Iruñeko espetxearen “gabeziak” eta presoen pilaketa salatu ditu Salhaketa elkarteak Nafarroako Parlamentuan
Nafarroako espetxe egoeraren mapatzea txostena aurkeztu du elkarteak Nafarroako Parlamentuan, 2024. urtean jasotako datuekin eta Iruñeko espetxeko presoen testigantzekin. Presoek salatu dute pilatuta dituztela moduluetan, eta batzuetan jipoiak eman dizkietela espetxeko funtzionarioek. Nafarroako Gobernuak espetxe osasunaren eskumena hartu zuenetik osasun mentalari eskainitako arretak hobera egin duela azpimarratu du Salhaketak.
Libertad Frances, Leire Pueyo eta Andoni Burguete Salhaketa elkarteko kideek aurkeztu dute txostena asteartean Nafarroako Parlamentuan, eta elikadurari eta higieneari dagokionez Iruñeko espetxeari atzeman dizkioten "gabeziak" aipatu dituzte. Horretarako, 2024. urtean bildutako datuak nahiz bertako hainbat presoren testigantzak baliatu dituzte: txostenak jaso duenez, egun 414 preso daude makrokartzelan, horietatik %94,4 gizonak eta %5,6 emakumezkoak.
2012an ireki zutenean, Iruñeko espetxeak hamabost modulu zituen zabalik; egun, ordea, soilik sei daude irekita, txostenaren arabera. Horregatik, eremu handi bat hutsik izan arren, presoak "pilatuta" dauzkatela salatu du elkarteak. "Presoen gizarteratzea eta ongizatea bermatzeko", hirugarren graduan dauden presoen ehunekoa "dezente handiagoa" izan beharko litzatekeela esan du Francesek: izan ere, gradu horretan Iruñeko espetxean dauden presoak %17,19 dira, eta kartzelatik atera ezin direnak edo bigarren graduan daudenak, aldiz, gehiengoa –%74,4–.
Elikadurari dagokionez, Salhaketako kideek salatu dute dieta bereziak falta direla diabetesa edo bestelako gaitzak dituztenentzat, eta presoak "behartuta" daudela behar dutena kartzelako ekonomatuan erostera. Espetxeko funtzionarioen "tratu iraingarria, umiliagarria eta bortitza" jasan duten hainbat presoren testigantzak ere bildu ditu txostenak: besteak beste, euren aurka "immobilizazio sistema mekanikoak" erabiltzen dituztela adierazi dute presoek, eta zenbaiti jipoiak ere eman dizkietela.
Osasun mentalari eskainitako arreta, salbuespena
Iruñeko espetxeari atzemandako "gabeziez" gain, azken urteetan hobera egin duen kartzelak eskainitako zerbitzu bat ere aipatu dute Salhaketako kideek: hain zuzen, osasun mentalari eskainitako arreta. Nafarroako Gobernuak eskuduntza hori 2021eko ekainean hartu zuen bere gain, eta geroztik "nabarmen hobera" egin du elkartearen arabera. Bide horretan jarraitzeko eskatu dio Salhaketak Nafarroako Gobernuari, "espetxe eskumen guztiak lortu arte". Gainera, txostenak bildu du Nafarroako 246 herritar daudela Espainiako Estatuko beste kartzela batzuetan –gehienak Logroñon eta Zueran–, eta horiek Iruñeko kartzelara lekualdatu ditzala eskatu die elkarteko kideek Espainiako Gobernuari.
Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]
Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Uda giroan Baxenabarre eta Zuberoa gainetan egonen denak kausituko ditu ardi, behi zein zaldiak bere inguruan. Ehunka direlako maiatz-ekainean behealdeko etxaldeak hustu eta kabalak bortura igortzen dabiltzan laborariak. Artzainen artean ere, uda bortuko etxolan pasako duenik... [+]
Usurbilgo Kalezar auzoko Egurtzegi zaintzadun etxebizitzak zaharren egoitza tradizionaletako logeletatik bereizten dira, bizilekuak eskainiz. Usurbilen zaintza eredu kolektiboaren alde lan egiten dute, zeinak pertsonak eta horien lehentasunak erdigunean jartzen dituen. ARGIAk... [+]
Bere sorkuntza grafikoa izugarria izan arren joan den mendeko azken hamarkadetan, baita bere eragina ere inguruko artista eta sortzaileengan, badirudi oraindik ere Juan Carlos Eguillor (Donostia, 1947- Madril, 2011) artistaren izena ezezaguna egiten zaigula. Horregatik, Bilboko... [+]
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Eskuin muturreko sekta erlijioso bateko kideek, Deierrin bizi direnek, 1986an erbesteratuen aldeko ekintza batean Hernanin hil zen Fernando Ros Abartzuzako gaztearen omenezko ekitaldiko bidea oztopatu zuten igandean.
Ur azpian utzitako herrietatik joan behar izan ziren 600 pertsonen omenez jarri dute oroigarria urtegiaren begiratokian, "ez ditugu inoiz ahaztuko urperatutako bizitzak", adierazi du Arabako ahaldun nagusiak.
Plantillak baiezkoa eman dio aurreakordioari, eta, printzipioz, urte hau amaitzean itxiko dute fabrika.
Gasteizko lorezainen grebak lau hilabete bete ditu, langileek salatu dute Enviser enpresak eta Gasteizko Udalak blokeatu dutela auzia, bilera berririk ez dutelako egin uztailaren 7tik.
GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]
Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.
Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]