Hamabost hildako Txileko protestetan
Ostegunean lehertu ziren protestak, metroko prezioaren igoeraren aurrean. Sebastián Piñeraren gobernuak militarizazioarekin erantzun die herritarren protestei, eta atxilotu, zauritu eta hildakoen kopurua goraka doa. Orain artean, hamabost dira hildakoak.
Metroko bidaiaren garestitzearekin eztandarazi zuen ostegunean Txileko herritarren haserrea, baina protestak Augusto Pinocheten diktaduraz geroztik herrialdeak duen eredu politiko eta ekonomikoaren kontrakoak bilakatu dira. Piñeraren gobernuak gogor erantzun die protestei, herrialdea militarizatuz; herritarren aurkako jazarpenaren ondorioz, etengabe doa goraka atxilotu, zauritu eta hildako pertsonen kopurua. Ehunka dira egunotan zauritutakoak, eta gutxienez hamabost hildakoak. Txileko Giza Eskubideen Institutu Nazionalak (INDH) emandako azken datuen arabera, 1.420 pertsona atxilotu dituzte —horietatik 181 adin txikikoak —, eta 84 balaz zaurituak.
[🔴 22:30 horas Actualización] Cifras observadas por el INDH en hospitales y comisarías. pic.twitter.com/Sx8TvtBhCg
— INDH Chile (@inddhh) October 22, 2019
INDHk salatu duenez, atxilotu askok torturak eta sexu abusuak jasan dituzte, besteak beste. Hainbat ospitaletan egindako erregistroaren arabera, lesio larriekin ospitaleratu dituzte 22 pertsona.
Hasiera batean Santiago hiriburuan ezarritako salbuespen egoera eta etxeratze-agindua eskualde gehiagotara zabaldu du gobernuak. Ondorioz, Valparaiso, Concepcion, La Serena, Valdivia eta Coquimbo armadaren esku egotera pasa dira.
Metroko bidaiaren prezio igoera ezeztatzen duen lege proiektua ia aho batez onartu zuten Txileko Diputatuen Ganberan, baina gobernuak adierazi du “etsai indartsu baten aurka gerran” dagoela.
Guillermo Camus Jara izena du eta Txileko Lebuko kartzelan dago. Egoera larrian da, gose greba luzeaz gain, ostiraletik egarri grebari ere ekin baitio.
Augusto Pinochet diktadoreak Txilen estatu-kolpea eman zuela mende erdia bete denean, hamaika berba entzun dira herrialdeak bizi duen zatiketaz. Hamazazpi urtetako diktaduraren errepresioa ukatzea da zenbait eskuindarren egungo arma, negazionismo gisa ulertu den diskurtsoarekin... [+]
"Egun on" baino gehiago "larrialdi" hitza erabiltzen dugun honetan, Mari Paz Aedoren hitzek lagunduko dizute ikasturte honetako zure utopien lanketei gogotsu eta pozetik ekiten. Txilen, Santiagon jaio zen duela 45 urte. Gatazka sozioekologikoak aztertzen ditu... [+]
1973ko estatu kolpea gertatu baino lehen Nixon garaiko AEBtako presidenteak jasotako dokumentuak argitaratu ditu Washingtonek ostiralean, Alexandria Ocasio-Cortez AEBtako Ordezkarien Etxeko kideak Txileri egindako bisita ondoren. Ocasio-Cortezek gardentasuna eskatu du,... [+]
Maiatzean ekin zioten gose grebari 17 preso politikok. Haien eskubide kultural eta territorialak errespetatzea, lege antiterrorista bertan behera uztea, Lanaren Nazioarteko Erakundearen 169 hitzarmena onartzea eta preso politiko maputxeen askatasuna exijitu dituzte.
Txileko konstituzio berria idazteko ardura izango duen kontseilua 50 lagunek osatzen dute, eta haietako 22 Alderdi Errepublikanoko kideak izango dira, botoen %36 lortuta.
Norvegiako berriztagarrien erraldoiaren hainbat proiektuk ondoeza eragin dute maputxe eta sami herriengan. Epaileek ere ilegaltzat jo dituzte azpiegiturak, baina gobernuek ez ikusiarena egiten dute. Giza eskubideen aldeko aktibista ospetsuek ere bat egin dute protestarekin,... [+]
Salvador Allenderen aurkako estatu kolpea eman eta bi aste eskasera hil zen Pablo Neruda; datorren irailean beteko dira 50 urte. Heriotzaren arrazoi ofiziala prostatako minbizia eta metastasia da, baina poeta txiletarraren ilobak nazioarteko peritu-txostenaren berri eman du:... [+]
Irailaren 4an Txileko herritarrek argi utzi zuten ez dutela nahi Biltzar Konstituziogileak ondutako testu berria onartu: bozkatu zuten hamahiru milioi herritarretatik %62k (7.882.958 boto) ezezkoa eman zioten proposamenari, eta gainerako %38ak (4.860.093 boto) baiezkoa. Inkestek... [+]
Ia zortzi milioi txiletarrek ezezkoa eman diote konstituzio proposamenari. Gabriel Boric presidenteak konstituzio-prozesu berria eta aldaketak iragarri ditu bere gobernuan.
Irailaren 4an bozkatuko dute Txilen konstituzio berria, oraindik indarrean den Augusto Pinochet diktadorearen 1980ko konstituzioa ordezkatu nahi duena. Berau onartzen bada, munduko konstituziorik feministena izango da. Zer jasotzen du konstituzio honek? Nola izan da idatzia eta... [+]