Murgiltze eredua konstituzioaren aurkakotzat jo duen Frantziako Hezkuntza Ministerioaren txostena filtratu dute
2019ko uztailean osatu zuten txostena Yves Bernabe Hezkunde Nazionaleko ikuskatzaile nagusiak eta Sonia Dubourg-Lavroff Hezkunde Nazionaleko administrazioko ikuskatzaileak. Bretainiako Diwan ereduaren ikerketa bada ere, Seaskako eragileek uste dute euskal murgiltze ereduarentzako beste txosten bat daukala Ministerioak. Salatu dute ikerketa Molac legeari ezarritako errekurtsoaren ebazpena baino lehenagokoa dela.
Kazeta.eus hedabideak emandako informazioaren arabera, igorle anonimo batek irailaren hasieran filtratu die hamasei orriko txostena Diwan sareko arduradunei. Testuak Eskualde hizkuntza bizi baten murgiltze irakaskuntza: Diwan sarea du izena, eta bretoiaren irakaskuntza bermatzen duen Diwan murgiltze ereduaren ikerketa da. Halere, bere helburua zabalagoa da, eredu konkretu horren azterketa baliatzen baitu “murgiltze sare guziei eragingo dien azterketa orokor baten lehen elementuak” ezartzeko. Beraz, Seaskari, Calandretari (Okzitania) edota Bressolasi (Katalunia) eragin lieke.
Azterketaren arabera, ikasle elebidunen konpententziek beste sare batzuetako umeen gaitasunak “askogatik” gainditzen dituzte. Gainera, murgiltze ereduko ikasleen, gurasoen eta irakasleen inplikazio eta erantzukizuna frantses eskoletan baino hobea da. Dena den, hiztun elebidunak heztea “kontraesana” da txostenaren egileen ustez: Frantziako hizkuntza frantsesa da, eta “justizia erabakiek” eskatzen dutenez, irakasten den erdia frantsesez segurtatu behar da.
“Diwan sareak ez ditu Hezkunde Nazionaleko koadro arautzaileak errespetatzen, eta egoera paradoxikoa bizi du: hezkuntza zerbitzuko misioak betetzen ditu, baina juridikoki legearen kontrako posizioan da”. Gauza bera gertatzen da Seaskarekin. Yves Bernabe ikuskatzaileak Bretainiako eskolez gain, Seaskako zentroak ere bisitatu zituen 2019an, eta ikastolen federazioko eragileak dudan dira ez ote duten euskarazko murgiltze ereduaren aurkako antzeko txosten bat garatu.
Seaskaren susmoak
Irailaren 6an Bardozen emandako prentsaurrekoan, Peio Jorajuria Seaskako presidenteak adierazi du horrela izan daitekeela. Idazki hori existitzen bada, Hezkuntza ministroak publiko egin behar duela esan du presidenteak, “euskal jendarteak jakin dezan zein diren Parisen benetako asmoak ikastolen geroari buruz”. Izan ere, federaziotik salatu dute Kontseilu Konstituzionalak Molac legeari ezarritako errekurtsoaren ebazpena baino lehenagokoa dela ikuskatzaileen txostena: murgiltze eredua babesteko Molac legea maiatzaren 21ean zentsuratu zuten partzialki.
Molac legeari buruzko hausnarketa, gaur
Paul Molac Bretainiako diputatuak, hain zuzen, garatu duen izen bereko legearen inguruko hausnarketa egingo du gaur EHUko udako ikastaroetan, Donostian. “Molac Legea, Frantziako Konstituzio Kontseiluaren ebazpena eta bere ondorioak” ikastaroan, Ipar Euskal Herriko euskalgintzako kideak eta unibertsitate irakasleak bilduko dira. Lege proposamena eta tramite parlamentarioa zein izan zen, eta ondoren, Asanblea Nazionalean eta Senatuan zer nolako debateak izan ziren azalduko du hitzaldian diputatuak.
"Euskaraz bizi nahi dugu" mezua tindatu zuten larunbatean, eta 48 oren inguru eman dituzte atxiloaldian ekintzaileek. Gorka Torre kontrol judizialpean askatu du prokuradoreak, epaiketaren zain; bertze hirurak komisariara deituak izanen dira.
Buruilaren 27an ebiakoitz huntan Euskal Herrian Euskaraz-ek Baionan salatu du Euskara bigarren mailako hizkuntza bezala kontsideratua dela. "Euskaraz bizi nahi dugu" mezua margotu dute departamenduaren egoitzaren gainean.
Ttitto Betbeder Euskararen Erakunde Publikoko zuzendari berriaren ustez kontzertazioa sustatu behar da euskalgintzarekin eta aholku batzordea biziarazi berriro.
Eztabaida gutirekin baina herriaren indarrarekin egin du bere administrazio kontseilua Euskal Kultur Erakundeak irailaren 13 honetan. 70 eta 80 elkarteen ordezkaritza hurbildu zen mobilizaziora, baina suprefeta eta DRACa gabe egin behar izan dute.
Euskal Kultur Erakundeak (EKE), Ipar Euskal Herriko euskarazko kulturaren eragile garrantzitsuenak, arriskuan dauka bere burua, eta elkarretaratze deitu du larunbaterako Uztaritzen. Frantziako Estatuaren laguntzetan 30.000 euroko murrizketa jasan dute 2025ean (udan jakinarazia),... [+]
Orain Baionako merkatuko saltzaileek afitxa bidez jakinarazten dute euskaraz eta gaskoiz aritzeko prest direla. Baionako Herriko Etxeak duela bi urte abiatutako euskara plangintzaren ildotik ekintza abiatu du.
IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.
Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.
Euskal Herrian euskara "hainbatetan ukatua edo bigarren hizkuntza bezala tratatua" dela salatu du EHEk, eta egoera hobetzeko hizkuntza politiketan jauziak egitea ezinbestekoa dela adierazi du. Hori dela eta, elkarretaratzeak egingo ditu Maulen, Donapaleun eta Baionan,... [+]
Egoerak bere horretan segituz gero, Euskal Hirigune Elkargoak ez du izenpetuko EEP Euskararen Erakunde Publikoa osatzeko hitzarmen berria. Orain artekoa urte hondarrean bukatuko denez, baliteke 2026an ofizialtasunik gabe izateaz gain, hizkuntza politika bideratzeko egitura... [+]
Euskalgintzako hainbat eragile Baionako karriketara atera dira EEPren finantzaketaren inguruko kezkak agertzeko. 2017tik izozturik den aurrekontuaren aurrean, Frantziako Estatuak iragarritako 100.000 euroko igoera "trufa" gisa salatu dute.
Dozenaka lagunek agerraldia egin dute astelehen arratsaldean Baionan, Pirinio Atlantikoetako Departamenduaren egoitzaren aurrean. Frantziak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko dituela iragarrita, euskararen etorkizuna bermatzeko hizkuntza politikak "ausardia eta... [+]
"Egungo baldintzetan" EEP Euskararen Erakunde Publikoak berritzeko hitzarmena sinatuko ez duela mehatxu eginda, Euskal Hirigunearen Elkargoak sei hilabete eman die erakunde publikoa osatzen duten partaideei Parisekin negoziatzen jarraitzeko. Astelehenean agerraldia egin... [+]
Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]