Matxin Labaien: Tolosako haurren margo-akademia


1975eko abuztuaren 10ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Matxin Labaien: Tolosako haurren margo-akademia
Gutxi izango dira Tolosan Matxin Laiaen margolaria -Matxin- ezagutzen ez dutenak. Gizon apala, jatorra, lanean ixillik ari diren horietakoa; Tolosan edo beste iñun, bere laguntza behar izanez gero, laguntzeko beti prest dagoena. Antzerki bat dela-ta dekoradoak egiten, esku programa bat dela-ta hura hornitzen, eta abar. bai, aski ezaguna eta maitatua da Tolosan Matxin margolaria.
Topatzen duzun guztietan bere lan-tresnekin harrapatuko duzu, beti pintatzen: ezer baiño gehiago gure herria margotzea guztatzen baitzaio. Hori dela-ta, pintatzen irakasteko, akademia baten antzeko eskola bat antolatu zuen; haurren akademia, hain zuzen. gaur bera eta antolatu duen akademia aditzera ematea egokia iduritu zaigulako ondora hurbildu gatzaizkio.
Noiz hasi zinen akademiarekin Matxin?
Ba, 1969 urtean hasi nintzen; Ihauterietan. Lehenbizi Escuelas Publicas-etan, gero Cit-en eta azkenaldian neure etxean, egokiago baitzen.
--Zer asmo eta helburuekin sortu zen?
--Nere ideia bat izan zen, haur txikiei, neska-mutilei, margotzen erakusteko. Margotzeak, berez, kultura bezala eta ariketa bezela gizakumea janzten duelako. Izena "Apeles" jarri genion.
Eta hasera zailla izan ahal zen?
-Bai, hasera guztiak bezala. Jende gutxi neukan: gainera hortarako giroa oraindik ez zegoen sortua, mamitua. Gogo gutxi zen. Hala ere, lanean hasi ginen, laguntzarik gabe (egia esan, asko lagundu zidan Juan Miguel Sansinenea nere osaba zena aipatu nahi dut; zoritxarrez, hil da). Haseran urririk zen, lehenbiziko bi urtetan. Gero, gastuak sortu ziren eta, nahitanahiez, hillabetero kuota txiki bat jarri behar izan zen.
Urte batzuk daramatzu beraz; eta, orain zenbat ikasle duzu?
Orain 30-33 ikasle ditut, gutxi gora behera. Gehienak gaztetxoak, 8 urtetik 14 urtekoak. Batzuk, Tolosako Laskurain ikastolakoak; besteak, beste lekutakouk. Txikiak beti hobeak dira manejatzen. Gehienetan jakinduria baino gehiago pazientzia behar da.
Eta zer egiten dute akademia hortan?
Pitxarrak, loreak, giza-irudiak, abereak, paisajeak eta abar, naturalatik marraztu eta margotu. Erabiltzen dituzten materialak pastel, ur-margoa (acuarela) eta oleoa dira.
Eta ateratzen ahal dira artista treberik?
Rai noski, noizean behin. Hona hemen batzuk: Javier Telleria, hau sei urte egon da nerekin (bere aita margolari ona da). Anton Munita, Angel Zubia, Susana Salazar, Ione Madariaga, Amaia Lizaso eta abar.
Horien lanak inun erakusten ahal dituzue?
Bai, urtero (argazkian ikusten den bezala) erakusketa bat egiten dute nere etxean, Sanjuanetan. Aurten, seigarrena izan dugu eta jende asko etorri da, batez ere senideak. Erakusketa egiten da, lehenbizi, aurrak maite dutelako bere lanak ikustea, eta bigarrenik, gurasoek beren seme-alabak zer lan egiten duten ikus dezaten. Ez bai dute margotzen ikasten bakarrik, baita beren artean elkarrekin egoten ere. Umeak pozik daude, berez joaten dira berezko zaletasunak eraginda. Neretzat hori lehenbizikoa da zaletasunik ez badu alperrikako lana baita. Gurasoak ere pozik dira: beren laguntza garrantzi haundikoa da, giro hori etxean ere lortzeko.
Eta ikastola eta bestelako eskoletara ez ahal zara margotzen irakastera joaten?
Ez. Nahiz gutxiago irabazi, nahiago dut neure gisa beti, askatasun gehiago dutelako. Irabaziari baino garrantzi haundiagoa ematen diot lanari.
Bukatzeko Matxin, hemendik aurrera zer asmo dituzu hitzegiten ari agren gai hontaz?
lanean jarraitu, ahal baldin bada behintzat. Euskal artea, euskal kultura umeen artean indartzen saia, hauek dira izan ere, Euskalerriaren etorkizuna eta itxaropena. Besterik ez. Mila esker Zeruko Argiari.
Matxinek berdin jarraituko du, hainbat maite dituen gure herriko txokoak, bazterrak eten gabe margotzen eta margotzen margoen bidez bizitzen, urtzen; dadukan guztia ematen. Bejondoizula Matxin!
UZTURRE
Matxin igazko ikastaroko ikasle batzuekin orduko margo-erakusketaren aurrean
7

