Eskatutako kafea zerbitzatu zain nago tabernan, telebistan baleen inguruko dokumentala: “Arrak borrokan ari dira emea nork estaliko, borroka gordina eta arriskutsua, irabazle bakarra izango duena”. Soinu banda epikoak indartzen du ustezko gudaren intentsitatea. Irudietan, balea ederrak ur azalean saltoka bata bestearen ondoan, elkar ukitu ere egin gabe. Eta ni kabutan, “borrokan? Edo jolasean?”.
Ia 30 urte joan dira gaztetxeko formazio ikastaro batean hizlari bati entzun nionetik National Geographicen dokumentalek AEBetako Defentsa Departamentutik dirutza jasotzen zutela, animaliak diren bezala erakutsiz ideologia kapitalista naturalizatzen –hortaz, desideologizatzen– zutelako. Ordutik beste begi batzuekin ikusi nituen bazkalosteko La2eko dokumentalak: izaki bizidun guztiak uneoro defentsan edo erasoan; bizirautearen lehia gupidagabearen lege naturala.
Garai berean irakurri nuen, gaztetxeko hizlariak aipatuta, Piotr Kropotkin naturista eta anarkistaren Elkarri laguntzea: eboluzioaren faktore bat liburua, 1902an argitaratua. Liburuaren asmoa Charles Darwinen Espezieen jatorria (1859) lanari eman zitzaion erabilera maltzurra desmuntatzea zen, burgesiak biologo ingelesaren lana baliatu baitzuen darwinismo soziala inposatzeko –animalien artean bezala gizakien artean indartsuenaren biziraupena da naturaren legea, lehia bidez erabakitzen dena–. Sarreran irakurri daitekeenez, Darwinek berak salatu zuen bere ikerketen desitxuraketa.
Kropotkinen lanaren abiapuntua kontrakoa da. Naturan elkar-laguntza da nagusi, eta are garrantzitsuagoa: gehien kolaboratzen duten espezieak dira ugarienak, ergo, arrakastatsuenak
Kropotkinek ez du lehia ukatzen, baina bere lanaren abiapuntua kontrakoa da. Naturan elkar-laguntza da nagusi, eta are garrantzitsuagoa: gehien kolaboratzen duten espezieak dira ugarienak, ergo, arrakastatsuenak. Elkar-laguntza praktiken ikerketa da liburua, bakterietatik hasi eta gizakietaraino, eta deskribatzen ditu animaliak ez soilik bizirauteko kolaboratzen, baita lasai asko bizitzaz gozatzen ere, jolasean, kantuan. Liburua amaitzean, irakurri aurretik baino toki abegikorragoa sentitu nuen mundua, eta sentitu nuen, batez ere, are abegikorragoa egin genezakeela.
Lehia, gerra, hierarkia, indartsuenen (bihozgabeenen) biziraupena naturalizatzeak estrategikoa izaten jarraitzen du boterearentzat. Izan animalien dokumentalekin, mundu mehatxagarria marrazten diguten agintarien ahotik edo auzo beldurgarriak aurkezten dizkiguten hedabideen bozgorailuetatik. Horrela naturalizatzen dira armagintza eta Polizia, beste herrialdeen eta auzokideon aurkako gerra, soldatapeko lana, biolentziaz kargaturiko egunerokotasun hau guztia.
Eta, hala eta guztiz ere, distopia garaiotan ere, elkar-laguntzaz inguratuta gaude. Begira diezaiogun munduari betaurreko horiekin ere, arnastu dezagun hori ere, ez dezagun sinetsi gure patua gerraren geneak erabakita dagoela, sinets dezagun gure eskuetan dagoela etorkizuna... elkar-laguntza antolatuz gero. National Geograpich gutxiago, Kropotkin gehiago.
