Maider Lopez, Veneziako Biurtekoko artista gazteena: «Ez zait objektua interesatzen, bertan gertatzen dena baizik»

  • Venezian lan dezente egin ostean, erakusketa hasi eta egun gutxira itzuli zen Lopez italiar hiritik. Donostian aurkitu dugu beraz, Bienalean baino lasaiago baina lanean, ohi duen bezala.

2005eko irailaren 04an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Nola heldu zitzaizun Veneziako Biurtekora joateko gonbidapena?
Hemen nengoela, bertako curatorrak, Maria Corralek, esan zidan Bienalerako propio nik egindako pieza bat nahi zuela. Hau oso garrantzitsua da nire ibilbidean, eta oso poz handia hartu nuen.

Eta nolako pieza eskatu dizute?
Bi desberdin dira, egia esan. Nire lana, ia beti, espazio zehatz baterako espreski egindakoa izaten da. Hala izan da kasu honetan ere.

Denbora nahikoa eduki duzu egiteko?
Azkar ibili naiz, presaka, baina denbora egon da. Urtarrilean jaso nuen gonbidapena, beraz denbora izan dut. Berehala joan nintzen Veneziara, lekuak ikustera, eta gero hemen egin dut lan. Garrantzitsuena, azkenik, muntaia izan da. Nire lanean, nahiz eta pieza eginda eraman, objektua muntatu arte ez da ezer existitzen.

Zer dakarkizu Bienalean egoteak?
Dakidanean esango dut, orain ez dakit eta. Baina maila teorikoan, badakit Bienala oso gauza handia dela, eta ekarriko didan guztia ona izango dela. Lan gehiago, nire izena ezagunagoa izatea...

Erantzukizun handiegia, beharbada?
Bai, baina barruan egonda, ez dut nabaritzen. Nik ia gehienetan ez dut beldurrik edukitzen. Baditut barne beldurrak, baina ez diot beldurrik izaten porrotari.

Ekaina erdialdean heldu zinen Veneziatik. Zer nolako giroa dago?
Batez ere muntaiako giroa bizi izan dut. Hori izan da luzeena eta bizipenik handiena ekarri didana. Edonon bezala arazoak sortzen dira, eta edozer gauzak, nahiz eta erraza iruditu, lan handia eskatzen du. Niretzat, hala ere, oso interesgarria izan da beste artistekin egotea, eta baita erakusketa nola garatzen joan den ikustea ere. Izan ere, bitan joan naiz muntaia egiteko, lehenik maiatzean eta berriro ekainean. Otsaila edo martxoa aldean ere han egon nintzen, espazioa behatzen, eta oso interesgarria izan da bilakabide osoa ikustea. Erakusketaren inaugurazioa, berriz, azkarregi joan zitzaidan, ez ditut horrelako gauzak hain bizitasun handiz gozatzen. Nahiago dut muntaian egon, lanean.

Han dinosauro ugari egongo da -sekulako ospea daukaten artistak alegia-, beharbada zirkulu hertsi samarrean ibiltzen direnak, eta zaila izango da, zu bezalakoentzat, zirkulu horietan sartzea...
Dinosauro handiak egon arren, Bienalarentzat denak gara berdinak, eta hori bai nabaritu dudala. Beste edozein artista bezala tratatu naute, eta hori eskertzekoa da. Gero, bakoitzak era desberdinean bizi du giro hori. Eta nik ez dut nirea ez den beste errealitate batean bizi nahi, ez dut dinosauro horien errealitatea bizi nahi, nirea baizik.

Arkitekturak ba omen dauka garrantzirik zure lanean. Besteak beste, arkitektura ikasi duzulako...
Arte Ederrak egin nituen, baina doktoregoa arkitekturan. Hasi egin nintzen eta ez dut amaitu oraindik, baina bai, esango nuke nire lana arkitektura, arte eta diseinuaren artean dagoela. Egiten dudana arte mundutik abiatuta egiten dut, baina beste diziplina batzuk ere ukitzen ditut, eta ez dakizu non bukatzen den pieza eta non hasten den eraikina. Zer den zer. Zorua zoru baino ez da, eta bat-batean ohartzen zara horixe bera dela pieza; edo baliteke oso mahai berezia egitea, baina mahaia azken batean, eta beraz erabiltzeko modukoa. Egiten dudana erabilia izateko da. Espazioa bada, bizitzeko modukoa izateko; objektua bada, erabilpena emateko.

