Arabako hamazazpi talde, elkarte eta herri mugimenduk deituta, milaka lagun elkartu dira larunbat arratsaldean Gasteizen, euripean. Bilbo plazatik abiatutako manifestazioak Foru plaza bete du ibilbidearen amaieran. Arabako landa eremua mehatxatzen duten makroproiektu guztien gelditzea eskatu dute (Albistearen amaieran argazki galeria)
Ez da erraza izango, baina gaurko manifestazioa inflexio puntutzat jo dute antolatzaileek. Garoñan nuklearrik ez oihukatu zen aspaldi batean, baita AHTrik ez, Fracking ez, Haize Errotarik ez, goi tentsioko linearik ez ere… Araban luzea da lurraren defentsan eginiko borrokaren historia: Arabako Mendiak Aske eta Aiaraldeko mendiak bizirik, Aramaixo Bizirik, AHTrik ez Lautada eta Arabako Haranak. Lurraren kontrako erasoen neurrikoa.
Izan ere, interes pribatuak, Eusko Jaurlaritza eta Arabako Foru Aldundiaren bidez, Arabako eskualde askok hamarkadetan pairatutako utzikeriaz eta ondoriozko despopulazioaz baliatu dira makroproiektu askoren kokapena lurralde honetan ezartzeko, Arabako herri txikietan erresistentzia txikia topatuko zutelakoan. Ez ba.
Gaur ere, manifestazio handia egin dute Gasteizen. Aurrekoei batu zaizkie UAGA, Bionekazaritza, Horrela ez Argantzun, Gasteiz eta Arabako Haranak, SOS Margarita, Gorbeialdea Defendatu, ATACA (Asociación Treviño y Álava por el campo), elikadura jasangarriaren aldeko mugimendua, Dikerik ez eta Horrela ez Kuartango. Berriz ere kalean topatu dira azken hamarkadetan Arabako eskualde guztietan mobilizatutako nekazariak, baserritarrak eta herrietako pertsonak, interes ekonomiko handien kontra batzuetan galdu, baina beste batzuetan irabazi dutenak.
Amaierako ekitaldian Idoia Zabaletak eta Unai López de Armentiak nabarmendu dutenez, Araban azken urtetan inposatu nahi duten makrproiektuen zerrenda luzea bezain beldurgarria da. Azkena, Solaria nazioarteko enpresak aurkeztu dituen 30 proiektu fotovoltaikoak, zeintzuen eraginpeko azalera, guztira, 4.200 hektarea ingurukoa izango litzatekeen: hau da, Gasteiz osoaren azalera industrialdeak eta aireportua gehituta. Aipatu dute egitasmo berri gehiago ere, Tuestako hamar hektareako tomate-negutegia edo Zaia ibaiko dike proiektua kasu. Proiektu horien kontra 50.000 baino gehiago alegazio aurkeztu zituzten.
Manifestazioan salatu dutenez, “makroproiektu hauekin biodibertsitatearen suntsipen geldiezinaz gainera, laborantza lurren, baso lurren eta larreen desagerpena bizkortzen ari da”. Modu horretan Arabako landa eremuan bizitzeko apustua egin zuten pertsonak eta komunitateak kaltetuz eta “beraien etxe, herri eta lurrak uztera behartuz”.
Proiektuok “beharrezkoak bezala saltzen dizkigute, gardentasunik gabe, informaziorik gabe eta kaltetutako pertsonenganako errespeturik gabe”, azaldu dute, eta guztien geldiaraztea eskatu dute “enpresa handi hauen lurraldearen harrapakaritza” gelditzeko. Administrazioei, “lurralde antolakuntza eta planifikazioarekin jokatzea” eskatu diote, “etorkizuneko belaunaldiek gure lurraldea eguzki panelez, errota eolikoz eta hormigoiz beteta ikus ez dezaten”. Eusko Jaurlaritza eta Arabako Foru Aldundia lurraldearekin espekulatzen ari direla salatu dute, lurraren defentsan aritu beharrean. Azkenik, “gizarte eragile ezberdinei informazio guztia helaraztea” eskatu dute.
Horrela ez
Deitzaileek nabarmendu dute ez daudela energia berriztagarrien kontra. Aitzitik, “autokontsumorako energia berriztagarriak erabiltzea” proposatu dute, eta ez “hemen makro ereduan ekoiztuz, gero Europan saltzeko”. Izan ere, Arabako fotovoltaikoen ekoizpena Repsolen Zierbenako (Bizkaia) instalazioetara eramatea da asmoa, 100 km luzeko goi-tentsioko kableen bidez.
Erakunde eta arduradun politikoei gogorarazi diete “lurraldea, herriak eta landa-ingurunea defendatzen” dituzten herritarrak “gehiengoa” direla eta “pozez eta ausardiaz” jarraituko dutela borrokan “gure etorkizuna eta etorkizuneko belaunaldiena jokoan daudela dakigulako”.
