“Lurra lantzen hasi aurreko diseinua gakoa da permakulturan”
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik segitu nuen proiektuarekin”, azaldu du Uriartek. 2016tik buru-belarri ari da proiektuan, permakulturan oinarritutako sistemak sortzeko diseinu lanak egiten.
Teknika asko uztartzen dira permakulturan, Uriartek nabamendu duenez. “Permakultura ez da ortuko teknikara mugatzen, hori baino gehiago da, elementu asko ukitzen ditu: ura eta energia lortzeko bideak, plastikoa gutxitzea, gastua txikitzea... bizitzeko era bat da”. Horretarako, beharrezkoak dira diseinua eta plangintza, eta alor horretan dihardu Birikako kideak, baratzea edo bestelako ekoizpen sistemak martxan jarri nahi dituztenei aholkularitza eta laguntza ematen. “Auto bat fabrikan sortu baino lehen ordenagailuan simulazioak egiten diren moduan, ezinbestekoa da lurra lantzen hasi aurretik ere planoak, neurketak eta azterlanak egitea”.
Formakuntza eta tailerrak ere eskaintzen ditu Uriartek, eta Mungiako hiru hektarea eta erdiko lursailean barazkiak eta arrautzak ekoizten. “Ekologikotik harago doa ekoizpen eredu hau, lurraren mikrobiologia da agintzen duena. Izurriteen aurka Bacillus thurigiensis erabiltzea oso ongi ikusia dago, ekologikoa da, baina ez da selektiboa, mikrobiologia ere akabatzen baitu”, azaldu du. Erabili izan du berak ere, tomateetako harrak akabatzeko, esaterako, baina harrak landarea erdi gaixorik dagoen seinale direla dio. Espektometroa erabiltzen du berak landareen 'osasuna' neurtzeko: “Teleskopio moduko tresna bat da, tomatearen hiruzpalau tanta bota eta eguzkiari begiratuta, tomate horretan disolbatuak dauden elementuak neurtzen ditu: azukreak, mineralak...”. Zenbat eta elementu gehiago, erasotzaileetatik babestuago dago landarea.
Akuaponia eta bideogintza
Akuaponia sistemak ere lantzen dituzte Birika Permakulturan. Ez nahasi, akuaponia ez da hidroponia. “Akuaponia sistemetan, arrainak jartzen dira uretan; ur horrekin landarea elikatzen da, eta, aldi berean, landareak ura purifikatzen du, zikloa itxiz. Proteina biziak eta landareak dituzu sistema berean”, azaldu du. Elikagaiak ekoizteko sistema oso efizientea dela azaldu du Uriartek, Indonesian eta inguruko beste zenbait herrialdetan asko erabili izan dena.
Eta aurretik aipatutako jarduera guztiak bideogintzarekin uztartzeko tartea ere hartu dute Birikan. Haien youtubeko kanalean permakulturari, ortugintzari, akuaponiari eta nekazaritzarekin lotutako beste gai askori lotutako ehunka bideo dituzte. “Teknikak plazaratzeko bide bat da, bederatzi urteotako lana jasoa dago kanal horretan, edonoren eskura”, amaitu du.
Sarraskiak ez du etenik Palestinan, eta lurraldeko txoko guztietara hedatzen ari da. Uztailaren 31n, Hebrongo (Zisjordania) Hazien Bankuaren Ugalketarako Unitateari eraso zion Israelek; bulldozer eta makineria pisutsuarekin bertako instalakuntza eta azpiegiturak suntsitu zituen... [+]
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]