Garrantzi handia ematen diozu erabilgarritasunari?
Bai, piezak beste nonbaitetik jarraitu behar du bere bidea, ez da estudioan gelditu behar. Mahaia bada, erabilia izan behar du; zorua bada, gainetik ibili behar da. Behin olana batzuk egin nituen Madrilgo eraikin batean, eta eguzkiaren arabera zabaldu egiten dituzte ala ez. Artea da berez, eta ikuspuntu horretatik eginda dago, baina erabilpen horrek beste bizi bat ematen dio, beste zentzu bat.

Orduan, objektuari ematen diozu garrantzia? Arte objektuala da zurea, kontzeptuala baino?
Ez, inoiz ez, zeren objektua, lehen esan dizudan bezala, ez da existitzen erakusketa egin arte. Nire proiektuak, askotan, hormak dira, edo lurra. Lur hori, seguruenik, desagertu egingo da, ez dut berreskuratuko. Ez zait objektua interesatzen, bertan gertatzen dena baizik.

Gaur egun zaila da artisten definizio zehatza ematea. Lehen pintoreak zeuden, eskultoreak... Orain, ezin halakorik esan artista askotaz. Denetik jakin behar duzue?
Bai. Egia da diziplinak ez direla existitzen lehen existitzen ziren bezala. Batzuk pintoreak dira eta oso ondo, ez dute zertan beste zerbait izan. Baina nire kasuan behintzat, askotan nik jartzen dizkiot mugak egiten dudanari. Inork ez dit eskatzen denetik jakitea, baina proiektu baten aurrean nagoenean, gai horri buruz ezer ez badakit, ikasi egin behar dut gauzak nola egin. Bat-batean lanparak egin nahi baditut, argiari buruz zerbait ikasi behar dut, aurretik ez dakidalako.

Eta zer garrantzia dauka orduan teknikak?
Teknika ona izan behar da, pieza ondo egin behar bada. Baina ez du zertan artistak hori egin. Nik egindako olanak ez ditut nik gauzatu; ideia, proiektua, diseinua... gauzatu ditut. Eta olana beste norbaitek egin du. Nik gauza asko egiten ditut neure eskuz, noski: lanparak, mahaiak... baina gaur egun ez du zertan norberak egin. Norberak baino hobeto egiten dakien espezialista bat egongo da. Bilatzen denaren araberakoa ere bada: batzuetan piezak perfektua izan behar du; besteetan, berriz, artistaren eskua nabaritu behar da. Zure nahiaren arabera, beste batengana jotzen duzu ala ez. Edo ikasi. Nik neuk hala egin dut gehienarekin: ikasi. Teknikak, beraz, ez du oztopoa izan behar. Hala bada, gaizki.

Ikasketak burutu zenituenetik arteaz bizitzea lortu duzu, eta horrek badu meriturik. Hala ere, ez dakit zure lanak, euren ezaugarriengatik, saltzeko modukoak diren...
Badira saltzeko modukoak, baina ez dut askorik saltzen. Ni arteaz bizi naiz, ez egiten ditudan lanen salmentaz. Desberdina da. Saldu egiten dut noski, eta espero dut gero eta gehiago saltzea aurrerantzean. Eta ez bakarrik diruagatik, baizik eta nahi nukeelako jendeak ulertzea artea erostea ez dela soilik objektu bat erostea, proiektu bat ere erosi ahal dela, lekuaren arabera aldatu egiten den zerbait. Erraza izango zela pentsatzen nuen, baina oraingoz ez da. Ideia hori ez dago oraindik jendearengan barneratuta. Salmentei esker bizi naiz, eta bekei esker ere bai. Orain asko ez dut bekarik jaso, baina hor egon dira beti, eta lagundu egiten dute. Horretaz guztiaz bizi naiz ni. Egonkortasun handirik gabe, baina. Halako batean dirutza jaso, eta ondorengo bost hilabetetan ez daukat diru sarrerarik.

