Energia nuklearraren ekoizpena maximo historikoan: seguru al gaude?
Nazioarteko Energia Agentziaren esanetan 2025ean inoiz baino energia nuklear gehiago produzituko da munduan. Nuklearren bultzada berri baten aurrean gaude, baina erreaktore eta zentraletan izaten diren “gertakariak” ikustea besterik ez dago hartzen ari garen arriskuez jabetzeko. Espainiako Estatuan halako 40 zenbatu ziren joan den urtean, Segurtasun Nuklearraren Kontseiluak eman berri duen datuaren arabera.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Batez ere Txinaren eta Indiaren bultzadaren ondorioz, energia nuklearraren ekoizpenak errekorra onduko du laster, Nazioarteko Energia Agentziak (IEA) txosten batean iragarri duenez. Nuklearretatik lorturiko energia 2025erako maximo historikoan izango da, 2021eko ekoizpena gaindituta.
IEAk espero du 2026an nuklearrek eta “berriztagarriek” lehen aldiz gaindituko dutela ikatza, energiaren ekoizpenean. Batez ere Txinan, Indian eta Hego Korean eraiki diren erreaktore berriek ekarriko dute hazkunde hori, baita Frantziako Estatuan eta Japonen lehendik geldi zeuden hainbat erreaktore berriz martxan jartzeak ere.
Baina nuklearren bultzada berri hori ez da doakoa izango. Urtero zentral nuklearretan izaten diren intzidentziak aztertzea besterik ez dago.
Etengabeko arazoak zentralen barruan...
Berrikitan, Espainiako Estatuak 2023an erreaktoreetan izandako “gertakarien” kopurua jakinarazi du: halako berrogei izan ziren iaz, eta horietatik laurdenak segurtasun sistemei eragin zien. Eta 2024an jadanik izan da susto bat edo beste, esaterako Valentziako Cofrentes zentralean urtarrilaren 15ean gertaturiko larrialdia, non akats baten ondorioz ur hornidura galdu eta erreaktorearen geldialdi teknikoa ezarri behar izan zuen bere jabeak, Iberdrolak.
Frantziako Estatuko zentraletan ere arazoak eguneroko ogia dira. Duela bi aste, EDF konpainiak kudeatzen duen Gravelinesko zentral nuklearrean 3. erreaktorea hozteko ubidearen irakin-neurgailua matxuratuta zegoela konturatu ziren, eta 1. maila eman zion ASN Segurtasun Nazionalerako Agintaritzak gertakariari.
Frantziako Estatuko erreaktoreak 2021. urtetik korrosio arazo ugari izaten ari dira eta Penlyn aurkituriko pitzadurak kontrol-protokoloak are gehiago gainbegiratzera derrigortuko du orain EDF enpresa
Are larriagoa da Normandiako Penly zentralean joan den martxoan aurkituriko panorama. Zentrala geldirik zegoen, baina miaketan ari zirela teknikariek pitzadura handia aurkitu zuten hozte-sistemako hodietako batean, ihes erradioaktiboa eragiteko zorian izan zena. Frantziako Estatuko erreaktoreak 2021. urtetik korrosio arazo ugari izaten ari dira eta Penlyn aurkituriko pitzadurak kontrol-protokoloak are gehiago gainbegiratzera derrigortuko du orain EDF enpresa.
...eta mehatxua kanpoan: lurrikarak, gerrak eta tsunamiak
Mundu osoko zentral nuklearretan gisa bereko kontuak dituzte, eta zenbait kasutan arriskua barruko matxuretatik baino, kanpotik dator.
Ukrainan, Europako handiena den Zaporizhiako zentralean, Errusia eta Ukrainaren arteko gerrarekin bizi duten egoera da horren erakusgarri. Turkian berriz, pasa den urte hasierako lurrikara handiak agerian utzi zuen Akkuyu-n egiten ari diren zentral nuklearraren segurtasuna falta: “Erreaktoreak erregaiz beteak balira, orduan, ikaragarrizko katastrofea izanen genuke”, idatzi zuen Nukleersiz nuklearren kontrako plataformako koordinatzaile Pinar Demircanek.
Japonian, 2011ko Fukushimako hondamendiaren kalteak nola konpondu oraindik ez dakitenean –zentraleko ur kutsatua itsasora jaurtitzen hasi ziren abuztuan–, beste lurrikara eta tsunami alerta bat ekarri zuen 2024ko urteberri egunak: oraingoan mendebaldeko kostaldean, Ishikawa, Niigata eta Fukuiko prefekturetan.
Ondorioz, hango zentral nuklearretako egoerak kezka handia sortu zuen, tartean munduko handiena den Kashiwazaki-Kariwakoak. 2011tik geldirik zegoen zazpi erreaktoreko zentral hori, baina berriz irekitzeko baimena lortu berri zuen urtarrilaren 1ean lurrikara gertatu zenean. Tepco konpainiak azaldu zuenez 2. eta 7. erreaktoreetan erregai nuklearraren igerilekuetako ura kanpora isuri zen astinduaren ondorioz, baina instalazioetatik atera gabe.
Nuklearren lobbyak azpilana egin du Europar Parlamentuak energia atomikoari “berde” etiketa eman diezaion, eta AIEk bere txostenean dio etorkizunean iturri “garbiek” aseko dutela munduko elektrizitate eskari guztia. Baina “garbi” dagoen bakarra da horrek bere ordaina izango duela lehenago edo beranduago.
85 urteko gizonak bere emaztea hil zuen uztailean, eta Poliziaren ikerketaren ondoren behin-behineko espetxealdian zegoen. Orain, Nafarroako Auzitegiko Bigarren Atalak esan du gizonak "ageriko narriadura kognitiboa" daukala eta "zaurgarria" dela.
Abuztuaren 13an, 54 urteko Nafarroako garraiolari bat hil zen Bartzelonan deskarga lanak egiten zituen bitartean. Hurrengo egunean, Errenteriako Merkaoiartzunen 58 urteko langilea hil zen istripu ez-traumatiko baten ondorioz.
LAB sindikatuak Euskotren enpresaren "koherentzia eza eta erantzukizun sozialaren gabezia" salatu ditu, zezenketen publizitatea zabaltzen ari delako bere ibilgailuetan.
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Bilboko Aste Nagusian hainbat pertsona atxilotu ditu Poliziak eraso sexistak leporatuta. Egoera horren aurrean, Juan Mari Aburto Bilboko alkateak esan du Polizia "eraginkorra" dela eta Bilbon "inoiz baino polizia gehiago dagoela".
Orain NLP hizkuntza teknologietako euskal enpresak euskarazko testuen korpus handi bat jarri du sarean, Hizkuntza Eredu Handien (LLM) eta Adimen Artifizialeko ekimenen biltegi nagusia den Hugginf Face baliabidean. ZelaiHandi du izena.
Eta, honekin bai, honekin amaitu da Donostiako Aste Nagusia! Piratei aste bete motz geratzen zaiela eta, egun bat gehitzen diote Aste Nagusiari. Aurten hogeigarren urtez jarraian egin dute Irrikitaldia.
Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.
Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]
.JPG)
7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen.
Russell mendian gertatu da ezbeharra, amildegi batetik jausita. Gaztea Iruñekoa zen.
Auzitegi Gorenak martxoan ebatzitakoari jarraiki, astelehenean irletatik penintsulako adin txikikoentzako zentroetara lekualdatuko dituzte zortzi asilo eskatzaile. Gobernuak adierazi du adin txikikoen babes sarean integratzeaz arduratuko den etorkinen %90 maliar jatorrikoak... [+]