Nerudaren gorpua aztertzen hasiko dira gaur, pozoituta hil zuten jakiteko
Pablo Neruda poeta txiletarraren gorpua aztertzen hasiko da gaur Mario Carroza epaileak zuzenduriko aditu taldea. Azterketak, duela 40 urte hil zen idazlearen heriotza pozoiduraz eginiko hilketa bat izan ote zen argitzea du helburu. Tartean Paco Etxeberria EHUko medikua dago.
Historia ofizialak Neruda prostatako kantzer batengatik hil zela dio, Pinocheten estatu kolpea gertatu eta 12 egunetara. 2011n, ordea, idazlearen txoferrak Pinocheten beraren aginduz pozoitua zutela salatu zuen Proceso aldizkari mexikarrean. “Poetak herrialdea utzi behar zuen estatu kolpea gertatu zenean. Baina hegazkina hartu baino lehen, ospitalean ingresaturik zegoela probestuz, pozoitu egin zuten”, dio salatzaileak.
Alderdi Komunistak (PC), Neruda bertako militantea izanik, haren heriotza argitzeko eskaera egin zuen salaketa entzun eta berehala. Carroza epaileak kasua ireki zuen, eta bi urteren ondoren, idazlearen gorpua hilkutxatik atera eta aztertu beharra dagoela esan du.
Isla Negran poetak zuen etxearen ondoan lurperaturik dagoen gorpua aztertzean, hainbat galderari erantzuten saiatuko dira: Kantzerrak hil al zuen? Substantzia toxikoren bat sartu al zioten? Hori argitzeko, alor ugaritan adituak diren medikuak ari dira lanean, konkretuki, Mediku Zerbitzu Legaleko (SML) lau kide, Txileko Unibertsitateko lau kide eta nazioarteko lau aditu, Etxeberria tartean.
Karpa bat instalatu dute Isla Negran bertan, prozesuaren intimitatea ziurtatzeko. Epailea eta 12 adituez gain, PCko abokatua, Nerudaren senide batzuk eta hiru nazioarteko behatzaile izango dira bertan. Hilkutxa lurpetik atera ondoren, SMLko laborategira eramango dute. X izpiez aztertuko dute gorpua, eta argazki erregistroak, analisi antropologikoak eta mediku-analisiak egin ostean, aurkitutako zantzuak beste hainbat laborategitara eramango dituzte.
Jarraian, EITBk webgunean argitaratutako bideoa:
2014an sortu zuen Susa argitaletxeak MPK Munduko Poesia Kaierak bilduma, beste hizkuntza eta lurralde batzuetako poetak antologia-formatu zainduan euskarara ekartzeko asmoz. Ordutik, 53 kaier eman dituzte. 2021etik bildumaren zuzendaritzan ari dira Maialen Berasategi eta Isabel... [+]
Gutun bat iritsi da Ukrainako Oberih aldizkarira: “Erredakzio estimatua, interesa dakizuekeen zerbait dela-eta idazten dizuet”. Funtzionario bat da idazten duena, Antsyxkin I. V. delakoa, eta aurkikuntza handi bat egin duenaren poz eta urduritasunarekin idazten du... [+]
Ereserkiek, kanta-modalitate zehatz, eder eta arriskutsu horiek, komunitate bati zuzentzea izan ohi dute helburu. “Ene aberri eta sasoiko lagunok”, hasten da Sarrionandiaren poema ezaguna. Ereserki bat da, jakina: horra nori zuzentzen zaion tonu solemnean, handitxo... [+]
Adolfo Bioy Casares (1914-1999) idazle argentinarrak 1940an idatzitako La invención de Morel (Morelen asmakizuna) eleberria mugarritzat jotzen da gaztelaniaz idatzitako literatura fantastikoaren esparruan. Nobela motza bezain sakona da, aparta bere bakantasunean, batez... [+]
Alfonso Cardenalek Vidas Perras. Cuentos musicales del Sofá Sonoro (Bizitza Latzak. Soinu-sofako musika-ipuinak) izenburuko liburua argitaratu berri du. Bertan, herri-musikaren historiaren bazterretan abandonatutako kultuzko hogei musikariren zorigaiztoko biografia... [+]
Roald Dahl idazle irakurriaren umeentzako hainbat lan berritu dituzte: “lodi” eta “itsusi” bezalako adjektiboak desagertu dira, baita esaldiren bat gehitu ere ileordea eramatea ez dela ezer txarra adierazteko, esaterako.
Galizian jaioa, Bruselan egin du kasik laneko aldi guztia. Biologia eta Medikuntza ikasketak eginagatik ere, gisako lanik ez herrialdean bertan, eta bakailao-ontzi batean itsasoratu zen, noizbait, biologo. Europako arrantza ikuskaritzan zen lanean laster. Idazle aipu eta sona... [+]
Annie Ernaux idazle frantsesa saritu du Suediako akademiak. Nobela autobiografikoak idatzi ditu batez ere, eta hainbat irakur daitezke euskaraz, 'Pasio hutsa' eta 'Gertakizuna' eleberriak, besteak beste. Bere obraren ausardia eta zehaztasun klinikoa saritu ditu... [+]
Ekain honetan hamar urte bete ditu Pasazaite argitaletxeak. Nazioarteko literatura euskarara ekartzen espezializatu den proiektuak urteurren hori baliatu du ateak itxiko dituela iragartzeko.
Voltairine de Cleyre (1866-1912) XX. mendeko mugimendu anarkista eta feministako emakume garrantzitsuenetariko bat izan zen, Emma Goldmanekin batera. Feminismoa boto-eskubidearen aldeko borrokara mugatzen zen garaian, Cleyrek bide berriak ireki zituen eta gaur eguneraino iraun... [+]
Anbereseko Central Staationen aurkituko du liburu honetako narratzaile izenik gabeak Jacques Austerlitz, bere iraganaz oroitu ezin den gizona. Hamarkadaz hamarkada eta hiriz hiri luzatuko dira bien arteko solasaldiak, lainoan bildutako memoria argitzeko ahaleginean. Idoia... [+]
Esloveniako literaturak azken mendea begien aurretik pasatzen ikusi duen idazlea galdu du. Boris Pahor 108 urterekin zendu da astelehen honetan Triesten.
Mundua dardarka jarri duen gerra baten lekuko garen une honetan, joan den mendeko lehen gerra handian girotutako nobela bat publikatu da ostegun honetan Frantziako Estatuan. Eta ez edozein nobela: 78 urtez “desagertuta” egon ondoren iaz berreskuratu ziren... [+]
Alda Merini (Milan, 1931-Milan, 2009) poeta italiarra izan zen. Lan asko argitaratu zituen, tartean hamarnaka poesia liburu eta bi-hiru autobiografia (L'altra verità. Diario di una diversa, La pazza de la porta accanto eta Reato di vita. Autobiografia e poesia).
Aste honetan aurkeztu da Joseph Brodskyk idatzitako Ur marka. Veneziari buruzko saiakera. Rikardo Arregi Diaz de Herediak itzuli eta Katakrak argitaletxeak publikatu du poeta errusiar atzerriratuari euskarara itzuli zaion lehen liburua.