Hau altxorra, geure geurea!

Aitor Bayo / ARGIA CC BY-SA

2025eko uztailaren 04an - 07:37
Azken eguneraketa: 12:33
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

-Kax, kax, kax.

-Aurrera!

Maratila kirrikariari buelta eman eta barrura.

Hor zaude zure Donostiako Ibaetako EHUko bulegoan, eserita, lanean, aurrean mahaia bete irakurgai. Hor daude zure poltsatxo beltza lurrean, zure erlojua, ohiko legez, eskumuturrean beherantz buelta emanda, eta zure begirada eta irribarre goxoa. Leihotik Tolosa hiribideko ezkiak, trafikoa eta jendea. Pittin bat haratago Jakinen eta Jakin Taldekoon garai hartako etxea.

Lehen agur hitzak esan eta, hitz egiten jarraitu ahala, Itoizko Solidarioen aldeko solidarioek jasotzen duten, zuk jaso berri duzun, gutuna ireki duzu. Hori aipatzen hasi eta…

-Tirrin-tirrin.

Hara, telefonoa!

Maite da. Gabriele Maite. Zure laguna, andra-laguna. Zure hainbat liburutako eskaintzatan ageri den izena. Alemanez hitz egin duzue, gero deituko omen diozu.

Ez naiz akordatzen zertaz jardun ginen jarraian.

Baina ondoren bai, hori gogoan dut.

Zure lanak euskarazkoak izan, herri zapaldu batekin konprometituak, jende xumearen giza kondizioaz arduratuak, jendearentzat idatziak. Inongo akademia kolonial, neoliberal, sasineutral eta aldizkari brilodunak lotsagorritzeko moduko ispiluak

Zure lanei buruz hasi ginen hitz egiten. Justu unibertsitate barruko norbere lanen aurkezte eta puntuazio garaia nonbait, orduko sistema estatal unibertsitarioaren parametroetan, eta hala, vascoan ere, EHU/UPV-n eta enparauetan, zure lanek orrialde gutxi batzuetako ingelesezko edozein artikulu baino puntu gutxiago ematen zutela eta…

Horixe da zure lanari egiten zitzaion eta egiten zaion aitortza akademia arrotzaren barrunbeetan, itxurakeriak itxurakeri. Horixe da herri honetako pentsalari gorenetako baten lanei opa zaien lekua, eta zure bide bera hartu nahi dutenei, egon badaudelako, gehiengoa izan ez arren. Joxe Azurmendi Katedra eta antzeko ahalegin, irakasle, ikasle eta konplize saiatu batzuk salbu, gaur, ez da ia ezer aldatu, berdin ez bada, berdintsu edo okerrago jarraitzen du guztiak, ia guztiak. Epelak eta bi esan beharko genituzke.

Zenbaitentzat, izan ere, zure lanak ez omen “behar besteko akademikoak”, “behar besteko neutralak”, “inongo aldizkari brilodun atzerritarretan argitaratuak, ez eta argitaratzekoak”.

Izan ere, zure lanak euskarazkoak izan, herri zapaldu batekin konprometituak, jende xumearen giza kondizioaz arduratuak, jendearentzat idatziak. Inongo akademia kolonial, neoliberal, sasineutral eta aldizkari brilodunak lotsagorritzeko moduko ispiluak.

Hizkuntzaren hautuaz hitz egiteko tartea ere hartu genuen Ibaetako goiz hartan, hizkuntzaren hautua gure kasuan zenbaterainoko substantziala denaz, eta zergatik idazten zenuen euskaraz eta zergatik ez zenuen nahi zure lanak ondoren, erdaretara itzultzeaz. Hori hala adierazten zenuen, ez behin eta ez bitan. Zure lanak euskaraz idazteaz gain erdaretara itzultzerik ez zenituen nahi. Gaurko kultur joeraren antipodetan.

“Nire obra ia dena euskaraz dago. Zergatik? Erabaki pertsonala da. Baina holako erabakiak hartu eta bai gero eutsi, lagunartean egiten da”, diozu zure testu batean.

Beste elkarrizketa batean berriz, beste hau, “Zertzat daukazu zure burua?” galdetu eta: “Euskararen langiletzat. Puntu. Beste ezer ez. Ez naiz literatoa, ez naiz filosofoa”.

