Arño Hegiaphal hil da, Zuberoako militante abertzale historikoa
Laborari astekariak ezagutarazi du hil berri dela Sohütan Arño Hegiaphal militante abertzale zuberotar historikoa.
82 urtetan zendu den Hegiaphal 1967ko hauteskundeetan Enbata mugimenduak aurkeztu zuen Kristiane Etxaluzerekin batera, honek 2010eko LARRUNen kontatu zuenez (10. orrialdean ikus daiteke orduko afixa, bien gaztetako argazkiekin).
Laborarin ELB sindikatuak ohar batean nabarmendu du Hegiaphalek Iparraldeko nekazari mugimenduei eskainitako lana eta Jean-Louis Davantek laburbildu du gizonaren biografia.
Arño Hegiaphal: Üztarriko laguna
Arño Hegiaphal, Sohüta / Sorhoeta Üharteko laboraria, aita familiakoa, abertzale bezala düt haboroenik ezagütü. Arren püntu horren aipatzera mügatuko niz heben.
Goizik algarrekin agitü ginen Enbata mubimentüan. Beste zonbaitekin talde iraünkor bat bildü günüan Xiberoan. Militante lan güzietan parte hartzez, Arño Enbatari fidel egon zen bürüalano, hots Frantziako gobernüak debeta lezan arte 1974an. Egintzarik aipagarriena zait 1967an depütatüen berritzeko bozketan Enbataren izenean haütagei agertzea honartü züala, Kristiana Etxalüzen lagün. Kanpaina ederra egin günüan. Orit niz bereziki Hazparneko bilküra püblikoaz. Herriko zinema jentez mükürrü zen eta giroa zinez bero, kontrekoak indarrean jinik beitziren. Kristiana ez züen mintzatzera ützi nahi; oihüen artean, ahal bezala heltü zen, sonoa eta botza gorenean ezartez. Aldiz Arño errespetürekin entzünik izan zen, baxenabartarrez mintzo. Arrasate / Mondragoneko kooperatiba famatüen ikusten izan berri beitzen Iparraldeko abertzale saldo batekin, haiez mintzatü zen hanitx ontsa, paperik gabe.
Beste oritzapen handi bat: 1971an, herrietako bozken ondotik, hebenko enbatatiar taldekoek Xiberoko Sindikatean sindik gei bezala presentatzera bulkatü günüan. Honartü züan, eta hanko jüntan 10 boz bildü zütüan, [Franz] Duboscq zenak haatik 30, eta beste hiru agertü ziren “Enbata” izkiribüarekin: hurak ere Arñoren aldekoak. Botzen kasik herena laborari ttipi eta hein bat gazte horrentzat, fama handiko jaun bati bürüz, ez zen batere gaizki.
Enbataren ondotik sortü zen EHAS, Euskal Herriko Alderdi Sozialista (1974-1981). Xiberoko talde bat antolatü günüan Enbatako kide ohi elibatek, abertzale gazteagoekin. Arño hortan ere beti bardin arrahein. Düala urte zonbait Eusko Alkartasuna alderdian sartü da, bere zentzü honezko bideari fidel egonez, beti anpleki bezain fermüki eta süharki.
Arño laboraria, intelektüal bat zen ber gisan: hanitx irakurtzen züan, eta lüma trebea züan eüskaraz ala frantsesez. Gure dolüminik barnoienak familiari, oritzapen hoberenekin.
ELBren azken agurra
Arño Hegiaphal, aspaldiko lagun eta militanteak utzi gaitu. ELBren ideieri eta Euskal Herriko Laborantza Ganbarari agertu du beti bere atximendua.
2001ean, [Paueko] Laborantza Ganbarako bozetan onartu zuen ELBko “laborari ohien” zerrendan presentatzea. ELBk lehen aldikotz Euskal Herriko gehiengoa lortzearen plazerra partekatu ahal izan zuen orduan lagunekin! Gero, Euskal Herriko Laborantza Ganbara sortu zelarik 2005ean, Biltzar Orokorreko kide sartu zen laborari ohien ordezkari bezala. Alde hortarik ere abentura eder baten partaide izan da Arño... Dolumin bizienak zuzentzen ditugu hemen familiari, eta, errespetu eta eskerrak Arño zenari.
Ameriketako Estatu Batuen ipar ekialdean azken urteotan maila handiko fenomeno batek eragin garrantzitsua izan du osasun publikoan, eta basa animalien osasunaren garrantzia oroitarazten du. Argitaratu berri den ikerketa baten arabera, gertaera hori eta sortu dituen ondorioak... [+]
Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]
Hitzordua Noaingo Zentzumenen Parkean izango da. Herritarrak eta ekoizleak elikagai ekologikoen inguruan biltzeko Nafarroako topagune handiena da azoka. Bederatzigarren edizioa da aurtengoa eta laugarren urtez jarraian Noaingo Zentzumenen Parkean egingo da.
Munduko klima gogorrenetakoa du Balutxistanek: basamortuko klimaren muturreko bero eta lehorteak, eta Arabiako itsasotik ekarritako montzoiaren eurite irregularrak, urte batzuetan eskasak eta bertzeetan uholdeak eragiteko modukoak. Hala eta guztiz ere, bertan laborantza badago,... [+]
Ez da ezusteko handirik izan Europako hauteskundeetan, eskuin muturrak gora egin duen bitartean, berdeek orain arteko emaitzarik txarrenetakoak izan dituzte. Zentzu horretan, geroz eta gehiago nabarituko dugu trantsizio ekosozialari lotutako erabakietan ebidentzia zientifikoek... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
Bost hilabete bete dira otsailaren 6an traktoreen mobilizazioak hasi zirenetik. Mirene Begiristainek eta Isabel Alvarezek ekofeminismoaren betaurrekoak jantzita aztertu dituzte mobilizazio hauek eta fokutik kanpo geratu diren laborariak eta aldarrikapenak ekarri dituzte lehen... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Esnatze horretan hainbat kausa elkartzen dira, eta lurraldean sakabanatuta dauden herrien erresistentzia-ahalmenak bete-betean erantzuten die. Joan den larunbatean, aldarrikapen horien inguruan manifestazio jendetsua egin zen Gasteizen. Kalean frogatu zen berriro posible dela... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganbarako koordinatzailea mintzatu da Egonarria saioan. Laborantzako eredu talkaz hitz egitean eta traktoreak kalera atera direnean, beti aipatzen da ditxosozko erderazko "PAC"-a, hau da, Europako Nekazaritza Politika Bateratua. Europako... [+]
Kanboko Marieniako higiezin proiektuaren kontra bildu dira elkarte eta herritarrak larunbat honetan. Larunbatean, mahai inguru eta tailerren bidez herritarrak sentsibilizatu nahi izan dituzte Bouygues Immobilier agentziaren proiektuaren desmasiez.
Konturatu orduko apirila joan da, bere intentsitate eta kolore guztiekin. Egun beroak, epelak eta hotzak utzi dizkigu. Ostadarra eta izotza. Euri jasak eta bero sapa. Jaio berri diren arkume apurrak belardian dabiltzan bitartean, labanak eten egin du bizitza eman duten hiru... [+]
"Isiltasuna oztopo eta elkartasuna lagun, egungo mundu gordina" kontatzeko erronkari lotu da Axut! antzerki konpainia.
Frantsesenia lizeoa, 70 urtez Ipar Euskal Herria barnealdeko laborarien formatzen.