiluak baieztatu duenez, baina Europako Itun Berdeak 2030erako helburutzat duen %25etik urrun dago oraindik.
2011n abiatu zuten Lekorneko Garroko Etxaldean laborantza biologikoko proiektua: “Lurrak Herriko Etxearenak ziren, eta bertako eta Herri Elkargoko hautetsiek sortu zuten proiektua”, azaldu du Argitxu Ithourria kideak. Laborantza biologikoa bultzatzeko helburuz abiatu... [+]
Nekazaritza eta abeltzaintza “errotik” aldatzeko trantsizio agroekologikoaren aldeko elkarretaratzea eginen dute, hilaren 16an, Gipuzkoako Foru Aldundiaren egoitzaren aurrean.
Miriam eta Igone Saldias ahizpek baserriari eta familiako proiektuari eusteko apustua egin dute. Berrobiko Soronea baserrian barazkiak ekoizten dituzte eredu ekologikoan, eta Tolosako Soronea dendan saltzen, modu zuzenean.
EHU buru duen ikerlan batek Osakidetzan bertako elikagai jasangarriak erabiltzeko beharrezko diren hamairu erronka eta 30 ekintza plan zehaztu ditu. “Elikagaien Erosketa Jasangarrirako Estrategia Osakidetzako Ospitaleetan, Euskal Osasun sisteman elikadura sistema... [+]
Krisi klimatikoaren inpaktu negatiboak hain agerikoak diren honetan, zeharka soilik kezkatzen gaituzte. Indar korrelazio bat dago, zeinak, behetik gorako proiektu agroekologikoak tentsio konstantean mantentzen dituen, eta “greenwashing”-aren bitartez, elikagai... [+]
Gipuzkoako Biolur elkarteak iaz aurkeztu zuen Duina ikerketa proiektuaren txostena. Baratzegintza ekologikoko esperientzia desberdinen diagnostikoa egin zuten bertan, hainbat alor kontuan hartuta: ekonomikoa, ingurumenekoa, bizi baldintzena, zaintzena eta beste. Denbora eta datu... [+]
Noaingo Zentzumenen parkean egingo da. Nafarroako elikagai ekologikoen merkatu handiena da; gune gastronomikoa, jarduerak, haurrentzako gunea eta gehiago eskainiko dute.
EAEn 2.600 elikagai desberdin daude eredu ekologikoan ziurtatuta. Bertako elikagai ekologikoen "aniztasun hau plazaratzeko" Udako Azoka Ekologikoak antolatu dituzte EAEko 14 herrietan elkarlanean, herrietako kontsumo taldeek eta hiru lurraldeetako ekoizpen... [+]
1993an sortu zuen Araban Bionekazaritza elkartea ekoizle talde txiki batek, eta 30. urteurren ospakizunetan dabiltza aurten. “Momentu hartan, ez zegoen gaurko diskurtso ekologistarik eta agroekologiaren aldekorik, edo, behintzat, gizartearen zati oso txiki batek soilik... [+]