Euskal balea uste baino arinago ari da desagertzen: 356 buru baizik ez dira geratzen itsasoan

  • Alarma deia jo du North Atlantic Right Whale Consortium elkarteak, euskal balea edo sardako balearen (Eubalaena glacialis) azken aleen biziraupena zaintzen duen elkarteak: aurreko kalkuluetan esaten bazen oraindik klase horretako 400 animalia geratzen zirela bizirik, azken kontaketak horien kopurua 356era jaitsi du. Desagertzear dagoen zetazeo horixe da Erdi Aroa arte Euskal Herriko kostaldean erruz agertzen zen balea. 

Sardako balea bere umearekin Kanada pareko uretan. (Argazkia: Canadian Wildlife Federation)

2020ko azaroaren 05an - 12:59

Euskarazko Wikipediak euskal balea eta sardako balea deitzen dio. Frantsesezkoak baleine franche de l'Atlantique nord, baleine noire de l'Atlantique nord eta baleine de Biscaye. Gaztelaniazkoak ballena franca glacial eta ballena de los vascos. Ingelesezkoak ere euskaldunokin lotzen du Eubalaena glacialis Ipar Atlantikoko balea: "Euskaldunak izan ziren espezie hau salerosketarako ehizatzen lehenak. Bale harrapaketan Bizkaiko Golkoan hasiak ziren XI. menderako. Baleok hasieran funtsean koipetarako [hirietako kaleak koipez argiztatzeko] ehizatu zituzten, baina haragiaren kontsebatzeko teknologiak aurrera egin ahala elikagai bezala ere hartu zuten garrantzia". Bizkaiko Golkoan estreina eta ondoren Europa inguruko itsasoetako baleak suntsitu ahala, euskaldunok jo behar izan genuen Islandia, Groenlandia eta gaur Kanada osatzen duten lurraldeetaraino balearen irrikitan.

Jakina zen sardako balea estintziora zihoala, baina orain North Atlantic Right Whale Consortium elkarteak ohartarazi duenez desagertze hori gerta liteke oso denbora laburrean, 10-12 urteko epean. 2018ko urtarrilean AEBetako Itsas Arrantza Zerbitzuak (NOAA Fisheries) kalkulatu zuen 412 zirela bizirik geratzen ziren sardako bale bakarrak, urte bete beranduago 366 buru kontabilizatu zituzten eta orain 356tara apaldu dute kopurua. Azken hiru urteotan 31 balea hil dira eta 11 gehiagok zauri hilgarriak jaso dituzte AEB eta Kanada inguruetan, kopuru ofizialetan. Baina gauza da, adituen ustez, hildako baleen gorpu gehienak ez direla sekula aurkitzen eta ziur daude heriotza kopurua askoz handiagoa dela.

Geratzen diren azken baleak ere, ofizialki inork ehizatzen ez dituen arren, jarraitzen dute hein handi batean arrantzaleen biktima izaten: hiltzen jarraitzen dute bapore  handiek arrantzarako darabiltzaten sare, soka, kable eta beste tresnetan trabatu eta zaurituta.

Bada are albiste txarragorik: jadanik ez da geratzen bizirik 70 balea eme umedun baino gehiago espezie honetan. Kopuruok ikusita, adituak beldur dira azken balea desagertuko dela 10 edo 20 urte baino lehenago. Menturaz orduan iritsiko zaie euskaldunei garaia beren historiari begiratu eta munduko itsasoetan egin dituzten (eta oraindik ere egiten dituzten) sarraski izugarrietaz publikoki hitz egiteko. Agian orduan festarekin eta kantekin baino autokritikarekin ospatuko dugu gure izena hartu zuten baleetatik gure kostara hurbildu zen azken hura akabatu genuen eguna.

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Biodibertsitatea
Asfaltozko patioa zuhaitz eta landarez betetako zelai bihurtu dute Lizarrako eskolan

Jolastoki eta ikastetxeko sarrera zen asfaltozko 350 metro koadroak berdegune bihurtu dituzte Haur eta Lehen Hezkuntzako Remontival eskola publikoan, Lizarran. Landaturiko zuhaitz, zuhaixka eta landareek helburu dute, besteak beste, beroa eta hotza hobeto kudeatzea,... [+]


Basoilarra agertu da Larra-Belaguan, baina zer esatera etorri zaigu?

Desagertzeko arriskuan dagoen basoilarra ikusi dute azken egunetan Larra eta Aztaparretako naturgunean, Belaguako La Contienda bailarako eski estazioko aparkalekuan. Jokabide arraro horrek kezka sortu du biologoen artean, aurtengo negu beroak eraginda izan baitaiteke. Basoilarra... [+]


Haizearekin dantzan

Egun osoa airean, buelta eta buelta, haizearekin dantzan kometa balitz bezala… eguzkiari itzal egiteraino! Horra hor, mirua hegan. Hortik dator eguzkia lainoetan atera eta sartu dabilenean “miru-itzala” edo “miru-kerizpea” dagoela esatea, Felipe... [+]


Kosk egiten ez duen tigrea

Erreketako tigre-burruntzia Europako burruntzi handienetakoa da. Gure lurretan, gainera, oso zabalduta dago eta erraza da erreka inguruetan ikustea, etengabe hegan, gora eta behera. Arra eta emea oso antzekoak dira, ia berdinak sexu-organoak alde batera utzita.


Hiltzaile ederra

Horrela izendatu zuen Félix Rodríguez de la Fuente naturalista ezagunak. Izen ezinhobea ehiztari dotore honentzat, sekulako abilidadea baitu bere harrapakinak akabatzeko.


Eguneraketa berriak daude