Fitxa: Musika Hamabostaldia. Victoria Eugenia Zikloa. Mitsuko Uchida (pianoa).
Egitaraua: Beethovenen hiru azken sonatak.
Lekua: Donostiako Victoria Eugenia Antzokia.
Data: abuztuaren 18a.

Mitsuko Uchidak Musika Hamabostaldia bisitatzen duen hirugarren aldia da. Bere estiloak pianoa jotzeko liluratu egin zuen 2021ean Schuberten programa batekin, eta berriro maitemindu zituen entzuleak 2023an, bi pianotarako errezitaldi batean.

Oraingo honetan, japoniar piano jole handiak errezitaldi bat eskaini zigun Beethovenen azken hiru sonatekin, egileak konposatu zituen 32 sonatetatik konplexuenak. Konplexutasun hori ez datza bakarrik alderdi teknikoan, baizik eta, batez ere, alderdi kontzeptualean. Konpositorearen gorreria oso aurreratua zegoenean konposatu zituen Beethovenek obra hauek. Esan daiteke Beethovenen azken hiru sonatak, op. 109, 110 eta 111, pianorako errepertorioko pinakuluetako bat direla. Trilogia ia kosmikotzat hartzen da, eta giza arimaren zokoetan musika-esplorazio sakona eskaintzen du.

Obrak horrela deskribatuta, interprete egokiena Uchida bera izango zela irudi lezake. Bakarlari honen ezaugarriak hauek dira: fraseaketa perfektua, orekaren zentzu handia eta errefinamendu zoragarria. Filosofiaz beteriko lan kosmiko horiei ekiteko ezaugarri egokienak izango lirateke. Baina bada zerbait animalikoa, tribala, indar hutsekoa Beethovenengan, bere obra osoan finezia eta fintasunen gainetik dagoena.

Eta hori falta izan zitzaidan Uchidaren interpretazioan.

Hasiera ez zen ona izan. Hasi eta berehala nota bat urratu zuen. Mitsuko Uchida ez zegoen gustura eszenatokian, eta hori nabarmena zen. Sonataren amaieran, Andante molto cantabile ed espressivo delakoan, bakarlariak bere bidea aurkitzen zuela zirudien, sonata nahiko gatzik gabea garatu ondoren.

Sonata op. 110 bigarren obrarekin gauza bitxi bat gertatu zen. Maurizio Polliniren sonata honen grabazioaren (1975eko grabazioa) negatiboa (zentzu fotografikoan) zela pentsa liteke. Piano-jotzaile italiarrak indar, intentsitate eta interpretazio intelektual hutsezko alardea egiten du. Sentiberatasun apur bat falta zitzaion. Uchida, aldiz, interprete sentikorra da funtsean, eta sonata horrek dakarren indar-karga ezin izan genuen antzeman.

Op. 111 sonata (Beethovenen azkena eta errezitaldiko azkena) obraren interpretazioa,  orekatua izan zen, presarik gabe eta musikari arnasa hartzen utziz. Baina entzuleei lehen mugimenduari dagokion ausardia eta boterea helaraztea falta izan zen. Hori bai, Uchidak lan bikain honen amaieraren  kantabilitatea eta espiritualtasuna bermatu zituen.

Entzuleak bis baten zain zeuden, baina ez zen iritsi. Pena.

Benetan, piano-jotzaile japoniarrak hiru sonaten irakurketa erabat aingeruzkoa egin zuen, delikatua, fina. Aukera baliozkoa eta dotorea. Agian ez da niri gehien gustatzen zaidana.