Ipar globaleko konpainia gutxi batzuk dira baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazken arduradun nagusiak
Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez eta onurez jabetzen direla, eta hegoalde globalak, berriz, inpaktu sozialak eta ekologikoak jasaten dituela. Global Environmental Change aldizkarian argitaratu dute ikerketa, irekian.
Environmental Justice Atlas (EJAtlas) mapa interaktiboaren datuen azterketaren bidez lortu dituzte emaitzak. Mapa interaktibo horretan, erauzketekin lotutako mundu osoko 4.300 gatazka baino gehiago daude jasota, hala nola meatzeak, oliobideak edo presa hidroelektrikoak direla eta sortutako borrokak.
Ehun konpainia gatazkatsuenak –horien artean, Shell, Glencore, Repsol eta Bayer-Monsanto– atlasean dokumentatutako 5.500 enpresen % 2 baino ez dira, baina aztertutako gatazken % 20an parte hartzen dute. Konpainia horietako gehienak erraldoi transnazionalak dira, eta energiaren, meatzaritzaren eta hidroelektrizitatearen sektoreetan jarduten dute. Egoitza iparralde globalean duten arren, haien jarduerek ondorio larriak eragiten dituzte hegoalde globaleko komunitateetan.
Hain zuzen ere, ikerketaren arabera, iparralde globaleko konpainien erauzketa-proiektu gatazkatsuen ia erdia hegoalde globalean kokatzen dira. Gainera, herrialde pobretuetako gatazketan parte hartzen duten enpresen %50 AEBtik, Txinatik, Europatik edo halako lurralde ekonomiko garatuetatik datoz.
Konpainia transnazionalek balio handiko edo ingurumen-aztarna handiko produktuekin (artoa, kotoia, petrolioa, gasa edo mineral arraro eta preziatuak) lotutako gatazkekin dute zerikusia. Aldiz, balio txikiagoko baliabideekin erlazionatuta sortzen diren gatazketan (ikatza, hondakinak...), batez ere, konpainia nazionalek parte hartzen dute.
Ikerketak erakusten du, halaber, konpainia transnazionalek proiektu horietan parte hartzeak larriagotu egiten dituela tokiko biztanleentzako gizarte- eta ingurumen-ondorioak: lekualdatze behartuak, lurrak galtzea, bizibideen eta jakintza tradizionalen galera, baita emakumeen eta indigenen gaineko kalteak ere. Kasu askotan, gatazka horiek errepresioa eta ustelkeria eragiten dituzte, baita komunitateko liderren eta ingurumen-ekintzaileen hilketak ere.
Ikertzaileek salatu dutenez, konpainia horietako askok NBEren Mundu Hitzarmena eta antzeko ekimenetan parte hartzen duten arren, haien jardunbidean ez dituzte hitzartutako irizpideak betetzen. Horrez gain, azpimarratu dute kontrol-neurriak alferrikakoak direla, eta beharrezkoa dela sistema aldatzea. Europako Legebiltzarreko azken erabakiek, ordea, konpainiak arduragabetzeko asmoa dutela ohartarazi dute.
Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]
Klima-aldaketari buruzko BC3 ikerketa-zentroak baieztatu duenez, Europako hiriak atzera geratzen ari dira klima-aldaketari egokitzeko neurrietan. Hain zuzen, nazioarteko beste zentro batzuekin batera egindako ikerketan frogatu dute egokitzapen klimatikoko planen ia % 70k ez... [+]
Apirilaren 28ko gauean Bartzelonako Badal Ramblako terrazak gainezka zeuden; hoztu gabeko garagardoak zerbitzatzen ziren, baina jendeak zoriontsu zirudien. “Munduaren amaierak iritsi behar badu, pozik harrapa gaitzala”, esaten zidan auzokide batek. Hamar ordu baino... [+]
Antonio Turiel fisikari eta CSICeko ikerlariak aspaldiko urteetan ez bezala bete zuen Hernaniko Florida auzoko San Jose Langilearen eliza asteazkenean. Zientoka lagun elkartu ziren Urumeako Mendiak Bizirik taldeak antolatuta Trantsizio energetikoaren mugak izeneko bere hitzaldia... [+]
Klima aldaketaren eraginez, munduko lurralde gero eta gehiago idortzen ari dira, milioika pertsonaren jarduera eta bizimoduak kolokan ezarririk. Fenomeno horren frontean dago India erdialdeko Maharashtra estatua, non klimaren berotzeari eta lehortzeari metatu zaizkien oihan... [+]
Donostiako Zurriola Haur Hezkuntza, La Asunción eta The English School ikastetxe inguruak eta Bilboko Kontxa Eskola eta Calasancio-Escolapios dira nitrogeno dioxidoaren muga legala gainditzen dutenak, Ekologistak Martxanek hainbat eskola ingurutan egindako azterketaren... [+]
Copernikusek eta Munduko Meteorologia Erakundeak urte hasierako ikerketak berretsi dituzte: Europak bero errekorra hautsi du. Gutxienez 413.000 kaltetu eta 335 hildako izan ziren iaz ekaitz eta uholdeengatik, Europan.
Egungo Venezia 118 uhartez osaturiko artxipelago baten gainean eraikita dago. Uharte horiek 455 zubik elkar lotzen dituzte. Lura baino lokatza du oinarri hiriak. Inguruetako milioika zuhaitz mozteari ekin zioten IX. mendetik aurrera, piloteak eraiki eta hiria zimendatzeko... [+]
Munduan gutien aipaturiko krisi humanitarioa da Angola hego-mendebaldean 2019az geroztik irauten duena. Klima aldaketak indarturiko lehorte luze baten ondorioz milioika pertsona janari eskasean edo desegokitasunean bizi dira eta ura bilatzeko ahalegin handiak egin beharrean... [+]
Lurrak guri zuhaitzak eman, eta guk lurrari egurra. Egungo bizimoldea bideraezina dela ikusita, Suitzako Alderdi Berdearen gazte adarrak galdeketara deitu ditu herritarrak, “garapen” ekonomikoa planetaren mugen gainetik jarri ala ez erabakitzeko. Izan ere, mundu... [+]
Eskola inguruko natur guneak aztertu dituzte Hernaniko Lehen Hezkuntzako bost ikastetxeetako ikasleek. Helburua, bikoitza: klima larrialdiari aurre egiteko eremu horiek identifikatu eta kontserbatzea batetik, eta hezkuntzarako erabiltzea, bestetik. Eskola bakoitzak natur eremu... [+]
Agintari gutxik aitortzen dute publikoki, disimulurik eta konplexurik gabe, multinazional kutsatzaileen alde daudela. Nahiago izaten dute enpresa horien aurpegi berdea babestu, “planetaren alde” lan egiten ari direla harro azpimarratu, eta kutsadura eta marroiz... [+]
Biologian doktorea, CESIC Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiko ikerlaria eta Madrilgo Rey Juan Carlos unibertsitateko irakaslea, Fernando Valladares (Mar del Plata, 1965) klima aldaketa eta ingurumen gaietan Espainiako Estatuko ahots kritiko ezagunenetako bat da. Urteak... [+]