GaiezKulturaBesteak
PertsonaiazLABAIEN3
EgileezUZTURRE1Kultura

Azkenak
Makro-onurak, mikro-ondoezak

Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]


AEBetako Defentsako inteligentzia zerbitzuko burua kaleratu dute, Iranen aurkako erasoetan Trumpi aurre egin ostean

Jeffrey Kruse buru zen Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten baten arabera, AEBek Irango gune nuklearrei eginiko erasoek ez zuten Teheranen gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Trumpek, ordea, adierazi zuen... [+]


Irakasle plazen %17 hutsik geratu dira Nafarroako Bigarren Hezkuntzan eta Lanbide Heziketan

473 plaza eskaini dituzte eta 84 ez dira bete. Lehen Hezkuntzan, aldiz, ia lanpostu guztiak bete dira.


Inoiz izan ez zen osasun ituna: aukera galdua Osakidetzarentzat

Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]


2025-08-26 | Josu Iraeta
Euskara, oldartu zaitez

Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]


Meatzaldea eta Ezkerraldea ez dira zuen zabortegiak

A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]


Gazara abiatuko da Global Sumud Flotilla, Euskal Herriko ordezkaritzarekin

Ontzidia abuztuaren 31n irtengo da Bartzelonatik. Euskal Herriko lau kide joango dira bertan, munduko beste 40 herrialdeetako solidarioekin batera. 


Dopina

Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]


Gorpu bat aurkitu dute Nagoreko urtegian, Nafarroan

Herritar talde batek bainua hartzen zegoela gorpua aurkitu eta Polizia deitu zuen. Iruñera eraman dute gorpua autopsia egiteko, eta heriotzaren zergatia argitzeko. Gizonak 51 urte zituen.


Ukrainako Independentzia Egunean, Kievek eta Moskuk 146na preso trukatu dituzte

Arabiar Emirerri Batuen bitartekaritzarekin lortu dute preso trukea gauzatzea. Zelenskik adierazi du Ukrainak "askatasunaren alde" borrokatzen jarraituko duela, herrialdeak independentzia aldarrikatu zuenetik 34 urte bete direnean: "Bakea behar dugu, eta gure... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez hemeretzi pertsona hil ditu, tartean lau kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean lau kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


Imanol (edo futbola gizartearen isla, beste behin)

Futbola herriaren opioa zela zioten batzuk; garrantzitsuak ez diren gauzetan garrantzitsuena dela pentsatzen dute hainbatek; kapitalismo basatienarekin lotzen duenik ere bada… Nire iritziz, gizartearen isla soila da; herritarron gabezia eta arazo askoren isla.

Ez zait... [+]


2025-08-25 | Thomas Barlow
Hizkuntzaren ertzetik erdialdera

Hizkuntzalari ospetsu José Ignacio Hualdek hiru joera nagusi bereizi ditu euskaldun berrien artean, batuarekiko harremanari dagokionez: euskalki biziko herrietan, gazteek etxean euskalkia darabilte eta eskolan batua; gaztelaniaz hitz egiten den hiriguneetan, gehienek batua... [+]


2025-08-25 | Haritz Arabaolaza
Irakasleon figura

Azkenaldian buruari bueltak ematen ari natzaio, hezkuntza publikoaren egoerari. Aurtengo ikasturteko greba garaiak pasa dira eta lan hitzarmen berria sinatu zela denboratxo bat igaro da. Irakasleoi, onerako eta txarrerako, garai hartako odol beroa hoztu zaigula esango nuke. Ez... [+]


2025-08-25 | ARGIA
Euskaltzale independentistak Behorlegiko kanpaldian bildu dira, Nafarroa Behereko EHEk gonbidatuta

Ez diote ezeri muzin egin nahi opor giroan: natura, aisialdia eta gogoeta izango dira ardatz Euskaltzale Independentisten Akanpadan, abuztuaren 25etik 31ra.


Eguneraketa berriak daude