Eta egonkortasunik ez izateak sormena akuilatzen du, ala galga da?
Pertsonaren araberakoa izango da hori, baina niri ez dit laguntzen behintzat. Nik ez dut diru arazorik nahi. Eta ez daukat, egia esan, baina egonkortasunik eza ere ez da ona nire lanerako, sortzea eragozten ez didan arren. Sortzeko hobe dela ahalik eta okerren bizi dioen topiko hori ez da egia. Nik ez dut halakorik nahi nire bizitzan, ez dut estudio batean hotza jasaten egon nahi.

Bienaleko artelanez mintzo
Zein lan eraman duzu Veneziara?
Bi egin ditut. Lehenengoa, Italia pabiloian. Sartu eta berehala areto handi bat dago, eta zorua nik egin dut. Egurrezkoa da, egur xaflaz egindakoa hain zuzen. Baina xaflak ez daude lurrari lotuta, jarrita daude besterik gabe. Zoru horren kolorea aretoak berez duenaren modukoa da, beraz ezkutatuta dago, handik igarotzen zara eta ez duzu ikusten. Baina ertzak laranjak dira, oso distiratsuak. Gainetik ibiltzean, zorua pixka bat mugitzen da, eta ertz laranjak ikusten dira. Lehenengo momentuan ez da ikusten, baina ibiltzearen ondorioz konturatzen da jendea zorua dela arte-lana.

Hori lehenengoa da. Bigarrena?
Bertan egindakoa da. Espazioaren plano bakoitza banatu egin dut, eta bakoitzari kolore eta neurri jakinak eman dizkiot. Orduan, espazio autoerreferentziala da, "ni hau naiz" esaten diguna, "ni 126 x 200 naiz". Bere burua aurkezten du, neurri eta koloreen bidez. Horrek eragiten du ikuslearengan espazioa eraldatzea, eta xehetasun txikiei arreta ematen hastea. Espazioa berrikustea proposatu dut.


Azkenak
“Herriak erabaki du Hatortxu Rock 30 aldiz egitea”

26 urtez euskal preso eta iheslariak etxeratzeko aldarria oholtza gainera eraman ondoren, Hatortxu Rock jaialdiak bere azken edizioa egingo du ostegunetik igandera bitartean, Lakuntzan (Nafarroa). Jaialdian bildutako dirua preso sein senideentzat dispertsioak zekarren zama... [+]


Banketxeen mozkinak eta ustezko ezinak

Askotan hitz egin izaten da (dugu) banketxeen inguruan, kritika askoren jo-puntuan jarriz behin baino gehiagotan. Inor gutxi ezagutzen dut banketxeei buruz zerbait txarra esan ez duenik… baina, era berean, inor gutxi ezagutzen dut banketxeen zerbitzurik erabiltzen ez... [+]


2025-07-22 | Nagore González
Maite ditugun pertsonen heriotza

Zenbat min jasan dezake bihotz batek?

Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?

Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.

Jolasa bukatzea... [+]


2025-07-22 | Patxi Azparren
Armagintza eta gerrekin eten

Orain dela 39 urte Hego Euskal Herriak, Kataluniak eta Kanaria uharteek ezetz esan zioten NATOri; duela 36 urte lehenengo intsumisoek euren burua aurkeztu zuten Gobernu Militarretan. Garai hartan Gerra Hotzaren izua hedatuta zegoen, blokeen arteko gatazka, gerra nuklear baten... [+]


2025-07-22 | Kote Camacho
Aurtengo baraualdirako jada hamalau lagunek eman dute izena

Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.

