“Ilargiak miraririk ez du eginen baratzean, baina badu bere eragina”
Adi baratzezain eta landarezaleak! Zuengan pentsatuz propio sortutako agenda kalean da: Ilargiaren eta landareen 2021eko agenda. Jakoba Errekondoren testuz eta Antton Olariagaren marrazki ederrez hornitua, norberaren ohar eta idatziekin betetzea izanen da urte berrirako erronka. Zuen alea eskura dezakezue ARGIAren Azokan eta betiko saltokietan. Jakoba Errekondok xehetasunak eman dizkigu.
Zer du agenda honek besteengandik desberdin?
Beste edozein agendatik desberdintzen duena da astero-astero landareekin egin behar ditugun lanetarako ilargiaren bi zikloak erakusten dizkigula, eta hilero fruitu-arbolatan, lorategian edo basoan egin beharrekoak ere adierazten dizkigu. Aurtengo nobedadeetakoa da hilabete bakoitzean ilargiaren zikloaren eskema azaltzen duela. Bestetik, urtero gai bati eskaintzen diogu agenda eta aurtengoan garaian garaiko barazkiak dira protagonistak: kalitatezko elikadura nahi badugu jakin beharra dugu zer den freskoa eta garaikoa. Hilabete bakoitzean barazki horiek zein diren azaltzen zaigu agendan.
Zein ataletan banatu duzue agenda-liburua?
Kokapena egiteko, ilargiaren eragina azaltzen da hasieran, eta urte osoko ilargiaren bi zikloak. Euskal Herriko klima mapa ere proposatzen da, baratze bakoitzaren kokapenaren arabera lanak desberdinak direlako. Agendan norberak bere lanak seinalatzeko aukera du, eta lan horiek errazteko aholkuak ere badaude: landare laguntzaileak zeintzuk diren, polinizatzaileak nola erakarri, ongarriak eta txandakatzeak nola egin, barazkiak nor norekin eramaten diren ongi, tratamendu naturalak… Informazio hori guztia, gainera, Antton Olariagaren marrazki ederrekin lagunduta doa.
Norentzat da bereziki erabilgarri?
Batez ere landareekin lan eginez ikasi nahi duenarentzat, edo baratzerik eta landarerik eduki ez baina horien inguruan gehiago jakin nahi duenarentzat: garaian garaikoa jateko, landareekin eta baratzearekin lotutako esaldiak ikasteko… Horretarako ere erabilgarria da. Bestetik, egia da eguneroko gauzak seinalatzeko ere erabil daitekeela, besterik gabe, agenda arrunt bat bezala.
Ilargiari jaramon gehixeago egin beharko genioke gure egunerokoan?
Norberak ikusi beharko du hori! Garbi dago landareengan eragina baduela ilargiak. Noski, ilargiak ez du miraririk egiten, aurreko lan guztiak ongi eginak eduki behar dira: lur ona izan, bizia, ongi prestatua, bertako landare barietateak erabiltzea… hori guztia ongi dagoenean, lagunduko du ilargiak!
Baigorriko pentzeetan jateko sagarrak ekoizten ditu Elena Aguerre laborariak. Lekorneko Garroa etxaldean barazkigintza ekologikoan luze aritua zen, baina 2022-2023ko neguan Baigorrira lekualdatu eta proiektu berria jarri zuen abian: “Pentze bat xerkatu eta hektarea eta... [+]
Sarraskiak ez du etenik Palestinan, eta lurraldeko txoko guztietara hedatzen ari da. Uztailaren 31n, Hebrongo (Zisjordania) Hazien Bankuaren Ugalketarako Unitateari eraso zion Israelek; bulldozer eta makineria pisutsuarekin bertako instalakuntza eta azpiegiturak suntsitu zituen... [+]
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]