Maskaren auzia
SARS-CoV-2 birusa eta eragiten duen gaitza, COVID-19, agertu zirenetik hilabete gutxi batzuk baino ez dira igaro. Ez da harritzekoa, beraz, haien gainean lanean ari direnek galdera gehiago izatea erantzunak baino, hasi ikertzaileetatik eta agintarietaraino. Hori ulertuta ere, arau eta gomendio kontraesankorrek zalantza eta ziurgabetasuna sortzen dute. Horrelakoak saihesteko, gardentasuna eta zuhurtzia dira gakoak, baina beti ez dira erabili behar adina.
Adibide garbi bat maskaren auzia da. Izurria pandemia bihurtu aurretik ere, Txinatik iristen ziren irudietan, pertsona gehienak sudurra eta ahoa maskaraz estalita agertzen ziren. Bestela ere, Asiako leku askotan ohikoa da maskarak erabiltzea, poluziotik babesteko, adibidez, baita han pairatu dituzten beste izurri batzuk gogoan dituztelako ere, SARS esaterako.
Baina ohiturak alde batera utzita, pentsatzekoa da maskarak baliagarriak izan behar dutela arnas aparatuari erasotzen dion edozein patogenori sartzea eragozteko, horretarako diseinatu baitituzte. Informazioa bilatu duenak, gainera, erraz ikasi du mota desberdinetakoak daudela: batzuek iragazkiak dituzte, eta norbera ez kutsatzeko balio dute; eta beste batzuk soilagoak dira, eta ez dituzte iragazten kanpotik datozen birusak, baina gai dira norberak kanporatutako tantaxkak gerarazteko, eta, beraz, besteak kutsatzea saihesten dute.
Izurria Europara iritsi eta pandemia bihurtu zenean, agerian geratu zen ez zegoela nahikoa maskara eskariari erantzuteko. Are gehiago: ez daude osasun-langileen segurtasuna bermatzeko adina. Diagnostikatzeko probekin bezala, zentzuzkoa da dagoen materiala behar handiena dutenengana bideratzea (osasun-langileak, gaixoak eta haiekin kotaktu zuzena dutenak). Alabaina, horrekin batera, informazio nahasgarria eman zaie herritarrei, baita iturri ofizialetatik ere.
Hain zuzen, maskarak ez direla beharrezkoak esan dute behin eta berriro. Birusa eztula egitean hedatzen diren tantaxken bitartez transmititzen denez —OMEk ere hala berretsi du duela gutxi? eta ez airetik, pertsonen artean tartea uztea eta eskuak zein gainazalak garbitzea maskarak janztea baino eraginkorragoa dela baieztatu dute arduradunek. Kalterako izan daitezkeela ere iradoki dute: segurtasun-sentsazio iruzurtia eman dezaketela, gaizki erabiltzeko arrisku handia dagoela, estigma eragin dezaketela…
The Lancet zientzia-aldizkariak maskaren erabilerari buruz OMEk eta hainbat gobernuk emandako gomendioak aztertu ditu: Txina, Hong Kong, Japonia, Singapur, AEB, Erresuma Batuak, eta Alemania.
Ondorio nagusien artean, azpimarra bat: «Ebidentziek erakusten dutenez COVID-19a sintomak agertu aurretik transmiti daitekeela, taldeko transmisioa murriztu daiteke pertsona guztiek, baita infektatuak izan direnak baina asintomatikoak diren eta kutsa dezakeenek, maskarak janzten badituzte».
Asintomatiko gehienok ez dugu aukerarik jakiteko birusak kutsatuta ote gauden, ez baitago guztiontzat diagnostikatzeko probarik edo testik; hortaz, denok maskarak erabiltzea izango litzateke zuhurrena.
Arazo bat dago, ordea. Nafarroako Unibertsitatean 40 maskara-mota aztertu dituzte, eta maskara homologatuak erabiltzeko garrantzia nabarmendu dute. Eskuz egindakoek babes mugatua ematen dutela ohartarazi dute, eta ustezko segurtasun iruzurtia sortu dezaketela. Ondo jartzea ere garrantzitsua dela esan dute: ez badira behar bezala egokitzen, alferrikakoak dira. Eta ez daude maskara homologatuak denontzat.
