Zabalik da izen-ematea Aleko nekazaritza test espazio berrian
Jakin badakigu nekazaritza zein abeltzaintza sektoreak zahartuta daudela. Datuek diote ustiaketen jabe diren gizon eta emakumeak erretiratzen direnean ordezkorik ez dutela izango, are gutxiago gazteak. Egia izan liteke, baina kexatu ordez, lanean ipintzeko ordua iritsi da.
Nekazaritzan erreleboa naturalki eman da orain gutxira arte, seme-alabek haien gurasoen ustiaketak jaso eta landu dituzte, errelebo generazionala familia barnean emanez. Joera hau apurtzen joan izan da azken urteotan eta nekazaritza zein abeltzaintza munduarekin erlazio zuzena ez duten pertsona gero eta gehiago gerturatu dira bizimodu honetara. Nahiz eta joera aldaketa honek esperantza ekarri sektorera, erronka berriak azaleratzen ditu. Lehena, sektoreko inkorporazio berrien jatorriari erreparatuta, esperientzia falta izaten da, ezjakintasuna. Bigarrena, lur falta.
Arazo hauetako batzuei erantzuna emateko jaio dira nekazaritza test espazioak. Frantzian sekulako bidea egina dute jada esparru honetan, horrelako ehunka espazio aktibo dituzte. Espainiako Estatuan, Katalunian hasi ziren orain urte batzuk, eta Euskal Herrian ere hasiak gara: Bizkaian (Haztegia), Nafarroan (Zunbeltz) eta Iparraldean (Trebatu) hain zuzen ere.
Baina zer da nekazaritza test espazioa? Proba prozesua, trebatze ibilbidea, nekazal enpresa sortzeko ingurune bat. Ingurune hauetan probatzaileak ideia batekin datoz, probatzeko gogoz. Espazioak ideia hori gauzatzeko baliabide guztiak eskaintzen dizkio: lurra, azpiegiturak, erremintak, formakuntza, babes legala, jarraipen bat sektoreko profesionalen eskutik, eta abar. Ikasketa eta behin-behineko instalazio epe bat da.
Lurraldearen arabera bertako behar eta baliabideei lotua dago, horregatik, nekazaritza test espazio bakoitza ezberdina da, ingurune horretako erronkei aurre egiteko. Eta gaurkoan poztasunez aurkeztera natorkizuena nekazaritza test espazio berria dugu, Aleko.
Aleko proiektua Gasteizko ingurunean funtsatuta dago, hiritik oso gertu. Hainbat nekazaritza-ekosistema probatzeko aukera izango da bertan: ortugintza biointentsiboa, ortugintza estentsiboa, lehorreko labore estentsiboak, frutagintza, abeltzaintza eta baso kudeaketa animalien bitartez. Elkarlan markoan eraikitzen da proiektua, nekazal-ekosistemak haien artean sostengatuz.
Ideia eta motibazioa duen edonorentzako dago zuzenduta proiektu hau, nekazaritza zein abeltzaintzatik bizi nahi duen edonorentzako. Prozesuak urte eta erdi irauten du. Lehenengo sei hilabeteetan ekosistema guztietan trebatuko dira partaideak, eta bukatzean, gehien motibatzen dien lan ildoa aukeratuko dute. Sei hilabete horiek aukera paregabea eskainiko diete probatzaileei haien artean ezagutzeko eta proiektu kooperatiboak sortzeko, arrakasta bermatzeko asmotan. Sei hilabete horiek bukatzean urtebetez frogatu ahal izango dute haien ideia, aukeratzen duten nekazal-ekosisteman. Behin epe hau bukatuta, beste urtebetez eskainiko da laguntza, behin betiko instalazioa burutzen den bitartean.
Aleko nekazaritza test espazioan ibilbide zabala eskaintzen da, lan ildo ugari eta sektoreko profesionalak laguntzeko prest daude. Zabaldu berria lagun eta ezagunen artean, eta ipini kontaktuan informazio gehiago eskuratu nahi baduzu: 945162696 cea@vitoria-gasteiz.org
Lan egiteko ordua iritsi da, aurrera!
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Ekainak akainak ekarri ditu: uda iritsi da. Udaberriko egun beroetan hasten dira akainak ehizean, udako ehizaldi nagusirako hankak prestatzen. Garo arruntaren (Pteridium aquilinum) garomenetan izaten da batez ere, bide ertzera zintzilik diren orri muturretan kulunka, gustuko... [+]
Tarteka bada ere, inoiz ikusiko zenuten hego beltzeko “erle erraldoi” eta potolo bat zuen inguruan hegan. Hala bada, ziur izan intsektuen artean ikusgarrienetako bat ikusi duzuela. Eta ziur izan, baita ere, ez duzuela inongo arriskurik, itxura itzeleko erlastar honek... [+]
Ukenduak egiten dituen orok solstizio bueltako data hauetan zeruari begiratu dio: bateko beroa eta besteko ekaitzak, sendabelarrak noiz bildu erabakitzen komeriak izan dira. Ikusten denez, San Joan eguna ez da edozein egun, indar eta sinbolismo bereziko eguna dugu. Edozein... [+]
Eguna mozten hasten den hilabetea, ekaina. Festa aparretan gabiltza baina xorro-xorro, hau esku artean duzunerako dagoeneko hamalau minutu moztu da egun argia. Gu gure eroan, batzuek bere txoroan, ez gara jabetzen baina landareak bai ederki asko! Eguna mozten hasi da eta ez dio... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Sugea eta eguzkia: pertsona askoren buruan banandu ezinak diren bi hitz. Sugea entzuten dugun aldiro, egun bero eta argi bat irudikatzen dugu. Buruak hala funtzionatzen baitu: asoziazio horiek egiten ditu duen informazioarekin. Eta ez da arraroa, bestalde; izan ere, sugeak... [+]
Portugaletera bazoazte, autobidea utzi eta hiriko sarrerako bi erreiko bide bazterrean 40 ardiko artaldea ikusiko duzue agian. Makilarekin zaindari dute alboan artzaina, iluntzetan itxituran sartu eta egunez pisu-lantegi arteko zelaietan bazkatzen du artaldea. Bere izena izan... [+]
Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]
Ostirala da, bero handia egin du gaur ere. Baserriko lanak bukatu ditugu, belarretan egin dugu. Nekatuta, izerditan, berotuta, baina pozik! Denon artean lortu dugu, denok bat ekinda lana hobeto egiten da.
Loratu da. Kostata baina loratu da, bai, arkakaratsa (Rosa spp.). Lore arin, mehe, hegalari itxurakoa da, arrosa bat da eta lorea ere arrosakara eta zuriaren arteko kolorea du. Urtero loratzen da lurrin fina zabalduz. Lore horiek destilatu egiten dira, ia erabat kosmetikan eta... [+]
Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]