Jevgenija Box estatuburu izatera iritsi zen orain 100 urte
Ukraniako Sobietar Errepublika izendatu zenean, emakume bat jarri zen hango Barne ministro, eta praktikan gobernuburu ere izan zen, ofizialki ez baitzen halako kargurik. 1917ko abenduaren 27a zen, eta kasik oharkabean emakumeen emantzipaziorako borrokan itu bat jarri zuen Jevgenija Boxek.
Militante komunista ukraniarrak paper garrantzitsua jokatu zuen 1917ko errusiar iraultzan, baina haren izena batez ere historiara igaroko da herrialde bateko buru izaten lehen emakumea izan zelako, jatorri aristokratikoko kargu sinbolikoak albo batera uzten baditugu bederen. Halaxe azaltzen dute dute K17 ekimeneko webgunean idatzitako biografian eta efemeride horixe gogorarazi digute sarean ere:
Gaur, duela 100 urte, Ukrainako Herri Errepublika Sobietarra sortu zen, historian (aristokraziazkoak kenduta) Gobernuburu moduan emakume bat, Jevgenija Box, izan zuen lehen Estatua. pic.twitter.com/ur77GPCmBn
— Draza Mihailovitx Txetnik Vojvoda (@Drazmihailovitx) 2017(e)ko abenduak 25
Askapenerako kontzientzia, baina, askoz lehenago hartu zuen Boxek. Adin txikikoa zenean gizon batekin ezkontzera derrigortu zuten gurasoek eta hala jabetu zen borrokatu beharraren garrantziaz. Politikoki boltxebikeen aldeko joera erakutsi zuen lehen momentutik eta horrek Siberiarako deportazioa, ihesaldia eta erbestea ekarri zion ordainetan. Gero, 1917an buru-belarri sartu zen Errusiar Iraultzan, Leninen estrategiarekin eta nazioen onarpenarekin zerikusia zuten hainbat ideiekin eztabaida eta tira-birak izan zituen –ukraniar nazionalismoaren beldur zen–, baina ordurako ezaguna zen boltxebikeen ezker-aldeko adarrean kokatzen zirenen artean.
1917ko abenduan, duela 100 urte Ukraniako Sobietar Errepublika ezarri zenean, herrialde horretako aginte gorena izan zuen denbora labur batez Boxek, historian halako izaera praktikoko kargu bat izaten lehen emakumea izan zen beraz.
Alemaniarren kontrako guduan eta kulaken matxinada zapaltzen erabakigarria izan zen, besteak beste. 1919ko boltxebikeen VIII. Kongresuan alboratua izan zen, batez ere ukraniar baserritarren eskaerekiko bere oposizio ultra-ezkertiar irmoa zela eta. Osasun arazoek jota hil zen 1925ean. Ukrainako egoera nahaspilatsuan Boxek iraultzaren alde egindako borroka garrantzitsua aintzat hartu izan dute beste iraultzaile ezagun ugarik.
Arabako Foru Aldundiaren erabaki batek etxez etxeko zerbitzurik gabe utzi ditu 150 pertsonatik gora, EH Bilduk salatu duenez. 700 euroren truke etxe barruko langile edo interna jarri behar izaten dira emakume etorkin asko, ez dutelako logela bat ordaintzeko modurik, Nafarroako... [+]
Erantzunik gabeko galderez inguratuta eta “tristezia sakona” sentituz bizi izan da Daniela Cano. Artista kolonbiarra da, eta pandemia betean Madrilera ihes egin behar izan zuen Kolonbian mehatxatuta zegoelako. Arteaz, bereziki literaturaz baliatzen da erantzunak... [+]
Hegoaldetik ekimena pertsona migratuei ekonomia sozial eraldatzailea hurbiltzeko jaio zen 2023ko ekainean, Enarak kooperatiba, OlatuKoop eta Lankiren eskutik. Geroztik ari da bidea egiten, formazio saioak eskaini nahi ditu eta Katalunian izandako esperientziak konpartitu... [+]
Bitxi Bitxi queer kolektiboa sortu dute hogei bat kidek berriki Baionan. Queer izatea, heteronormatibitatetik kanpo izatea da besteak beste. Baita genero ezberdinen adierazpena sustatzea ere.