Guardia Zibilaren esanetan, Victor de Aldama enpresariak ordaindutako diru kopurua litzateke hamar milioi euroko hori, eta Espainiako Garraio Ministerioak pandemia garaian egindako salerosketei lotuta legoke. Ostegun honetan utzi dute aske García, epailearen aurrean... [+]
"Pandemiaren ondoren, jakinarazi ziguten eskolatik kanpoko jarduerak askoz gehiago sustatuko zirela, eskura dauden ingurunean eta baliabideak erabiliz, baina gure seme-alaben hezkuntzan hain garrantzitsua den konpromiso hori ez da betetzen ari". Guraso batek... [+]
Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratzen den egunean amaituko da musukoaren beharra, eta COVID-19 pandemiak eragindako murrizketak amaituko dira. Hainbat salbuespen izango ditu: zainketa intentsiboetako unitateetan, onkologikoen eremuetan, ebakuntza geletan edo larrialdietan,... [+]
Enpresek diru publikoa jaso zuten ikerketarako, eta iparraldeko herrialdeek aldez aurretik erosi zizkieten txertoak. Bitartean, txertoen prezioak igo egin zituzten multinazionalek. Gaur egun, herrialde txiroenetan, %23k baino ez du dosi osoa, SOMOren ikerketaren arabera.
Espainiako Ministroen Kontseiluak onartu du maskara hautazkoa izatea garraio publikoan. Baina gomendagarria da gaixotasunen sintomak dituztenentzat eta pertsona zaurgarrientzat. Derrigorrezkoa izaten jarraituko du osasun zentroetan.
Bilboko Lan Arloko Epaitegiak arrazoia eman dio ELA sindikatuari eta ezintasun iraunkor absolutua onartu dio COVID19 iraunkorra duen osasun zentro bateko zeladore bati.
Espainiako Gobernuko Osasun ministro Carolina Dariasek jakinarazi duenez, Ministroen Kontseiluak otsailaren 7an sinatuko du garraio publikoan musukoa derrigorrezkoa ez izatearen dekretua.
Txinan derrigorrezko isolamendu neurriak kendu dituzte nazioarteko bidaiarientzat, eta eguneroko kutsatzeen datuak emateari utzi. Politika aldaketa baten ondorioz dira neurriok, baina egoeraren kontrolik ezak nazioartean izan dezakeen eraginaz ohartarazi dute zenbait adituk.
Iraungi diren gehienak Pfizer markakoak dira, Europar Batasuneko hornitzailerik handiena.
Milaka herritar kalera atera dira hiriburu nagusietan, Txinako Gobernuaren zero COVID estrategiak eragiten dituen kalte ekonomikoak eta psikologikoak salatzera. Aspaldi ikusi gabeko mobilizazioetan orri zuria erakusten dute manifestariek, zentsura irudikatzeko. Pandemia hasi... [+]
Sumindura pikor batekin hartu dute batzuek zero-covid estrategiaren inguruan Renmin Ribao egunkari txit ofizialak aste honetan bertan argitaratu duen artikulu-segida. Ondorioztatu baitute –zuzen, behingoz– Beijingeko agintariek, Partiduaren XX. Kongresua amaitu... [+]
Heriotza, drama, lana, luizia, mina, angustia. Mugak, neurriak, grinak, maitasuna eta sendia. Inauteria. Zaldibar eta pandemia; bizitza zabortegian. Estreinatzear da Axut eta Artedrama antzerki konpainiek elkarlanean sortu duten azken lana: Hondamendia. Urriaren 14an egingo dute... [+]
"Azken txanpan" sarturik, arrisku taldeak txertatu, aldagai berriak kontrolatu eta osasun sistemak hobetu behar direla dio MOE erakundeak.
Irailaren 1ean ekin diote 2022-2023 ikasturteari Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin, COVID-19aren aurkako neurririk gabe. Berrikuntza gehiago ere izan dituzte: Seaskako ikastola eta kolegioetan ehun ikasle gehiago dituzte, eta Irisarrin, Larrainen eta Barkoxen murgiltze... [+]
Ikerketan ia 40.000 hilekodun pertsonek parte hartu dute eta haietatik ziklo erregularra dutenen %42k txertoaren ondoren odoluste handiagoa izan dutela ondorioztatu dute ikerketan.