2013an zenion: “Une honetan ezinbestekoa da euskaldunok geurea eta geurea bakarrik izango den mundu espiritual bat sortzea"

2013an zenion: “Une honetan ezinbestekoa da euskaldunok geurea eta geurea bakarrik izango den mundu espiritual bat sortzea: geure kontuekin, geure mitoekin, geure pentsamenduaren azterketarekin, filosofiako geure mitoekin… Geure eta geure esklusiboa den barne mundu bat sortu. Nik uste dut oso inportantea dela. Eta hori ez diogu inori ematen. Ez ezkutatu nahi dugulako, baizik hori sendo barruan eduki arte ez dugulako geure burua osatuta izango. Barrutik puskatuta gaudenok, hori eduki behar dugu”.

Zure lanak geure-geurea izango den mundu baten alde egindako hautua dira, gure mundua, euskaldunon unibertsoa aberasteko eta sendotzeko egindakoak. Euskaraz eta euskaratik sortu eta elikatutako unibertsoa, unibertso propioa, gero eta ahulago eta higatuagoa dagoen hori.

Eta hala, oinordetzan, herri ondare gisa, altxor bat utzi diguzu, geure geurea. Euskaldun guztiona. Itzela! A zer altxorra!

Zure lanera gerturatu nahi duenak euskarara eta euskaldunon mundura gerturatu beharko du. Eta ez alderantziz. Zortekoak gu!

Unamunok Kierkegaard irakurtzeko daniera ikasi bazuen, eta egungo belaunaldi gazteek japoniera ikasten badute manga irakurtzeko, zergatik ez du bada, norbaitek euskara (edo euskara gehiago) ikasiko zu irakurtzeko?

Zure lanak irakurri eta zure lanez hitz egin, eztabaidatu, pentsatu nahi duenak euskara eta euskal herria elikatu beste erremediorik ez du

Arrazoi bat gehiago erein duzu euskararen aldeko argudiaketan, euskaldunon mundura sartzeko edota bertan geratzeko aldeko arrazoiketan. Biba zu!

Etorri nahi duenarentzat hemen gaude, etorri nahi duenarentzat hemen dago zure lana euskaraz. Zutaz dihardugun segundo, minutu, ordu eta egun guztietan euskara eta euskaldunon mundua aberasten, janzten, osatzen, berritzen ari gara.

Zure lanak irakurri eta zure lanez hitz egin, eztabaidatu, pentsatu nahi duenak euskara eta euskal herria elikatu beste erremediorik ez du. Aupa zu!

Maite, Gabriele Maite, lerro hauek inoiz iritsiko zaizkizun esperantza handirik gabe, eskerrik asko Joxeri bere ibilbidean emandako laguntzagatik. Joxeren hitzetan, “zuk bakarrik omen dakizu, egin zituen lanek eta egin ez zituenek, zenbat lan eman zizuten zuri ere”. Joxeri lagunduz guri lagundu diguzu. Eskerrik asko!

Berdin etxeko eta lagunoi, Joxeri emandako urte luzeetako babesagatik, gu babestu gaituzue.

"Mito pixka bat –libertatez–, utopia apal bat, eta mundua gure aurrean zabalik". Hau altxorra, geure geurea!

“Berrogeita hamar urtetik gora daramat idazten, eta atzera begiratzen badiot nirea omen den obra horri, egiaz autore asko dauzkala ikusten dut. Milesker lagun eta laguntzaile guztioi”, utzi du esanda eta idatzita berak.

Zer esan, azken txanpa zail honetan Joxe zaindu duzuenoi. Joxe zainduz, gure herria eta gu zaindu gaituzue.

Azurmendi gutasunaren parte baita, gure oroipena eta itxaropena. Edukiz husten utziko ez dugun sinboloa hemendik eta aurrera.

Zuri Goethek bezala, zuk guri, Joxe, orain inoiz baino sarkorrago, "belarrira, mundutxo honen gozagai eztienak oroipena eta itxaropena direla esaten diguzu beti eta berriro. Ez dosi handietan. Mito pixka bat –libertatez–, utopia apal bat, eta mundua gure aurrean zabalik".

Hau altxorra, geure geurea!

