Matxin Labaien: Tolosako haurren margo-akademia

1975eko abuztuaren 10an

Matxin Labaien: Tolosako haurren margo-akademia
Gutxi izango dira Tolosan Matxin Laiaen margolaria -Matxin- ezagutzen ez dutenak. Gizon apala, jatorra, lanean ixillik ari diren horietakoa; Tolosan edo beste iñun, bere laguntza behar izanez gero, laguntzeko beti prest dagoena. Antzerki bat dela-ta dekoradoak egiten, esku programa bat dela-ta hura hornitzen, eta abar. bai, aski ezaguna eta maitatua da Tolosan Matxin margolaria.
Topatzen duzun guztietan bere lan-tresnekin harrapatuko duzu, beti pintatzen: ezer baiño gehiago gure herria margotzea guztatzen baitzaio. Hori dela-ta, pintatzen irakasteko, akademia baten antzeko eskola bat antolatu zuen; haurren akademia, hain zuzen. gaur bera eta antolatu duen akademia aditzera ematea egokia iduritu zaigulako ondora hurbildu gatzaizkio.
Noiz hasi zinen akademiarekin Matxin?
Ba, 1969 urtean hasi nintzen; Ihauterietan. Lehenbizi Escuelas Publicas-etan, gero Cit-en eta azkenaldian neure etxean, egokiago baitzen.
--Zer asmo eta helburuekin sortu zen?
--Nere ideia bat izan zen, haur txikiei, neska-mutilei, margotzen erakusteko. Margotzeak, berez, kultura bezala eta ariketa bezela gizakumea janzten duelako. Izena "Apeles" jarri genion.
Eta hasera zailla izan ahal zen?
-Bai, hasera guztiak bezala. Jende gutxi neukan: gainera hortarako giroa oraindik ez zegoen sortua, mamitua. Gogo gutxi zen. Hala ere, lanean hasi ginen, laguntzarik gabe (egia esan, asko lagundu zidan Juan Miguel Sansinenea nere osaba zena aipatu nahi dut; zoritxarrez, hil da). Haseran urririk zen, lehenbiziko bi urtetan. Gero, gastuak sortu ziren eta, nahitanahiez, hillabetero kuota txiki bat jarri behar izan zen.
Urte batzuk daramatzu beraz; eta, orain zenbat ikasle duzu?
Orain 30-33 ikasle ditut, gutxi gora behera. Gehienak gaztetxoak, 8 urtetik 14 urtekoak. Batzuk, Tolosako Laskurain ikastolakoak; besteak, beste lekutakouk. Txikiak beti hobeak dira manejatzen. Gehienetan jakinduria baino gehiago pazientzia behar da.
Eta zer egiten dute akademia hortan?
Pitxarrak, loreak, giza-irudiak, abereak, paisajeak eta abar, naturalatik marraztu eta margotu. Erabiltzen dituzten materialak pastel, ur-margoa (acuarela) eta oleoa dira.
Eta ateratzen ahal dira artista treberik?
Rai noski, noizean behin. Hona hemen batzuk: Javier Telleria, hau sei urte egon da nerekin (bere aita margolari ona da). Anton Munita, Angel Zubia, Susana Salazar, Ione Madariaga, Amaia Lizaso eta abar.
Horien lanak inun erakusten ahal dituzue?
Bai, urtero (argazkian ikusten den bezala) erakusketa bat egiten dute nere etxean, Sanjuanetan. Aurten, seigarrena izan dugu eta jende asko etorri da, batez ere senideak. Erakusketa egiten da, lehenbizi, aurrak maite dutelako bere lanak ikustea, eta bigarrenik, gurasoek beren seme-alabak zer lan egiten duten ikus dezaten. Ez bai dute margotzen ikasten bakarrik, baita beren artean elkarrekin egoten ere. Umeak pozik daude, berez joaten dira berezko zaletasunak eraginda. Neretzat hori lehenbizikoa da zaletasunik ez badu alperrikako lana baita. Gurasoak ere pozik dira: beren laguntza garrantzi haundikoa da, giro hori etxean ere lortzeko.
Eta ikastola eta bestelako eskoletara ez ahal zara margotzen irakastera joaten?
Ez. Nahiz gutxiago irabazi, nahiago dut neure gisa beti, askatasun gehiago dutelako. Irabaziari baino garrantzi haundiagoa ematen diot lanari.
Bukatzeko Matxin, hemendik aurrera zer asmo dituzu hitzegiten ari agren gai hontaz?
lanean jarraitu, ahal baldin bada behintzat. Euskal artea, euskal kultura umeen artean indartzen saia, hauek dira izan ere, Euskalerriaren etorkizuna eta itxaropena. Besterik ez. Mila esker Zeruko Argiari.
Matxinek berdin jarraituko du, hainbat maite dituen gure herriko txokoak, bazterrak eten gabe margotzen eta margotzen margoen bidez bizitzen, urtzen; dadukan guztia ematen. Bejondoizula Matxin!
UZTURRE
Matxin igazko ikastaroko ikasle batzuekin orduko margo-erakusketaren aurrean
7

GaiezKulturaBesteak
PertsonaiazLABAIEN3
EgileezUZTURRE1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Genero kontua da: osasun sistemak guztiz baztertzen eta erasotzen gaitu, ikusezinak gara"

Olaia L. Garaialde

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude