Keinuak, keinuak eta keinuak. Bukatzen ari den mundu baten azken dardarizoen tankera izan dezaketen keinuak. 

Nazio Batuen Erakundeak “genozidio” hitza erabili zuen palestinarren aurkako sarraskia definitzeko. Kanta aleluia: erdi ebatzita geratu da azken bi urteetan hitzaren esanahi zehatzari buruz zenbait hedabidetan ikusi dugun eztabaida zinikoa. Estatu palestinarra ere aitortu berri dute herrialde askok, tartean Erresuma Batuak –sinbolismo handiko erabakia noski, auzi honetan historikoki Londresek izan duen paper negargarriagatik: XX. mendeko lehen erdian Palestinako Britainiar Mandatuak hartu zituen erabakiak ezagutu gabe, nekez ulertzen da ondorengo 75 urteetan gertatu dena–. 

Baikortasun pixka bat? “Nazioarteko komunitatea” izeneko pakidermo ase hori mugitzen hasiko ote da behingoz, jai eta aste, etenik gabe, zuzen-zuzenean, inolako filtrorik gabe sukalderaino iristen ari zaigun basakeria behingoz amai dadin? 

Tira. Ez da memoria oso luzekoa izan behar gogoratzeko noiz erabaki zuen NBEk, lehenxeago, “genozidio” esateko tenorea iritsia zela: 2017an Myanmarreko rohingyen aurkako sarraskiarekin erabili zuen hitza –43.000 hildako zenbait estimazioren arabera; milioi eta erdi erbesteratu gutxienez–. Gaur, hau idazten ari naizen unean, garbiketa etniko horren biktimek hobi komunetan jarraitzen dute; edo Bangladeshko txabolauzoetako miserian, inoiz etxera itzuli ahalko duten jakin gabe. Ez dira, noski, kasu berdin-berdinak; palestinarren aurkako herio-makineriak erantzun gogorragoak eragin ditu hemen eta munduan. Baina aurrekariak balio du, gutxienez, fantasia handirik ez egiteko Antonio Guterres eta konpainiaren ahalmenari buruz.

Estatu palestinarra aitortzen hasteak ere badu bere zera, Netanyahu Zisjordaniaren anexioari ekiteko Washingtonen OK-aren zain dagoen honetan. Alegia: mezua izango balitz “Palestinar Estatua aitortzen dugu eta hura bideragarria izan dadin beharrezkoak diren baliabide politiko, diplomatiko, ekonomiko, juridiko eta militarrak jartzeko prest gaude”, orduan, agian, apustuak serio xamarra emango zuen. Baina gertatzen ari den moduan, zeraren antza hartzen diot: iritzi-giroaren eboluzioa ikusirik, gobernuburuek beren herritarren aurrean ausart plantak egiteko hartutako erabakiak izan direla.

Oker egon nahi nuke, azken asteotan benetan zerbait aldatu dela pentsatu. Kontua da, II. Mundu Gerraz geroztik ezarri ziren joko-arau guztiak ikusten ditudala kordokan egunkariari begiratzen diodan bakoitzean. Ez da kontu berria –Afganistan, Irak, Siria...–; berritasuna da, beharbada, Trump eta haren sokakoak probatzen ari direla ea azeleragailua topera zapalduta noraino iritsi daitezkeen arau horietatik kanpo. Eta motorra erre arteko lasterketa horren amaieran dimentsio biblikoak izango dituen istripua etorriko dela aurreikusi daitekeen arren, bide bazterretan botata zenbat gorpu geratuko diren ikusteko gaude oraindik. 

Ez da oso garai aproposa nazioarteko erakundeetan eta legedian federik edukitzeko. “Legea –Michel Foucaultek idatzi zuen– ez da naturatik jaiotzen... Legea benetako batailetatik jaiotzen da, garaipenetatik, masakreetatik, konkistetatik, zeintzuek data zehatzak eta heroi izugarriak dituzten: legea su emandako hirietatik jaiotzen da, suntsitutako lurretatik; jaiotzen da eguna argitzean agonizatzen duten errugabe famatuekin”. Ikuspegi horri jarraituz gero, AEBek babestutako palestinarren genozidioari ernamuin baten itxura hartzen ahal zaio: basakeriaren nazioarteko ordena berria noraino iritsi daitekeen erakusteko lezio odoltsua, inolako konplexurik gabe beste edozein tokitan ere aplikatzeko mehatxu inplizitua dakarrena.

Ez da adierazpen eta keinu hutsekin geldiarazi daitekeen zerbait.