EZKON BIDEA ZOKO BIDEA?

1975eko maiatzaren 25an

Euskal emakumearen egoera
EZKON BIDEA ZOKO BIDEA?
Eta gaurko Euskal Herrian, zer? Zer buruhauste ditu euskal emakumeak bere askatasunari, bere nor izateari buruz? Aldatu ote da eta zenbateraino, gure herriko emakumeen izpiritua?
Behar liratekeen azterketa eta dato faltaz, emazte berri batengana jo dut, euskaldun jator den emazte argi batengana, beste euskal emazte askoren pareko den batengana. Gure elkarrizketaren bidez, euskal emakume askoren egoera eta pentsamoldeak agertu nahi nituzke. Goazen, bada harira.
Olatz: zuk zer uste duzu, gizarteko asmo eta lanetan , emakumeak gizonezkoak adina erantzunkizun eduki behar lukeela, bai ala ez?
Bai, bai; dudarik gabe. Pertsona izatea, gizartearen eta kondairaren osatze horretan parte hartzea da; baina ez edozein moduz, ekinaz eta erantzunaz baizik, ez geldi egonaz. Pertsona izatea gizonezkoen eta emakumezkoen eginkizuna den bezalaxe. Horregatik, munduaren osatze eta egite horretan, emakumezkoek gizonezkoek adina erantzunkizun du berez eta egokiera berdinak ere behar lituzke, erraztasun berdinak. Baina egunero ikusten duguna oso besterik da, emakumea baztertua bait dago eta gizarte lanetatik kanpo.
Zer bide ikusten dituzu, emakumea gizartearen bizitzan erabat sar dadin?
Lehen pausoa konturatzea litzateke, emakumea bere egoeraz jabetu dadila. Emakume asko dago oraindik lotan, nahiko pozik bere txokoan sarturik.
Euskal Herriari begira diozu?
Bai. Oraindik ere, emakume gehienek, bere oinarrizko eginkizun eta erantzunkizuna ama eta emazte izatea dela uste dute. Gizarte lanak gizonezkoen eskuetan uzten dituzte, hauen gauza bakarrik balira bezala.
Aipaturiko lehen pauso horretaz gain, zer besterik ikusten dituzu?
Bigarren pausoa, emakumearen eginkizun berezia zer den aztertzea litzateke. Gure artean "etxekoandre"aren irudia oso sarturik eta oso gora jasoa dago. Emakume, etxeko antolatzaile eta erregina. Nere ustez, gaurko Euskal Herrian, emakumearen eginkizunik eta izaterik ederrena ez da etxekoandre izate hori, oraintsu arte hola izan bada ere. Eta etxekoandre egokia, aparta, izan den emakume euskaldunak, badu gaur beste eginkizunik.
-Nola adieraziko zenuke, hitz bitan, hitz bitan eginkizun hori zer den?
-Gizonezkoarekin batean, Herri erantzule, aske eta demokrata bat sortzen salatzea
Euskal Herriko familiek garrantzi berdina ematen al diote nesken heziketari eta mutikoenei?
Benetan ez. Oraindik ere, mutikoak, geroko gizon izango denez, neska baino ikasiagoa, jantziagoa izan behar duela uste izaten da gure familietan; familia, gizartea, ekonomia, lana, politika, kultura... arlo guzti hauetan benetako erantzule gizonezkoa bakarrik balitz bezala. Neskak emazte, ama, gizonezkoen laguntzaile soil bezala prestatzen dira, Hor dago kakoa. Hori da, batez ere, aldatu beharra.
Zer dela uste duzu, emakume ezkonduaren zeregina, familian eta gizartean?
Lehen ere aipatu dugu baina ez da gehiegi izango beste behin esatea Nere ustez 'emazteak', amak, gizonarekin batean eta maila berdinan jarririk, familiako eta gizarteko beharrei erantzun behar dio. Eta hori ez emazte eta ama bezala bakarrik, beste arloetan ere bai. Nork berak ikusiko du zer arlo den berea baina hor daude emakumearen zai gizartea, lana, ekonomia, kultura, politika... Emakumeak, gizonaren berdina izanik, eskubide eta aukera berdinekin, gizarte lanak ere bereganatu behar ditu.
Ezkonge geratzeko beldurra du emakume askok. Oraindik ere bai? Zergatik?
Jakina! Gauzak dauden bezala, bistan da. Banaka batzuk kenduz, oraindik ere emakume soila ez bait da inor gure gizartean. "Hutsaren hurrena" esan ohi da haurra neska jaiotzen denean. Zer esanik ez, ezkonge geratzen denean. Haurtzat hartu ohi du gizarteak, norbaiten premia duen umetzat, eta ez zaio lekurik egiten, Iritzi hori ere aldatu beharra dugu.
Gaurko senar-emazteek zenbat haur izan behar lituzkete?
Haurrak bai ala ez eta zenbat haur... Galdera horri ezin zaio bakanka erantzun. Beste ral'era askori ere erantzuna eman behar zaio lehenbizi edo batean behintzat. Elkarren bizitzaz zer egin nahi den aztertzeak emango dio bikote bakoitzari haurrei buruzko erantzuna edo neurria. Gizartearekiko konpromisoak ikusi eta gero, bakoitzaren baldintzak neurtu eta gero erabaki beharko du bikoteak seme-alaben arazoa.
Eliza bide berri bila dabilenik iruditzen al zaizu. Emakumearen eta familiaren gaurko arazoei buruz?
Nere iritziz, emakumeak ez du sekula izango Elizan gizonezkoen pareko lekurik. Agintea, apaizgea beti gizonezkoengan izango dira Elizan. Beste erakundeetan berdintasunera iristen denean ere bai. Berez ez da Eliza emakumezkoen aurkakoa.
Buka dezagun, Olatz. Zer askatasun bide ikusten dituzu gaur Euskal Herrian emakumeentzat?
Garrantzitsuenak, alde batetik lana eta ekonomi-askatasuna. Bestetik, gizarte-konpromisoa, bakoitzak bere aukerako arloan.
Mila esker, Olatz Izagirre; azkoitiar xarmanta ez ezik, gaurko Euskal Herriak behar dituen emakume horietako bat. Mila esker pentsatzen duzulako, arduratzen zarelako eta bide berriak irekitzen saiatzen zarelako. Hor daude zure erantzun mamitsuak, beste emakume askoren ispilu. Ea laster lortzen dugun amets gozo hau: Ezkon bidea ez dadila emakumeentzat zoko bidea izan, lanbidea, gizarte bizitzan beste era berri batez sartzeko bidea. A zer nolako emazteak eta amak emango dituen orduan gure Herriak. Hala bedi.
Miren Jone Azurza
Etxekoandre egokia izan den emakume euskaldunak badu gaur beste eginkizunik...
Zenbat haur...?
1

Gaiez\Gizartea\Sektore baz\Emakumea\Besteak
Egileez\AZURTZA1\Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Efemeridea: Joxepa Antoni Aranberri ‘Xenpelar’ bertsolariak neskazaharrren defentsan bertso sorta argitaratu zuen

ARGIA

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude