Kaletarrek landa eremua inbaditu dute
Baserri eta herri txikietako bizilagunak kexu dira: mendira ihes egiteko kaletar gero eta gehiagoren joerak ekarri du ingurua autoz betetzea, jendea etxe atariraino barneratzea, animaliak aztoratzea, zaborra pilatzea, hirian betetzen dituzten arauei landagunean muzin egitea… Errespetua eta sen ona eskatu dute, bertan jendea bizi dela aintzat hartzea.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Pandemiak ondorio ulergarria ekarri du azken hilabeteotan: hiritarrek mendi aldera egiten dute arnasa hartzera, baina konturatu gabe hainbatetan sortzen den masifikazioak arnasa kentzen diela landagunean bizi direnei. Autoak adibide garbia dira: landa eremuko bide estuetan pilaketak eragiten dituzte, larrialdi egoeratan bidea oztopatzen dute, eremu pribatuetan eta xendra bazterretan nahieran aparkatuta egon ohi dira, nekazal guneetara makinaria ezin garraiatu geratu daitezke bizilagunak autoek traba egiten dutelako… Horiek Gasteizko Kontzeku Elkartearen salaketetako batzuk.
Sortutako zaborra jaso gabe geratzen dela edota baserritarren intimitatea urratuz jendea otordua egitera edozein gunetan sartzen dela eta hesiak igarotzen dituztela, horiek herritarrek egiten dituzten kritikak, besteak beste.
“Nazka-nazka eginda gaude”
Abel Segurola artzain azpeitiarra elkarrizketatu dute Euskadi Irratian. Kaletarrek mendian paseatzera ateratako zakurrek ardiak izutu dizkiotela azaldu du, ardietako bat lepotik heldu eta ito dutela, eta beste bat zauritu. “Nazka-nazka eginda gaude, ez dituzte kartelak errespetatzen eta eskatzen duguna da jabeek zakurrak pixka bat kontrolatu ditzatela”. Hirian lotuta daramatzaten zakurrak, landa eremuan kontrolik gabe libre dituztelako haserre mintzatu da Segurola.
Azken finean, bizikidetza da gakoa. Errespetua eta enpatia eskatzen du landako jendeak, bisitariak kontziente izan daitezen eragiten duten inpaktuaz eta buruarekin joka dezaten, batzuen aisialdi gune dena beste batzuen bizitoki delako.
Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]
Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]
Adimen artifizialak adimenari berari buruzko eztabaida berpiztu du: zer da adimena, zertan bereizten dira giza adimena eta adimen artifiziala deritzoguna, zer egitura dute oinarrian… Eztabaida horrekin batera, animalien garunen egiturari eta gaitasun kognitiboei buruz... [+]
Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]
Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]
Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.
Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki
60 bat estatu eta gobernu buru elkartu dira Nizan (Frantziako Estatua) Ozeanoei buruzko Nazio Batuen Konferentziaren kari. Donald Trumpek itsas hondoen esplorazio eta erauzketa komertziala baimendu eta TMC enpresa kanadarrarekin tratua bideratu berri duen honetan –baita... [+]
Lurreko bi heren baino gehiago ura da; ur horretatik %96, ozeanoetako ur gazia. Eguzki izpiak ozeanoetako lehen 200 metroko sakonerara heltzen dira, eta bertan bizi dira munduko arrantza industriak ustiatzen dituen espezie ia guztiak. Aitzitik, zientziak gehiago erreparatu izan... [+]
Eskatutako kafea zerbitzatu zain nago tabernan, telebistan baleen inguruko dokumentala: “Arrak borrokan ari dira emea nork estaliko, borroka gordina eta arriskutsua, irabazle bakarra izango duena”. Soinu banda epikoak indartzen du ustezko gudaren intentsitatea... [+]
Lurraren historian espezie askok komunikazio konplexuak garatu dituzte, baina gutxik dute erleen dantzaren pareko kode sofistikatua. Erle langileek elikagai-iturrien kokapena adierazteko erabiltzen duten dantza ez da soilik naturaren mirari bat, baita zientziaren begietatik... [+]
Askorentzat uda soinuaren egilea da hegazti hori eta, seguruenik, hau dela eta mila izen ditu Euskal Herrian. Hauetako batzuek bere ‘txrriiii-txrrriiii-txrriii’ kantu deigarriari egiten diote erreferentzia: txirritxori, zirringilo, irrigo edo kirrilo, adibidez. Beste... [+]
Mandio eta kanpandorreetan hontz zuriaren ulu mikatza gero eta gutxiagotan entzuten dugu. Zer dela eta? Urbanismo basatiaren eta laborantza intentsiboaren ondorioz, bere habitata suntsitu dugu. Baina gaueko hegazti harrapari bitxia funtsezkoa zaigu, soroak osasuntsu mantentzen... [+]