“Kosmetikan ere, produktuen jatorriari gero eta gehiago erreparatzen zaio”
Orendaingo familia bat dago Izpiliku kosmetika naturalaren atzean. Jarduerarekin modu ofizialean berriki hasi badira ere, proiektuaren erroak duela zazpi bat urte kokatzen ditu Naiara Lizarribar Garmendia kideak: “Amak azaleko arazo asko izan ditu, eta dermatologo batetik bestera ibili arren, ez zuen horiek konpontzea lortzen. Horrela hasi zen beretzat xaboiak egiten, behar horretatik”. Amaren jarduera hurbiletik jarraitu du hasieratik Lizarribarrek, eta ikustetik eta ikastetik, kosmetikarena bien proiektu bihurtu dute denborarekin. “Familiako proiektu bat da hau, eta orain aurrean ni banago ere, ama eta ahizpa ere honetan daude”, gehitu du.
Hasiera batean etxerako ekoizpena zena zabaltzen hasi eta jarduera garrantzitsu bihurtu dute urteotan. “Etxerako egin arren, gero eta jende gehiagok eskatzen zizkigun xaboiak, eta gero eta jende gehiago etortzen zen galdezka”, dio proiektuko kideak. Haien produktuak saltzeak zalantzak sortzen zizkien hasieran, ez baitzen hori asmoa, baina eskaria eta interesa bazeudela ikusita, pauso bat gehiago ematea erabaki dute duela gutxi: “Oraindik beste lan bat dudan arren, denborarekin honetatik bizitzea da gure asmoa; hori da amaren ametsa, baita nirea ere”.
Xaboiak eta xanpuak egiteko prozesua eskuz egiten dute, artisau moduan. Duela gutxi, ordea, obradore txiki bat eta produktuak lehortzeko tokia prestatu dituzte. “Xaboiak 40 egun behar ditu lehortzeko. Xanpuak, berriz, egun batetik bestera lehortzen dira, prozesu errazagoa da”.
Gorputza eta ingurumena zaintzen
Produktu naturalekin egiten dute lan Izpiliku kosmetikan, eta xaboi eta xanpuak egiteko darabiltzaten osagaiak hurbiletik eskuratzen saiatzen dira. “Lorategia daukagu etxean, eta amak aspalditik ezagutzen du belarren mundua: kalendula, izpilikua… ahal den neurrian etxeko landareak erabiltzen ditugu, oleatoak-eta eginez”, dio Lizarribarrek. Horrez gain, hurbileko denda txikiekin ere badute harremana; Abaltzisketako dendan erosten dituzte olioak, esaterako, eta trukean, haien xaboi eta xanpuak saltzen bertan. “Balerdipeko Erleak proiektukoekin ere harreman handia dugu; argizaria, eztia, polena eta horrelakoak haiei hartzen dizkiegu, eta haiek ere saltzen dituzte gure gauzak”.
Plastikoaren erabilera saihestu aldera, kosmetika produktu guztiak solidoan egiteko erabakia hartu zuten Izpilikuko kideek: “Badirudi pixkanaka gero eta gehiago dagoela, baina merkatu azterketa egin nuenean Donostian ibili nintzen xanpu solido baten bila, eta oso zaila zen aurkitzea”. Elikaduraren gaian ematen ari den kontzientziazioarekin alderatuta, pauso bat atzerago ikusten du Lizarribarrek kosmetikaren mundua, baina pixkanaka horretan ere aldaketak ematen ari direla sumatzen du: “Azaleko gero eta arazo gehiagorekin dabil jendea, eta esanen nuke hor ere badagoela behar bat eta kontzientziazioa”.
Sarraskiak ez du etenik Palestinan, eta lurraldeko txoko guztietara hedatzen ari da. Uztailaren 31n, Hebrongo (Zisjordania) Hazien Bankuaren Ugalketarako Unitateari eraso zion Israelek; bulldozer eta makineria pisutsuarekin bertako instalakuntza eta azpiegiturak suntsitu zituen... [+]
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]