"Ilargiak miraririk ez du eginen baratzean, baina badu bere eragina"
Adi baratzezain eta landarezaleak! Zuengan pentsatuz propio sortutako agenda kalean da: Ilargiaren eta landareen 2021eko agenda. Jakoba Errekondoren testuz eta Antton Olariagaren marrazki ederrez hornitua, norberaren ohar eta idatziekin betetzea izanen da urte berrirako erronka. Zuen alea eskura dezakezue ARGIAren Azokan eta betiko saltokietan. Jakoba Errekondok xehetasunak eman dizkigu.
Zer du agenda honek besteengandik desberdin?
Beste edozein agendatik desberdintzen duena da astero-astero landareekin egin behar ditugun lanetarako ilargiaren bi zikloak erakusten dizkigula, eta hilero fruitu-arbolatan, lorategian edo basoan egin beharrekoak ere adierazten dizkigu. Aurtengo nobedadeetakoa da hilabete bakoitzean ilargiaren zikloaren eskema azaltzen duela. Bestetik, urtero gai bati eskaintzen diogu agenda eta aurtengoan garaian garaiko barazkiak dira protagonistak: kalitatezko elikadura nahi badugu jakin beharra dugu zer den freskoa eta garaikoa. Hilabete bakoitzean barazki horiek zein diren azaltzen zaigu agendan.
Zein ataletan banatu duzue agenda-liburua?
Kokapena egiteko, ilargiaren eragina azaltzen da hasieran, eta urte osoko ilargiaren bi zikloak. Euskal Herriko klima mapa ere proposatzen da, baratze bakoitzaren kokapenaren arabera lanak desberdinak direlako. Agendan norberak bere lanak seinalatzeko aukera du, eta lan horiek errazteko aholkuak ere badaude: landare laguntzaileak zeintzuk diren, polinizatzaileak nola erakarri, ongarriak eta txandakatzeak nola egin, barazkiak nor norekin eramaten diren ongi, tratamendu naturalak… Informazio hori guztia, gainera, Antton Olariagaren marrazki ederrekin lagunduta doa.
Norentzat da bereziki erabilgarri?
Batez ere landareekin lan eginez ikasi nahi duenarentzat, edo baratzerik eta landarerik eduki ez baina horien inguruan gehiago jakin nahi duenarentzat: garaian garaikoa jateko, landareekin eta baratzearekin lotutako esaldiak ikasteko… Horretarako ere erabilgarria da. Bestetik, egia da eguneroko gauzak seinalatzeko ere erabil daitekeela, besterik gabe, agenda arrunt bat bezala.
Ilargiari jaramon gehixeago egin beharko genioke gure egunerokoan?
Norberak ikusi beharko du hori! Garbi dago landareengan eragina baduela ilargiak. Noski, ilargiak ez du miraririk egiten, aurreko lan guztiak ongi eginak eduki behar dira: lur ona izan, bizia, ongi prestatua, bertako landare barietateak erabiltzea… hori guztia ongi dagoenean, lagunduko du ilargiak!
Duela lau bat urte, pandemia aurretik, Donostiako Herrera auzoko zenbait lagun sukalde komunitario bat sortzeko ideiarekin elkartu ziren. “Auzoko elkarte gastronomikoak hutsak egoten dira astean zehar, eta horiek aprobetxatzea zen hasierako ideia”, azaldu du Unax... [+]
Azaroaren 26an ospatu zuten Biriatun lehenbizikoz Arbolaren Besta. Audrey Hoc eta Aimar Rordriguezek bultzatu dute eguna, hango udalarekin elkarlanean. Aurtengoak formatu xumea izan arren, besta eguna urtero antolatzen segitzea dute asmo, eta pixkanaka egunari indar handiagoa... [+]
Neolitotik datorren zereala izan arren, apenas ezagutzen da gure inguruan gaur egun espelta txikia (Triticum monococcum). “Nekazaritza sortu zenean, ereiten hasi ziren lehen zereala izan zen espelta txikia, etxekotu zen lehena, eta horrek badu interes kultural,... [+]
Elikadura burujabetzaren aldeko mugimendua autodeterminazioaren aldeko borrokarekin zuzenean lotua egon da eta dago Palestinan. 1948an Israel kolonizazio prozesuarekin hasi zenetik, milaka izan dira haien lurretatik kanporatu dituzten nekazariak: mendez mende, belaunaldiz... [+]
Baztango sagar mota baten izena da eztibeltza, eztigorri eta eztixuriarekin hirukotea osatzen duena. Iaztik, baina, bertako kooperatiba baten izena ere bada Eztibeltza. Kirikoketa besta, Baztango sagarraren kultura eta Arizkungo Gamioxarrea dolaretxea bultzatzeko lanean urteak... [+]