Estatu (totalitario) baten azken notak
Mikel Laboaren Martxa baten lehen notak abesti ezagunarekin oroitu naiz, berriro, aurtengo urrian. Abestiak baduelako batetik tristezia eta goibel ukitu nabarmen bat, baina era berean, baita indar eta energia dosi handia ere. Horrexegatik, Katalunian aurtengo urrian (beste behin) gertatu denaren soinu banda izan daitekeela iruditzen zait…
Oso larriak eta gogorrak baitira Espainiako Estatuak Katalunian erakutsi duen jarrera zein egin dituen gehiegikeriak. Edozein beldurtzeko modukoa eta muga denak gainditzen dituena. Batzuk jada holako gauzetara ohitu direla edo estatuaren erantzuna justifikatu nahi dutela ematen duen arren. Eta izugarri asaldatzen nau azken honek. Inolaz ere ezin baita normaltzat hartu Espainiako indar desberdinek (polizialak, judizialak…) egindakoa.
Hasteko, urte luzetan zehar estatuak hainbestetan errepikatutako gezurra ebidentzian geratu da. Hamaika aldiz esaten zuten indarkeriarik gabe denari buruz hitz egin eta erabaki ahalko zela… Errealitateak juxtu alderantzizkoa erakutsi du: Espainiaren baitan, iritzia eman eta erabaki nahi izateagatik ordaindu beharreko prezioa errepresioa, kartzela edota exilioa direla, hain zuzen. Eskozian edo Quebec-en normaltasunez, errespetuz posible dena, hots, galdeketa bat antolatzea eta herritarrek erabakitzea, Espainian delitu larria, arazo nazionala da…
Zergatik ordea? Zer dela-eta hainbesterainoko beldurra oinarrizko eskubide demokratiko bati? Azken hilabeteotan asko aipatu da komunikabideetan diktadorearen hezurren lekualdatzea. Baina, pertsonalki ez zait iruditzen gakoa iraganeko hezurren lurperatze lekua denik, baizik eta iragan frankistaren ADN-ak Espainiako Estatuan eta agintean indartsu jarraitzen duela. Hezurrak tokiz mugituta ez da ezer aurreratzen, praktikan diktadorearen ondorengoek jarraitzen badute gobernuan, justizia egituretan, polizia-etxeetan edota enpresa nagusietan.
Arazoa ez da Katalunia, ezta antolatu zuten erreferenduma ere. Arazoa ez da Puigdemont, ezta Junqueras ere, ez eta ANC, Omnium, CDRak edota Tsunamia… Katalan herriak egin duen "delitu" bakarra bere etorkizunari buruz modu baketsuan eta demokratikoan erabaki nahi izatea izan da
Izan ere, arazoa ez da Katalunia, ezta antolatu zuten erreferenduma ere. Arazoa ez da Puigdemont, ezta Junqueras ere, ez eta ANC, Omnium, CDRak edota Tsunamia… Katalan herriak egin duen “delitu” bakarra bere etorkizunari buruz modu baketsuan eta demokratikoan erabaki nahi izatea izan da. Benetan arazoa duena Espainiako Estatua da, bertako demokrazia gabezia eta iraganarekin eten ezina. Estatutik guztioi bidaltzen zaigun mezua argia da: kontuz estatu interesak ukitzen dituenarekin, horren ondorioak latzak izango baitira…
Beste aldean, Kataluniar gizarteak argi erakutsi du alderdi politikoen gainetik eta aurretik dagoela, alderdiei ere mezu garbia helaraziz: herriaren interesak alderdienaren gainetik jartzeko garaia dela. Bere etorkizuna erabaki nahi duen herri bat dagoela, eta horretarako eseri eta hitz egin behar dela. Zein izan da honen aurrean estatuaren erantzuna, eskaintza? Poliziaren indarkeria basatia manifestari baketsuen aurka, epaiketa politikoak, kartzela zigorrak, exilioa, 155 artikulua…
Baina horixe da Espainiako Estatua. Non bere burua ezkerrekotzat duen alderdi bateko buruak ere egoera honen aurrean erreferendumak debekatzea planteatzen duen konponbide gisa… Horixe da errealitatea. Eta Espainiako Estatua ez da aldatuko: banderak, nortasun agiriak eta hizkuntzak inposatzen dituen estatu bat, militarren desfileak indar erakusle gisa dituena, printzipio demokratikoak urratzen dituena, eta horretaz harro agertzen dena gainera…
Eurei agian indar, sendotasun erakusle iruditzen zaie hori guztia. Baina errealitatean, ahultasun sakon baten zantzuak besterik ez dira. Oinarri sendorik eta etorkizun jasangarririk ez duen estatu baten isla. Demokratatzat hartzea kosta egiten dena, edozein arazoren aurrean erakusten duen jarrera totalitarioa, autoritarioa medio. Gatazka politikoak konpontzeko poliziaren indarkeriaz eta epaitegi partzialez gain beste errezetarik ez duena. Indarkeria hori dena, azken finean, estatu (totalitario) baten azken noten erakusle da. Mina ematen duten notak, burrunba askokoak, agian horrexegatik, baina azken notak…
Hori bai, Mikel Laboaren lagun Lluis Llach-ek oraindik abesten duen bezala, denok tiraz soilik eroriko da estatu totalitario hori. Ezin gara Kataluniara begiratzera soilik mugatu. Euskal Herrian ere gure etorkizuna erabakitzeko prozesuak martxan jartzeko eta mugitzeko ordua da. Herritarron ordua, eta baita alderdiek behingoz konpromisoak hartu eta euren hitza betetzekoa ere.
