Aralarren hazitako moxal haragia
Amezketako Loidi baserrian sortutako proiektua da Aralareko, Uxue Artola Ansak eta Iosu Goñi Muruak bultzatua. “Familiako proiektua da gurea, moxal haragia lehenagotik ere ekoizten genuen, baina kanpora saltzen genuen, eta gauzak beste modu batean egiteko gogoz, bide berriak pentsatzen hasi ginen”, azaldu dio ARGIAri Artolak. Aldaketek sortu ohi duten beldurrari aurre egin, 2022an bizpahiru moxal jarri, eta proba moduan haragia zuzenean saltzeari ekin zioten. “Sorpresa handia hartu genuen, jendearen erantzuna ikaragarria izan baitzen, eta hasiera batean proba izan behar zuenarekin bai ala bai segitzeko beharra sentitu genuen”, dio.
Bai Artola eta bai Goñi baserrian hazitakoak dira, eta beti izan dute lehen sektorearekin harreman estua, baina Aralareko proiektua abiatu arte ez zuten ofizio izan baserria. “Behorrak beti egon dira baserrian, lehen Tolosako harategietara eramaten genituen moxalak”, gogoratu du. Salmenta zuzenarekin hasi zirenetik, ordea, afiziotik ofiziorako saltoa eman zuen eta honetan ari da buru belarri Artola. “Sasiardiak eta Euskal Herriko mendiko zaldi arraza ditugu. Bertako arrazak nahi genituen, hona ongi egokituak daudelako. Ardiak, dena den, lurren kudeaketarako ditugu bereziki, eta moxal haragia ekoizten dugu batik bat”.
Gipuzkoa aldean moxal haragia kontsumitzeko ohitura nahiko galduta dagoela dio abeltzainak, eta berriz ere berreskuratzeko bultzadan ari dira Loidi baserriko kideak. “Garai batean Tolosaldean baziren moxal haragia saltzen zuten dendak, baina itxi egin ziren eta ohitura galdu da”. Hala ere, proiektuaren sare sozialak zabaldu eta haragi loteak eskaintzen hasi bezain pronto jende askok idatzi zien, eta espero zutena baino interes handiagoa piztu zuen ekimenak. Zuzeneko salmentaren bidez, ekoizpenaren zati handiena loteetan saltzen dute, baina inguruko zenbait jatetxerekin ere –bertakoari eta ekologikoari garrantzia ematen dioten horiekin– elkarlana badute.
Behorrak, urte osoan kanpoan
Eredu ekologikoan ari dira Loidiko kideak hasieratik, eta ziurtapen prozesuan daude momentu honetan. Urte osoan kanpoan izaten dituzte abereak: “Udaberritik udazkenera mendian izaten dira, Aralarren; urri-azarotik otsailera Amezketako herri mendia erabiltzen dugu, eta otsaila-martxotik udaberrira, berriz, baserriko zelaietan egoten dira”. Abeltzaintza estentsiboa egiten dute, urtaroei eta zikloei erabat lotua.
Aziendak Oñatiko hiltegira eramaten dituzte, eta Amorebietan egiten dute zatikatzea. “Tolosakoa itxita dago, eta Amorebietako salak aukera gehiago ematen dizkigu zatikatzeko, hanburgesak eta horrelakoak egiteko. Baina, egia esan, mundiala litzateke Tolosaldean hiltegia berriz martxan jartzea, edo beste zerbait sortzea. Izan ere, Tolosaldean ekoizle asko ari gara salmenta zuzenarekin, eta kilometro asko egin behar izaten dugu".
Uztailaren erdialdean aurkeztu zuten 2027tik aurrera Europako Nekazaritza Politika Bateratua (NPB) izango dena, eta proposamena izugarria da: NPBaren egitura desegitea eta azken urteotan lortutako aurrerapen urriak suntsitzea.
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
HoBBea proiektua hiru elkarte hauek elkarlanean egina da: Biharko Lurraren Elkartea (BLE), Biolur eta Hazialdeko. Nekazari-okinaren figura indartu nahi dute HoBBea proiektuaren bidez, eta lurraldeko ogi ekologikoa kontsumitzearen balioak eta onurak ezagutarazi nahi dituzte... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Ostia kolektiboko milintanteek 8.742 euro ordaindu beharko dizkiote Bouygues enpresari, eta beste 2.000 euro abokatuen gastuentzat. 2022ko abenduan buruturiko desobedientzia ekintzan promotore horren maketa bat zikindu izanagatik zigortu dituzte.
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak landutako azalera handitzeko diru-laguntzatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean... [+]
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Kanboko (Lapurdi) lurrak babesteko deia zabaldu dute ELB, Lurzaindia eta Ostiak. Maiatzaren 17an ibilaldia, ekitaldia eta landaketa herrikoia antolatu dituzte. "Lurraldearen oraina, eta geroa ere, gure inplikazioaren araberakoa da", adierazi dute.
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
