Bangladesheko krisiaren zipriztinak hasi dira zabaltzen
“Gorpu-prozesio bat ikusi behar ez izateko dimititu dut. Ikasleen gorpuen gainean boterera iritsi nahi zuten, baina ez nuen onartu, lehen ministro kargua utzi nuen. Boterean jarrai nezakeen Saint Martin uhartearen subiranotasunari uko egin izan banio eta Estatu Batuek Bengalako golkoa menderatzea baimendu izan banu. Gure herriari eskatzen diot erradikalek ez dezatela manipulatu”.
Abuztuaren 5ean agintetik kendu eta erbestera joanarazi zuten Sheikh Hasina Wajid, luzaro Bangladesheko lehen ministro izan denaren adierazpenak dira, Indian eginak, bere herrikideei zuzenduak –baina indiar hedabideek haizatuak–.
Utz dezagun beste baterako bere eraispenaren nondik norakoaz lehen esaldian dioenaren sinesgarritasuna ebaztea. Eta esan gabe doazen sintagma horiek osatzea. Demagun, nortzuk ziren agintera iritsi nahi zuten horiek. Ziur samar dakiguna da goi-agintari militarrek erbestera joanarazi dutela, ikasle-mugimenduaren protestei men eginez. Eta Muhammad Yunus, Ekonomiako Nobel sariduna ipini dutela haiek trantsizioko gobernuaren buru. Oraingoz.
San Martin uhartea eta Estatu Batuak aipatzen dituen bigarren esaldian datza pozoia. Orain arte inork hizpidera ekarri gabeko zerbait da, eta ez da erraza asmatzea zergatik esan zezakeen horrelakorik Hasina andreak... egiaren hurbileko zerbait ez balitz.
Bengalako Golkoaren ekialdeko ertzean dagoen mikro-uhartea da San Martin hori. Bangladesheko hego-muturra da, Myanmarretik hurbilxeago bere herrialdeko hegoburu kontinentaletik baino. 3 kilometro karratu (gure udalerri txikienen paretsuko hedadura ñimiñoa) dituen irlatxo zoragarria, arrantzatik eta turistei zerbitzuak eskaintzetik bizi diren hiruzpalau mila biztanle iraunkor dituena.
Eta estrategikoa baino estrategikoagoa. Myanmar eta Bangladesh begi hutsez ikusten dituela ekialderantz. Eta Golkoaren barrenalde osoa ipar-mendebaldera. Uhartetxo hori eskatua ziotela Estatu Batuek Hasina andreari? Subiranotasuna hitz potoloa da, baina bere estrategikotasuna edonork igar dezake mapari begirada botata.
Baina haren balioa are nabarmenagoa da kontuan izaten bada begi hutsez ikusten ez dena: irlatik 100 milia hego-ekialdera dagoela Kyaukphyu, Myanmarren. Txinak, aspalditik, Bengalako Golkora iristeko hautatua eta landua duen ur sakoneko portua. Jada amaituta daukan Hangrui mega-autobidearen, eta haren jarraipena izan behar lukeen eta oraintxe bertan Myanmarren gero eta oldartuago dagoen gerra zibilaren “biktima ekonomiko” nagusia litzatekeenaren akabua.
Txikiegia da San Martin uhartea bertan pulamentuzko base militar bat jartzeko. Ez, agian, ederki hornitutako zaintza-leku bat kokatzeko. Ikusiko dugu Bangladesheko gobernu berria Hasinarena baino eskuzabalagoa ote den horretarako.
Bizkitartean, Hasinaren babesleku den Indian, haren atzetik heltzen hasi diren errefuxiatuei atea ixtearekin batera, kontuak ateratzeari ekin diote han jada baten batzuek. Ezkorrak kontuak.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.
Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]
Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.
Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]
Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]
Kontatzen ez dena ez da existitzen. Oso barneratuta daukagu lelo hori, baita informazioa boterea dela eta eragiteko gaitasun handia duela ere. Are gehiago gerra edo gatazketan, batik bat oraindik tresna digitalak asko garatu gabe zeudenean, informazioa ez baitzegoen hain eskura... [+]
Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.
Field Guide to the Patchy Anthropocene: The New Nature (Adabakien Antropozenoen gida-liburua: Natura berria) liburua frantseseraturik, Atlantikoaren alde honetan dugu Anna Tsing antropologo amerikarra uda hastapen honetan. Antropozenoari –gizakion jarduerengatik Lurrean... [+]