Araba probintzia estrategikoa da Pirinioetako ugatzen populazioak Europako Mendietara sakabanatu ahal izateko, eta asmo hori lortzeko hainbat hamarkada eman dira. Europako Mendien birkolonizazio horretarako, Araba funtsezko probintzia da, Pirinioen eta Europako Mendien artean baitago. Araba ekialdetik mendebaldera zeharkatzen duen mendi ilara da gakoa, Andia mendilerroan hasi eta Urbasa (Nafarroa), Entzia, Iturrietako mendiak, Azazetako mendiak, Gasteizko mendi garaiak, Tuyo mendilerroa eta Arcena mendilerrorantz hedatzen dena, Burgos iparraldeko mendiekin lotuta, Europako mendiekin bat egin arte.

EAE ekialdetik mendebaldera zeharkatzen duen beste mendilerroa, uren banalerrotik, aerosorgailuz josita dago: Urkilla, Elgea eta Badaia mendilerroak. Hori arrisku handia da espezie horren eta beste askoren biziraupenerako. Gogora dezagun duela pare bat urte gertatutakoa: Aratz eta Iturrietako mendietatik hegan zihoan ugatza, Flumen, igandeko artikuluan aipatutakoa, Narbaizako linea elektriko batekin talka egitean hil egin zen.

Beraz, Ingurumeneko zuzendariari eskatzen diogu egin beharreko izapideak egin ditzala, Azazetako proiektu eolikoa eta Laminoriako proiektu fotovoltaikoa gelditzeko. Proiektu horietan sortutako energia Marrada eta Basozain begiztatze-eremutik atera nahi dute, Arabako Mendialdean lo egiten duen ugatz-bikotetik gertu, eta, ziurrenik, datorren urtean izango dituzten ugatz-kumeetatik gertu, horiek 100 urteren ondoren Moncayon jaiotako lehenak izanik.

Era berean, Legebiltzarreko alderdi guztiei eskatzen diegu, PPtik hasi eta EH Bilduraino, Eusko Jaurlaritzari eska diezaiotela proiektu horiek gelditzeko faunarentzat hain garrantzitsua den korridore honetan. Ez da ugatza bakarrik: aurten sai beltza ere badabil inguruan. Hegazti sarraskijale hau Europako handiena eta eskasena da. Aurten baita ere, EAEko Bonelli arrano bikote bakarrak (Soraia eta Hegoa) Arabako Mendialdetik hegan egiten duten bi kume atera ditu aurrera. Gainera, Azazetan proiektatutako zentral eolikotik 10 km-tara zortzi sai zuri bikote ugaltzen dira. 15 km-tara bost arrano beltz eta lau hontz handiren habiak daude. 5 km-tara, mirotz urdinen zazpi bikote eta mirotz zurien beste bikote bat. 6 km-tara, miru gorrien beste bikote bat ugaltzen da.

Halaber, eremu honetan harrapari hauek aurki ditzakegu: arrano sugezalea, arrano txikia, aztorea, gabiraia, zuhaitz-belatza, belatz handia, zapelatza eta urubia. Ugari diren hegazti txikiagoak aipatu gabe, kiropteroen artean, EAEn bizi diren 25 saguzar espezieetatik 20 inguru daude, guztiak legez babestuak. Beraz, ikus daiteke faunaren aberastasuna aipagarria dela, eta eskualde honetan edozein megaproiektu geldiaraztea eskatu beharra dagoela.

Zertarako balio du espezie horiek babesteak, aldi berean haien habitatak suntsitzen dituzten megaproiektuak baimentzen baditugu?

Klima-aldaketaren aurkako borroka garrantzitsua da, bai. Baina ezin diogu ingurumen-krisi bati aurre egin beste bat elikatuta. Biodibertsitatea, ekosistemen osotasuna eta lurzoruaren okupazioa ere gainditu ditugun planeta-mugak dira. "Trantsizio energetikoa" deiturikoa ezin da natura estraktibismo berdearen forma berriekin ustiatzen jarraitzeko koartada izan. Ezin dugu pentsatu klima-aldaketarekin negozioa eginez Lurreko bizitza babestuko denik.

Portzierto, Félix Rodríguez de la Fuentek medikuntza ikasi zuen, Che Guevarak bezala.