Eusko Jaurlaritzak 2022an eskuratu zuen Zaballako (Araba), Basauriko (Bizkaia) eta Martuteneko (Gipuzkoa) kartzelen gaineko eskumena, eta ordutik uhalen edo eskuburdinen bidez loturik izan dituzten pertsonen inguruko datu batzuk eman ditu Maria Jesus San Jose (PSE-EE) sailburuak... [+]
Guillermo Garcia eta Ioseba Pagola “giza eskubideen urraketen biktima” izan zirela aitortu du gobernuak. Egiaren Garaia Da plataformak “positiboki” baloratu ditu beste bi aitortza hauek.
Jose Miguel Etxeberria Naparra-ren gorpua bilatzeko bigarren saiakera kontatzen duen dokumentala interneten ikusi daiteke asteazken honetatik aurrera. Igandean ekitaldia egingo dute, Batallon Vasco Españolek iruindarra duela 45 urte bahitu eta desagerrarazi zuela... [+]
Belaunaldi oso baten liburua da Palinpsestoa. Idazten dakien modura idatzi du Arrieta Ugartetxeak, eta horixe dateke alde gaitza. Gainerakoan, hortxe gure iragan hurbila, gerra ondoa, apaiz giroa, euskara, militantzia… eta ez hain hurbila ere, senide nagusien gerra... [+]
Beste 20 pertsonarekin batera, Guardia Zibilaren esku zegoenean pairatu zituen torturak aitortu dizkio Nafarroako Gobernuak. Urrats honetara heltzeko Torturatuen Saretik egindako lan kolektiboa azpimarratu du Euskalerria Irratian. Ziklo baten itxieratzat hartu du aitortza... [+]
Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak iragarri duelarik hainbat ikastetxe eta zonaldetan sukaldeak jarriko dituztela, EHIGE gurasoen federazioak dio gaur egun catering-enpresen esku dauden eskola-jantokietako eredua bera aztertzea eta bestelako kudeaketa bat bultzatzea dela... [+]
Lezertua Arartekoa izan da 2015eko ekainetik, eta astearte honetan, hamar urte geroago, kargua utzi du. Titular berria hautatzeko prozedura ireki da.
Igandean Guardia Nazionaleko 2.000 soldadu mobilizatu ondoren, AEBetako armadak jakinarazi du beste 2.000 soldadu eta 700 marine bidaliko dituela Los Angelesera, etorkinen aurkako sarekaden harira piztutako protestak oztopatzera. Bitartean, Etxe Zuriaren eta Kaliforniako... [+]
BSHk Ezkirotzeko lantokia itxiko duela berretsi du, 655 langile kaleratuko ditu eta Nafarroako Gobernua eta langileak "denbora" eskatzen ari dira, "berrindustrializatzeko".
Euskararen Erabilera Biziberritzeko Biltzarra iragarri dute 2027rako. Irail honetan hasiko dute bidea. Hainbat arlotako 270 lagun bildu dira ekitaldian, eta herritar guztiei luzatu die gonbita Imanol Pradales lehendakariak: "Asmoa da bi urteko epean lanketa zabala eta... [+]
Donald Trump Etxe Zurira heldu zenetik, nabarmen areagotu dira ICE AEBetako Inmigrazioko eta Aduanetako Polizia Indarrak etorkinen aurka eginiko sarekadak. Horren aurrean, komunitate latino handiena hartzen duen estatuan, Kalifornian, protestak piztu dira azken egunetan... [+]
EAEko Hezkuntza Sailak egindako “balorazio oso positiboa” ezbaian jarri du Arartekoak ebazpen batean. Bere esanetan, “neurri irmoagoak” hartu ezean, Ordiziako eskoletan dauden zaurgarritasun eta hizkuntza desoreka arazoak konpontzetik “urrun”... [+]
Milaka pertsona batu ziren larunbatean Bilbon, Euskal Herri libre eta burujabea eraikitzeko aldarrikatzeko. Ikurrinez eta Nafarroako banderez bete zuten Autonomia kalea arratsaldeko mobilizazioan.
Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei.