Ekoizleen soberakinekin kontserbak eginez produktuen bizitza luzatzen
Zuriñe Vigalondo Otsoa eta bere alaba Maitane Beltrán de Guevara daude Arabako Ekotarriko proiektuaren atzean. Zuhatzu-Kuartangon baratze ekologikoa egiten du Vigalondoren semeak, eta senarrak, berriz, idiak hazten ditu eredu ekologikoan. “Haien ekoizpenetako soberakinak aprobetxatzea zen helburua 2015ean egitasmoa abiatu genuenean”, azaltzen du arabarrak. "Soberakin" horiek sukaldean prestatu eta beirazko ontzietan kontserbak eginez, produktuak merkaturatzeko beste aukera bat izanen zuten horrela. Geroztik, inguruko baserritarren soberakinak ere ontziratu dituzte. Janariak alferrik ez galtzeko "garbigune" baten modukoa dela diote eta eskualde bakoitzean horrelako batek egon beharko lukeela.
Zuhatzu-Kuartangoko bainuetxe zaharra kontserbera bihurturik
Semeak eta senarrak ekoiztutako produktuak eraldatzeko toki baten faltan ikusi ziren Vigalondo eta alaba, eta Udalarekin harremanetan jarri ziren herrian zerbait egin zitekeen aztertzeko. Erabilpenik ez zuen bainuetxe zahar batekin egin zuten topo orduan, eta Udalarekin adostasunera iritsi ziren: kontserbak egiteko makinaria lortzeko inbertsioa eginen zuten Ekotarroko kideek, eta, trukean, Udalak eraikina erabiltzen utziko zien denbora baterako.
Tresneria eta ekipamendu guztia eskuratu, Markina-Xemeingo eraldatze gune batean prozesua nola egin ikasi, eta etxeko produktuekin jakiak ontziratzen hasi ziren ama-alabak 2015ean: garbantzuak txorixoarekin, haragi-bolak, haragi gisatua, barazki pestoa, tomatea, haurrentzako barazki eta fruitu pototxoak… Hamabost plater ezberdin ontziratzen zituzten hasiera hartan. 2016an azoka batetik bestera mugitu ziren, beraien ontziratutako jaki ekologikoak ezagutzera emateko eta bezeroak lortzeko.
Lur Araba proiektua
2017an, berriz, Eusko Jaurlaritzatik eta Europako Funtsetatik diru laguntza jaso zuen Arabako proiektuak, eta ordu arte etxekoek ekoiztutako produktuak soilik eraldatzeko erabili bazuten gunea, inguruko ekoizleei ere zerbitzu hori ematen hasi ziren. “Ekoizleek askotan ez dute baliabide edota ezagutzarik kontserbak sanitarioki behar diren baimen guztiekin egiteko eta etiketaje guztia egiteko. Laguntza horri esker denbora genuen Arabako hogeita hamar ekoizle baino gehiagori zerbitzu hori eskaintzeko”. Sukaldaria zuten kontratatua, eta ekoizleei beraien "soberakinekin" kontserbak egiten zizkieten.
Vigalondok dio barazkien "garbigune" moduko bat dela Lur Araba proiektua: “Lehen sektoreak iragankorrak diren jakiak sortzen ditu, baina kontserba bihurtuz denbora asko irauten dute. Horregatik diot eskualde bakoitzean horrelako eraldatze gune bat egon beharko lukeela”. 2019an amaitu zen Lur Araba egitasmoa martxan jartzeko diru laguntza, eta beraz, ez dute ekoizle berririk hartzen Ekotarriko gunean. Hori bai, urte hauetan proiektuan parte hartu dutenekin lanean jarraitzen dute.
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]