Kutsa gaitezen
Baserriko eremu zabalean ez da udaberriko konfinamendua berdin bizitzen, naturaren erritmoak dena betetzen dizu: zuhaitzen loratzea, belarra, abereak, erditzeak, gazta egitea eta zaintzea, baratzea, banaketak… Hala ere, covid-19ak sortutako urduritasuna eta nekea ederki sumatzen dira. Gaixotasunak sortutako giroak eta aurrera begirako zalantzek sortzen diguten estresak gelditu ahal gaitu, edo mugiarazi.
Aldatu ezean, egungo sistema ekonomikoak amildegira eramango gaituela gero eta ukaezinago bihurtu da, ekoizpen zein kontsumo eredu kapitalistak jasanezinak dira. Naturan gero eta kalte nabarmenagoak sortu, eta mundu mailan zein tokian tokiko jendarteetan desberdintasunak eta miseria areagotzen ari dira.
"Teknologikoki herri aurreratua izan arren, bertako nekazaritza iraunkorrik gabe, oso ahulak garela agerian dago"
Hain zuzen ere, ekoizpen eta kontsumo ereduen aldaketaren premia handia dugu elikadura sisteman. Nekazaritza industrialaren ezartzea eta baserritarren desagerpena edo nekazaritza lurrak porlanez betetzea, garapenaren alboko ondoriotzat aurkeztu zaizkigu. Normaltzat ere azaltzen zaigu hemengo abeltzaintzan milaka kilometroetatik Bilboko portura iritsitako lehengaietan oinarritzea, eta kilometro zerokoa deitzea. Edo ehunka kilometro egin dituzten jakiak kontsumitzea erreparorik gabe, nahiz eta ez dakigun zer baldintza ekologiko zein sozialetan ekoitzi diren. Edo Euskal Herrian diru publikoarekin lagundutako esnea, txerriak edo zerealak multinazionalen eskutik beste herrialde batzuetara bideratzea eta hainbat kasutan, bertako ekoizpena baldintzatzea. Sistema honek baserritarrak menpeko bihurtu ditu eta krisi honek erakutsi digun bezala, herriak ere bai. Teknologikoki herri aurreratua izan arren, aberastasun material handia ekoizteko gauza izan arren, hainbat produkzioen deslokalizazioa eta baserririk zein bertako nekazaritza iraunkorrik gabe, oso ahulak garela agerian dago.
"Denok mugiarazteko ekimenak sortzen ari dira. (...) Olatu honekin ahalik gehienok kutsatzea txertorik onena litzateke"
Krisi honek, eta berarekin doan desinformazio-informazio faltak zer pentsa ez dakigula utzi arren, eztabaida interesgarri batzuk indartu ditu. Denok mugiarazteko ekimenak sortzen ari dira. Elikadura burujabetzari dagokionez, Covid osteko Euskal Herriko ekonomia ekologikoaren aldeko manifestua, herritarrak eta baserritarrak elkartzeko EHKOlektiboa eta hainbat eragile sortzen ari diren dinamikak, aldaketarako aukera ematen dute. Baita udal batzuek hartutako konpromisoak eta egindako urratsak ere. Olatu honekin ahalik eta gehienok kutsatzea txertorik onena litzateke. Beste muturrean, agintari batzuen interes ekonomiko eta kalkulu politikoak ditugu, betikoak indartuz ezer alda ez dadin.
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Lanez lepo harrapatu dugun arren, eskuzabal hartu gaitu Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak; elkarrizketarako aurrez adostuta genuen denbora luzatzen utzi digu, luze jo baitu solasaldiak. Karguan urtebete egin duelarik, berrikuntzaz aritu gara Begoña Pedrosarekin,... [+]
Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak iragarri duelarik hainbat ikastetxe eta zonaldetan sukaldeak jarriko dituztela, EHIGE gurasoen federazioak dio gaur egun catering-enpresen esku dauden eskola-jantokietako eredua bera aztertzea eta bestelako kudeaketa bat bultzatzea dela... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Intxaurrondoak ekainean emango du bere fruitua. Lan bikaina egin du, esfortzuak merezi izan du. Lehen beroaldiekin zirkulazioak eta bihotzak zaintza bereziak behar dituzte. Garrantzitsua da hidratazioa mantentzeko neurriak hartzea –ura, infusioa eta saldak– eta fruta... [+]
Uda da sasoirik oparoena baratzean. bai, behintzat, udaberrian ereintza eta landaketa lanak egin badira. iazko uda ez dadila errepikatu desio dute elikagaiak lurrean eta zeruari begira lantzen dituzten laborariek. Izan ere, batez beste %45 uzta txikiagoa jaso zuten. Datu hori... [+]
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
Espainiako Gobernuak Eskola Jantokien inguruko Errege Dekretua atera berri du, Euskal Herri Hegoaldeko eskola jantokien kudeaketan eragingo duena. Spoiler: elikadura sistema osasuntsu eta jasangarri bat garatzeko inolako asmorik erakusten ez duen dokumentua da.
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.
Bizkaigane elkarteak elikadura burujabetzan oinarritutako proiektua du Errigoitin (Bizkaia), 1983tik. Instalazioak dauden lur eremutik aterarazi nahi du lur jabeak elkartea. EHNE Bizkaia sindikatuak adierazi duenez, instalazioek lege eta administrazio eskakizun guztiak betetzen... [+]
Martxoaren 10etik 26ra izango da udaberriko kanpaina. 'Beste modura, denona de onura' lelopean arituko dira gertuko ekoizpena, banaketa eta kontsumoa babestu eta sustatzeko, ager zonaldean euskara hauspotzen duten bitartean. Apirila amaieratik aurrera jasoko dira... [+]
Euskal Herriko bi muturretatik datoz Itziar (Bilbo, 1982) eta Ekaitz (Erriberri, 2002), sortzen ari den Burujabetzaren Aldeko Mugimenduaren berri ematera. Euskal Herrian diren burujabetza prozesu ugariak arloz arlo bultzatu eta indartu nahi ditu BAMek. Lan horretan hasteko,... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.