O castiñeiro volve en Navarra
- Durante moitos anos a castaña foi un alimento básico e a madeira de castiñeiro moi utilizada na construción, no mobiliario e outros. A partir da década de 1960, con todo, comezou unha importante perda de castiñeiros nos bosques de Euskal Herria e Navarra: “As graves enfermidades da tinta e o cancro, a industrialización da sociedade e a introdución do piñeiro nas montañas provocaron a perda de castiñeiros”, explica Mikel Diaz Oses, técnico do departamento de Montes do Goberno de Navarra. Ouses leva anos traballando, xunto con máis membros, na recuperación e promoción de castiñeiros en Navarra.
A produción de madeira está moito máis avanzada en Galicia, Asturias e outros lugares da contorna: “Co obxectivo de solucionar enfermidades, o centro de investigación CIF Lourizan de Galicia creou na década de 1980 unha colección de híbridos entre a castaña local e a castaña xaponesa e plantaron en Baztan en 1984 unha parcela de ensaio que recollía toda a colección”, explica o técnico. Deles, seis clon-híbridos resistentes á tinta foron seleccionados e colocados en sete parcelas de Navarra nos últimos tres anos: Arantza, Baztán, Bera, Ituren, Leitza, Lesaka e Luzaide.
Pero, por que a hibridación? Pois porque as súas castañas non son resistentes ás enfermidades e xaponesas si, pero ao mesmo tempo o xaponés non serve para a madeira e os nativos si. “Foron plantacións experimentais con estes híbridos para testar si é posible producir madeira aquí, e si obtéñense bos resultados, os datos utilizaranse para recomendar aos particulares e aos concellos que tipo de clons poden plantar”. Debido á perda da enfermidade do piñeiro, está a tentarse dar unha alternativa ao castiñeiro e a outras especies.
Recuperando variedades autóctonas
A diferenza de Navarra, en Galicia e Bierzo, a produción do froito tampouco se viu interrompida, polo que desenvolveron a identificación e conservación das súas variedades. Aos clons incorpóranselles variedades autóctonas para producir froitos. En Navarra, até hai pouco, as variedades autóctonas non estaban case investigadas, e a Gardaría Forestal ha estado realizando entrevistas populares por municipios. “Localización de castiñeiros en montes e análises xenéticas. Segundo os resultados provisionais, recibimos unhas dezaseis variedades de Navarra”, sinalou Ouses. Esta é a segunda pata do proxecto de recuperación de castiñeiros: “O traballo a partir de agora será describir, rexistrar e analizar a súa utilidade para a comercialización”.
Algúns municipios mostraron especial interese na recuperación de variedades autóctonas, e a través dos Concellos e do INTIA están a organizarse cursos de éxito nos últimos tres anos, en colaboración con técnicos procedentes de Asturias, Bierzo e Galicia, de rexións con experiencia.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