Aurten,... [+]


2025-07-22 | ARGIA
Kanakyko independentistek eta Frantziak adostutako akordioa eztabaidatuko dute oinarriek egunotan

Uztailaren 12an akordioa sinatu zuten Kanakyko indar independentistek eta Frantziako Gobernuak Parisen. Negoziatzaile independentistek “akordio historikotzat” jo zuten. Alabaina, independentisten arteko hainbat taldek akordioari buruzko erreparoak agertu dituzte, eta... [+]


2025-07-22 | UEU
Elisa Peredo Quiroz (Maitelan)
“Emakume eta migrante izateagatik ez gaituztela kontuan hartzen hautematen dugu”

Kooperatibismo bat komunitateari begira: lurraldeetako beharrei erantzuteko ereduak zabaltzen jardunaldia izan zen ekainaren 19an eta 20an Usurbilen, Jakinek, Usurbilgo Udalak eta UEUk elkarlanean antolatuta. Praktika kooperatibo eraldatzaileen adibide gisa, besteak beste, [+]


2025-07-22 | Bertsozale.eus
Bertsolaritzaren dokumentazio bilketa sendotzeko aurrerapausoetan

 Xenpelar Dokumentazio Zentroak dokumentazio bilketan sakontzeko aurrerapausoak eman ditu: Bertsozale Elkarteko egitasmoen bilketa prozesuak berrikusi dira eta tokian tokiko eragileekin harremanetan jarrita, eremu horretako jarduna aztertu eta hobekuntzak bideratu... [+]


Bizkaiko autoeskolek hirugarren greba eguna izan dute astelehenean

Uztailak 8, 16 eta 21 izan dira greba egiteko ELA eta CCOO sindikatuek aukeratutako egunak. Kontsumorako Prezioen Indizea (KPI) eta soldatak parekatzea eta lanaldiak murriztea eskatzen dute. 


Nerabeak

Gero eta sarriagotan ikusten ditut nerabeak sufritzen. Irakasle naizenetik Bigarren Hezkuntzan, azken urteotan gero eta kasu bortitzagoen aurrean ikusi dut neure burua, eta hortxe batez ere hasten zaigu irakasleoi korapiloa. Nola lagundu nerabeari? Ikastetxean ordu asko... [+]


BSHko langileen gehiengoak onartu egin du sindikatuek eta enpresak adostutako aurreakordioa

Langile batzordeak eta enpresak adostutako aurreakordioak 655tik 609ra murriztuko ditu kaleratzeak, gainerakoak birkokatuko dituzte. Astelehen arratsaldean jakin da langileen %78k babestu dutela akordioa. Nafarroako Gobernuak eta langile batzordeak etorkizunari begira,... [+]


Cesar-Neron kasua

Martxoaren 25ean Arabako Foru Aldundiak (AFA) eta Eusko Jaurlaritzak (EJ) prentsa-ohar bat atera zuten, hedabideetan nahiko zalaparta eragin zuena, Gobierno Vasco remite a la Ertzaintza dos piezas cerámicas del yacimiento de “Las Ermitas” por ver indicios de... [+]


Ana Sagasti (AZ Ekimena)
“Jasanezina da sanferminetan pixaren kiratsa eta etengabeko soinua”

Alde Zaharreko Ekimeneko Ana Sagastirekin hitz egin du Euskalerria Irratiak, bertako bizilagunek sanferminak nola bizi dituzten ezagutzeko. Bederatzi egunez eta 24 orduz soinua gehiegizkoa eta pixa usaina erabatekoa dela esan du. Jaia eta egunerokotasuna uztartzeko... [+]


Riviera Gaza: euskal ekonomiarako aukera bat?

Bai, eremu horren historia odoltsua da. Pena izan zen hainbeste jende hiltzea eta herri hori modu horretan kanporatua izatea, baina hainbestetan gertatu dira halakoak...! Gizakiok ez dugu erremediorik eta Historiak ez du atzera bueltarik. Egiten ari zirena gehiegizkoa zela... [+]


Donostiako Klasikoa eta Israel-Premier Tech taldea

BDZ Israeli Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak mugimenduko (BDS nazioartean) ordezkaritza bat bildu berri da Donostiako Klasikoa antolatzen duen Oceta erakundeko arduradun batekin. Jakinarazi digu aurten, iaz ez bezala, lasterketara ez dela talde israeldarrik etorriko... [+]


Eguneraketa berriak daude