Enpresen Antolaketa eta Zuzendaritzan lizentziatua
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]
Hazparnen idekiko da –hau publikatzean ez bada jadanik egina– liburu denda berria. Et’abar deituko da. Denda tipia izanen da, euskarazko publikazioen eskaintza ukanen duena. Ez da Ipar Euskal Herri barnealdean bakarrik arituko. Hain zuzen ere, azken lau... [+]
Informazio sareetan murgilduta, aktibismo digitalaren inguruan zenbait informaziora heldu naiz. Aktibista digitaletan pentsatzen dudanean, antolaketa moduetan ere pentsatzen dut, denok ez diegu-eta arazoei berdin heltzen. Batzuek aktibismo digitalari komunikazioatik heltzen... [+]
Bilboko hooligan inbasioari buruz idatz nezakeen, baina herri txiki batean bizi naiz ni eta ez dut sufritu. Euskaraldiari buruz idatz nezakeen, eskerrak emateko euskarari bizkarra ez ematen lagundu gaituzuenoi, baina ez da hori gorputzak eskatzen didana.
Egunak daramatzat gai... [+]
Pasa den asteko berria dugu: Irunen 67 urteko garraiolari bat hil zen, kamioia kargatzen ari zela. Errepidean izan balitz, “eragozpenak errepidean” entzungo genuke; ondoren, baxu antzean, “kamioilari bat hil da istripuan”. Gipuzkoa aldean trena hartzea... [+]
Ez naiz oso konspirazio zalea. Eta are gutxiago naiz konspirazio zaleen zalea. Baina badago bat, hasieran sinesgogor harrapatu baninduen ere, luze gabe konbentzitu egingo nauena azkenean. Ikusiko zenuten zuen sare sozial gogokoenean bueltaka: Mercadona... [+]
Etxea euskal ohitura zaharretan hildakoen eta bizirik zeudenen espazioa zen. Hilda jaiotzen ziren umeak edo bataiatu aurretik hildakoak kanpoko horma baten ondoan lurperatzen ziren, teilatuaren babesean. Abizenak ere etxe bati lotuta zeuden, etxeak ematen zion izena bertan bizi... [+]
Imajinatu kiroldegiko igerileku bat, sei kortxo ilarekin. Lerro horietako baten aurrean zutunik zaude. Lehenengo kalean adineko bi andre-gizon ikusten dituzu, beraien taularekin astiro-astiro igeri egiten. Bigarren kalean, aldiz, bi neska gazte dabiltza bata bestea baino estilo... [+]
Trumpen muga zergen inguruko neurri ero bezain erratikoek ekarri dute Europako Batasuneko herrialde ugarik sektore eta enpresa kaltetuentzat dirulaguntzak bideratzea. Esate baterako, muga zergen gerrak kaltetutako enpresen aldeko14 mila milioi euroko plana onartu berri du... [+]
Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]
Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.
Ustekabean edo... urte hasiera honetan bi mila milioitik gorako irabaziak izan omen ditu Iberdrolak, baina ez omen dago txapliguak, altxafuegoak, etxaferuak... edo dena delakoak zeruetara botatzeko egoeran, izan ere, iaz aldi berean baino %27 gutxiago irabazi omen du. Atalen... [+]
Hezkuntzari buruzko eztabaidan, gutako batzuk erabiltzen ari garen neologismoa (uste dut horrela deitu ahal diogula) da pedagogismoa, agian azalpenik behar duena. Asmoa da pedagogiari aukera bat ematea, bi gauzak bereizita. Zientifizismoa eta zientziaren arteko bereizketan... [+]
Politikan, gizartean eragiteko nahiaren eta identitate zeinuetan sakontzearen arteko tentsioa ekidinezina da. Zabaltzearen eta norberaren ezaugarriak indartzearen arteko hartu-emana politikaren adierazle baita. Bi arloak lortu nahi izaten dira, eta elkarren artean elikatzen... [+]