Auzipetuak eta Mozal Legea
Ekitaldiaren bukaeran salatu dute Araba defenda dezagun mugimenduko bost kide auzipeturik daudela agintaritzaren kontrako delitua leporaturik. Beste kide bati, berriz, Mozal Legea aplikatu diote eta asteartean, hilaren 29an, izango du epaiketa.
Larunbat arratsaldean ke zutabe handia bistaratu zen Zubietako erraustegian. Gipuzkoako Hondakinen Kontsortzioak garrantzi handirik eman ez dion arren, gertakariak hainbat herritar eta eragileren kezka eta haserrea eragin ditu.
Txikitan, beharbada inguruko adinkide gehienen modura “gustatzen ez zaidan” zerbait izatearren, bat batean bota nuen, etxean: “Ez zait gallito gustatzen”.
Maiatzean zabaldu zituen ateak Eako Berton dendak. Iñaki Biteri eta Iratxe Arriola dira proiektu honen atzean dauden kideak, eta diotenez, aspaldian zuten denda irekitzeko ideia buruan: “Umeak ditugu, baserrian bizi gara, zaintza lanetan ari gara, eta bizitza... [+]
2022an egun gutxi batzuetan 15.000 hektarea kiskali ziren Nafarroan. 2024an, eskarmentu haren ondotik, eta Andia mankomunitatearen eskutik, izan genuen lehen aldiz “artalde suhiltzaileen” berri. Zunbeltz Test Gunearen baitan martxan jarritako proiektua.
Piper sasoia da, airea usaindu besterik ez dago. Bertako biperren (Capsicum annuum) aukera handia dugu: pipermina, Gernikakoa, Ezpeletakoa, Angeluko eztia, txorizeroa, pikilloa, morro edo handia eta kristal piperra. Kanpora begiratzen badugu, ezin konta adina dira eta horrek... [+]
Onintza Enbeitak lurrari emana bizi izan den Feli Madariagaren bizitzako hainbat pasarte kontatzen ditu. Urriaren 10ean 18:30etan Muxikan, bi emakumeon artean aurkeztuko dute ARGIAren Bizi Baratzea sailean argitaratu den liburua.
Udazkenean zentzumen guztiak erne dituztela joaten dira onddo biltzaileak mendira. "Hau jangarria ote da, edo toxikoa?", horra onddoen erreinuko ale bakoitzaren aurrean egiten duten galdera. Asmatu ez dutenek, kasurik larrienetan, ospitalean bukatuko dute eta orduan... [+]
Zuhaitzen hostoak erortzen ari dira, eguzkiak ez du hainbeste berotzen baina azken izpiak aprobetxatuz, bazkalostean mendi bueltatxoa ematera irten gara. Mendiaren soinuetan barneratuta, bat- batean tronpetak diruditen “kru-kru-kru” hotsak entzuten dira. Begirada... [+]
Baigorriko pentzeetan jateko sagarrak ekoizten ditu Elena Aguerre laborariak. Lekorneko Garroa etxaldean barazkigintza ekologikoan luze aritua zen, baina 2022-2023ko neguan Baigorrira lekualdatu eta proiektu berria jarri zuen abian: “Pentze bat xerkatu eta hektarea eta... [+]
Udazken sasoia iritsi zaigu eta ohikoak diren irudiak etorri zaizkigu; hostaje gorrixkak, erortzen ari diren hosto bakan malenkoniatsuak, haizeak astindutako orbela.
Inaurkina. Inaurkingintzan buru-begi hasia dago aberats jendea, abeldun jendea, abeltzaina. Buru-begi eta buru-belarriak erne egin beharreko lana da inaurkinarena. Etxeratu nahi den zaborra da inaurkina. Izan ere, zaborra, gaur egun sortzen duguna ez bezala, begi-bistatik... [+]
URA agentziak obrak “berehala” geldiarazi ditu, eta txostena ireki dio Red Electricari. Ez da lehen aldia bentonita isuriak atzematen dituztena. Obrek Gatika eta Europa konektatzea dute helburu.
Suaren presentzia naturan milioika urtetan izan da (gizakion agerpena baino askoz lehenagotik). Horregatik, ohikoa da landare askok suaren aurrean adaptazio ugari edukitzea. Gure inguruan arruntak diren arteek eta ametzek, adibidez. Baita txilar askok eta otea bezalako sastraka... [+]
2018tik 2023ra kolore berdea izatetik grisa izatera pasa den lur eremua 9.000 kilometro koadro ingurukoa da, Zipreren adinako azalera. The Guardian-ek argitaratu duen ikerketaren arabera, etxebizitzen eta errepideen eraikuntzara ez ezik, luxuzko turismo, kontsumo eta aisialdira... [+]