Ipar Euskal Herriko 29 udalerrik sinatu dute hizkuntza gutxituen tokiko ituna
Euskara bultzatzeko 49 neurri proposatu dituzte `Tokiko Xarta´ izeneko hitzarmenean. Europako Kontseiluak udan emango dio oniritzia, eta abenduaren 3an izenpetuko dute ofizialki.
Hizkuntza gutxituen Europako Itunaren baitan dagoen ‘Tokiko Xarta’ sinatu dute Ipar Euskal Herriko 29 udalerrik. Euskal Konfederazioak bultzatuta, hitzarmenean euskara sustatzeko 49 neurri zehaztu dituzte, eta horietatik gutxienez 35 betetzeko konpromisoa hartu dute sinatzaileek.
Europako Kontseiluak uda honetan emango die oniritzia udalerri bakoitzak hartutako konpromisoak biltzen dituzten txostenei. Irailean, herriko kontseiluetan bozkatuko dira eta abenduaren 3an —Euskararen Nazioarteko Egunean— egingo dute izenpetze ofiziala Europako Kontseiluko bi ordezkarirekin.
Euskal Konfederazioko kideak urtarrilean bildu ziren lehen aldiz herriko etxeekin, `Tokiko Xarta´ aurkezteko. Momentuz 29 udalerrik sinatu badute ere, beste hainbat prozesuan daude. Sebastien Castet Konfederazioko bozeramaileak adierazi du abenduaren 3rako ituna sinatuko duten herriak 40 ingurura helduko direla.
Castetek Naiz hedabidearen azaldu dio sinatzaileen artean oso profil ezberdinak daudela. Herri batzuk tresna ofizialekin ari dira euskara sustatzeko lanean; beste batzuek, bitarteko ofizialik gabe, ekimen puntualak egiten dituzte hizkuntzari bultzada emateko; askok, euskara erabiltzearen alde ezer gutxi egiten dute.
Halere, sinatzaile guztiek dute partekatzen duten zerbait. Donapaleuko Pettan Aycaguer hautetsiak nabarmendu du, “egoera desberdinak” badituzte ere, “euskararen garapenean urrats berriak emateko gogoak” biltzen dituela guztiak. Hautetsiak Berria komunikabideari azaldu dio orain arte “orrialde zuri batetik” abiatu direla, baina “bakoitza bere mailan, bakoitza bere erritmoan” neurriak hartzeko gai direla. Euskararen geroa instituzioetan ere jokatzen dela nabarmendu Aycaguerrek.
Hainbat kasu
Urruñan (Lapurdi), adibidez, herriko etxeko langileak euskalduntzeko prozesuarekin hasi dira. Ortaizen (Nafarroa Beherea), euskara taldea sortu dute herriko kontseiluan. Horrela, pausu txikiak emateari ekin diote: helbideak euskaratu, komunikazio plana euskaraz egin, eskoletako materiala itzuli eta euskarazko jarduerak proposatu.
Uztaritzen (Lapurdi), euskararen egoera hobea da, zerbitzu publikoetan arta elebiduna emateaz gain, beste hainbat ekimen antolatu baitituzte. Barnetegian hiru herritarri urtero eskaintzen diete euskara ikasteko beka, eta Uzta Hitza festibala antolatzen dute hizkuntzari bultzada emateko.
"Euskaraz bizi nahi dugu" mezua tindatu zuten larunbatean, eta 48 oren inguru eman dituzte atxiloaldian ekintzaileek. Gorka Torre kontrol judizialpean askatu du prokuradoreak, epaiketaren zain; bertze hirurak komisariara deituak izanen dira.
Buruilaren 27an ebiakoitz huntan Euskal Herrian Euskaraz-ek Baionan salatu du Euskara bigarren mailako hizkuntza bezala kontsideratua dela. "Euskaraz bizi nahi dugu" mezua margotu dute departamenduaren egoitzaren gainean.
Ttitto Betbeder Euskararen Erakunde Publikoko zuzendari berriaren ustez kontzertazioa sustatu behar da euskalgintzarekin eta aholku batzordea biziarazi berriro.
Eztabaida gutirekin baina herriaren indarrarekin egin du bere administrazio kontseilua Euskal Kultur Erakundeak irailaren 13 honetan. 70 eta 80 elkarteen ordezkaritza hurbildu zen mobilizaziora, baina suprefeta eta DRACa gabe egin behar izan dute.
Euskal Kultur Erakundeak (EKE), Ipar Euskal Herriko euskarazko kulturaren eragile garrantzitsuenak, arriskuan dauka bere burua, eta elkarretaratze deitu du larunbaterako Uztaritzen. Frantziako Estatuaren laguntzetan 30.000 euroko murrizketa jasan dute 2025ean (udan jakinarazia),... [+]
Orain Baionako merkatuko saltzaileek afitxa bidez jakinarazten dute euskaraz eta gaskoiz aritzeko prest direla. Baionako Herriko Etxeak duela bi urte abiatutako euskara plangintzaren ildotik ekintza abiatu du.
IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.
Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.
Euskal Herrian euskara "hainbatetan ukatua edo bigarren hizkuntza bezala tratatua" dela salatu du EHEk, eta egoera hobetzeko hizkuntza politiketan jauziak egitea ezinbestekoa dela adierazi du. Hori dela eta, elkarretaratzeak egingo ditu Maulen, Donapaleun eta Baionan,... [+]
Egoerak bere horretan segituz gero, Euskal Hirigune Elkargoak ez du izenpetuko EEP Euskararen Erakunde Publikoa osatzeko hitzarmen berria. Orain artekoa urte hondarrean bukatuko denez, baliteke 2026an ofizialtasunik gabe izateaz gain, hizkuntza politika bideratzeko egitura... [+]
Euskalgintzako hainbat eragile Baionako karriketara atera dira EEPren finantzaketaren inguruko kezkak agertzeko. 2017tik izozturik den aurrekontuaren aurrean, Frantziako Estatuak iragarritako 100.000 euroko igoera "trufa" gisa salatu dute.
Dozenaka lagunek agerraldia egin dute astelehen arratsaldean Baionan, Pirinio Atlantikoetako Departamenduaren egoitzaren aurrean. Frantziak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko dituela iragarrita, euskararen etorkizuna bermatzeko hizkuntza politikak "ausardia eta... [+]
"Egungo baldintzetan" EEP Euskararen Erakunde Publikoak berritzeko hitzarmena sinatuko ez duela mehatxu eginda, Euskal Hirigunearen Elkargoak sei hilabete eman die erakunde publikoa osatzen duten partaideei Parisekin negoziatzen jarraitzeko. Astelehenean agerraldia egin... [+]
Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]