“Lurra lantzen hasi aurreko diseinua gakoa da permakulturan”
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik segitu nuen proiektuarekin”, azaldu du Uriartek. 2016tik buru-belarri ari da proiektuan, permakulturan oinarritutako sistemak sortzeko diseinu lanak egiten.
Teknika asko uztartzen dira permakulturan, Uriartek nabamendu duenez. “Permakultura ez da ortuko teknikara mugatzen, hori baino gehiago da, elementu asko ukitzen ditu: ura eta energia lortzeko bideak, plastikoa gutxitzea, gastua txikitzea... bizitzeko era bat da”. Horretarako, beharrezkoak dira diseinua eta plangintza, eta alor horretan dihardu Birikako kideak, baratzea edo bestelako ekoizpen sistemak martxan jarri nahi dituztenei aholkularitza eta laguntza ematen. “Auto bat fabrikan sortu baino lehen ordenagailuan simulazioak egiten diren moduan, ezinbestekoa da lurra lantzen hasi aurretik ere planoak, neurketak eta azterlanak egitea”.
Formakuntza eta tailerrak ere eskaintzen ditu Uriartek, eta Mungiako hiru hektarea eta erdiko lursailean barazkiak eta arrautzak ekoizten. “Ekologikotik harago doa ekoizpen eredu hau, lurraren mikrobiologia da agintzen duena. Izurriteen aurka Bacillus thurigiensis erabiltzea oso ongi ikusia dago, ekologikoa da, baina ez da selektiboa, mikrobiologia ere akabatzen baitu”, azaldu du. Erabili izan du berak ere, tomateetako harrak akabatzeko, esaterako, baina harrak landarea erdi gaixorik dagoen seinale direla dio. Espektometroa erabiltzen du berak landareen 'osasuna' neurtzeko: “Teleskopio moduko tresna bat da, tomatearen hiruzpalau tanta bota eta eguzkiari begiratuta, tomate horretan disolbatuak dauden elementuak neurtzen ditu: azukreak, mineralak...”. Zenbat eta elementu gehiago, erasotzaileetatik babestuago dago landarea.
Akuaponia eta bideogintza
Akuaponia sistemak ere lantzen dituzte Birika Permakulturan. Ez nahasi, akuaponia ez da hidroponia. “Akuaponia sistemetan, arrainak jartzen dira uretan; ur horrekin landarea elikatzen da, eta, aldi berean, landareak ura purifikatzen du, zikloa itxiz. Proteina biziak eta landareak dituzu sistema berean”, azaldu du. Elikagaiak ekoizteko sistema oso efizientea dela azaldu du Uriartek, Indonesian eta inguruko beste zenbait herrialdetan asko erabili izan dena.
Eta aurretik aipatutako jarduera guztiak bideogintzarekin uztartzeko tartea ere hartu dute Birikan. Haien youtubeko kanalean permakulturari, ortugintzari, akuaponiari eta nekazaritzarekin lotutako beste gai askori lotutako ehunka bideo dituzte. “Teknikak plazaratzeko bide bat da, bederatzi urteotako lana jasoa dago kanal horretan, edonoren eskura”, amaitu du.
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]