 

*Alaitz Aizpuru Joaristi Joxe Azurmendiren lanaren eta pentsamenduaren ikertzailea da


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Kultura
2025-07-07 | Imanol Muro
Zergatik Joxe Azurmendi euskal gazteontzako?

Euskaraz hitz egiten duen gure herriak zortea izan du azken mende erdi luzean zehar gure herriari buruz pentsatzen aritu den figura bat edukitzegatik. Joxe du izena eta Azurmendi abizena. Oharkabean pasa daitekeen izena da. Bere obra milaka eta milaka orrialde emankorrek osatzen... [+]


Kneecap, Last Tour eta protestaren merkatua

Kneecap taldea BBK Liven egoteak eztabaida piztu du makrofestibalek protesta politikoaz egiten duten instrumentalizazioaz eta kultura-eredu nagusiaren kontraesanei buruz.


Tomasita Quiala, munduko “bertsolari” txapelduna

Ekainaren 12an, 64 urte zituela hil zen Tomasita Quiala Kubako izar handia. Azkeneko aldiz, 2018an etorri zen Tomasita Quiala repentista Euskal Herrira, Bertsozale Elkarteak antolatutako inprobisazioaren nazioarteko topaketa batzuen bidez. Dena hartzen zuen gogoan eta denari... [+]


2025-07-03 | Maialen Arteaga
Ameslari handien kondena

Ikasturte hau, zalantzarik gabe, ekitaldi handien ikasturtea izan da. Horrek hainbat hausnarketa eragin ditu kalean, eragile sozialetan zein sareetan. Eragin baino gehiago, azaleratu; egon bazeudelako lehenago ere. Esan beharrik ez dago: aisialdia ez da erantzukizun politikotik... [+]


2025-07-03 | Ximun Fuchs
Etorkizuna gibelean da

Maiatzean Korsikan egon nintzen topaketa batean, hezkuntza artistikoa eta hizkuntzen irakaskuntza aipagai, gure antzerki taldean hezkuntza eta antzerkia anai-arreba bikiak baitira ekinean. Ikastaroan, luzaz mintzatu ginen linguista batekin, etorkinei frantsesa eta ingelesa... [+]


Nafarroa Arenan jokatuko da Nafarroako Bertsolari Txapelketako finala, azaroaren 29an

“Urrats kuantitatibo eta kualitatiboa” eman du antolakuntzak, finala lekuz aldatuko du, inoizko finalik “handiena” egiteko. Zortzi saiok osatuko dute txapelketa. Sarrerak udazkenean jarriko dituzte salgai.


Eta libre izan nahi zuen

Badira ibilbide literario oso bat justifikatzen duten poemak. Joxe Azurmendiren Manifestu atzeratua da horietako bat. 1960ko hamarkadako euskal kultura berriaren funtsezko testuetako bat izateaz gain, hil berri den pentsalariaren gaztetako lan horri erreparatuta, gero jorratuko... [+]


Ez zen kapritxoa izan; 25 urte axeri-dantzan

"2000. urteko San Joan egunez, aspaldiko urteko jende multzorik handiena bildu zen Andoaingo Goikoplazan, hamabiak jotzearekin batera dantzarako prest. Lehenengo aldiz gizon eta emakumez osatuta zegoen axeri-dantzarien taldea zen". Hitz horiekin ireki zuen "Emakumeak... [+]


Joxe Azurmendi idazle eta pentsalaria hil da

Joxe Azurmendi (Zegama, Gipuzkoa, 1941-2025) idazle, filosofo eta saiakeragilea zendu da. Literatura eta pentsamenduaren arloan lan itzela egindakoa, intelektual gisa ez ezik, euskararen eta kulturgintzaren aldeko mugimenduetan engaiaturik eman zuen bizitza osoa. Besteak... [+]


2025-07-02 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Kooperatibak

Kooperatiben mugimenduak euskal nortasunaren sakoneko afektu bat esnatzen du gehienetan. Kontzeptuarekiko gertutasun, harrotasun, lurraldetasun bat. Eta bizirik dabil, kooperatibek gaurkotasun handia irabazi dutelako, ez da iraganeko historiako ekimen euskaldun bat... [+]


Igeri ala ito

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024

------------------------------------------------------------------

Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]


Eguneraketa berriak daude