EZKON BIDEA ZOKO BIDEA?


1975eko maiatzaren 25ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskal emakumearen egoera
EZKON BIDEA ZOKO BIDEA?
Eta gaurko Euskal Herrian, zer? Zer buruhauste ditu euskal emakumeak bere askatasunari, bere nor izateari buruz? Aldatu ote da eta zenbateraino, gure herriko emakumeen izpiritua?
Behar liratekeen azterketa eta dato faltaz, emazte berri batengana jo dut, euskaldun jator den emazte argi batengana, beste euskal emazte askoren pareko den batengana. Gure elkarrizketaren bidez, euskal emakume askoren egoera eta pentsamoldeak agertu nahi nituzke. Goazen, bada harira.
Olatz: zuk zer uste duzu, gizarteko asmo eta lanetan , emakumeak gizonezkoak adina erantzunkizun eduki behar lukeela, bai ala ez?
Bai, bai; dudarik gabe. Pertsona izatea, gizartearen eta kondairaren osatze horretan parte hartzea da; baina ez edozein moduz, ekinaz eta erantzunaz baizik, ez geldi egonaz. Pertsona izatea gizonezkoen eta emakumezkoen eginkizuna den bezalaxe. Horregatik, munduaren osatze eta egite horretan, emakumezkoek gizonezkoek adina erantzunkizun du berez eta egokiera berdinak ere behar lituzke, erraztasun berdinak. Baina egunero ikusten duguna oso besterik da, emakumea baztertua bait dago eta gizarte lanetatik kanpo.
Zer bide ikusten dituzu, emakumea gizartearen bizitzan erabat sar dadin?
Lehen pausoa konturatzea litzateke, emakumea bere egoeraz jabetu dadila. Emakume asko dago oraindik lotan, nahiko pozik bere txokoan sarturik.
Euskal Herriari begira diozu?
Bai. Oraindik ere, emakume gehienek, bere oinarrizko eginkizun eta erantzunkizuna ama eta emazte izatea dela uste dute. Gizarte lanak gizonezkoen eskuetan uzten dituzte, hauen gauza bakarrik balira bezala.
Aipaturiko lehen pauso horretaz gain, zer besterik ikusten dituzu?
Bigarren pausoa, emakumearen eginkizun berezia zer den aztertzea litzateke. Gure artean "etxekoandre"aren irudia oso sarturik eta oso gora jasoa dago. Emakume, etxeko antolatzaile eta erregina. Nere ustez, gaurko Euskal Herrian, emakumearen eginkizunik eta izaterik ederrena ez da etxekoandre izate hori, oraintsu arte hola izan bada ere. Eta etxekoandre egokia, aparta, izan den emakume euskaldunak, badu gaur beste eginkizunik.
-Nola adieraziko zenuke, hitz bitan, hitz bitan eginkizun hori zer den?
-Gizonezkoarekin batean, Herri erantzule, aske eta demokrata bat sortzen salatzea
Euskal Herriko familiek garrantzi berdina ematen al diote nesken heziketari eta mutikoenei?
Benetan ez. Oraindik ere, mutikoak, geroko gizon izango denez, neska baino ikasiagoa, jantziagoa izan behar duela uste izaten da gure familietan; familia, gizartea, ekonomia, lana, politika, kultura... arlo guzti hauetan benetako erantzule gizonezkoa bakarrik balitz bezala. Neskak emazte, ama, gizonezkoen laguntzaile soil bezala prestatzen dira, Hor dago kakoa. Hori da, batez ere, aldatu beharra.
Zer dela uste duzu, emakume ezkonduaren zeregina, familian eta gizartean?
Lehen ere aipatu dugu baina ez da gehiegi izango beste behin esatea Nere ustez 'emazteak', amak, gizonarekin batean eta maila berdinan jarririk, familiako eta gizarteko beharrei erantzun behar dio. Eta hori ez emazte eta ama bezala bakarrik, beste arloetan ere bai. Nork berak ikusiko du zer arlo den berea baina hor daude emakumearen zai gizartea, lana, ekonomia, kultura, politika... Emakumeak, gizonaren berdina izanik, eskubide eta aukera berdinekin, gizarte lanak ere bereganatu behar ditu.
Ezkonge geratzeko beldurra du emakume askok. Oraindik ere bai? Zergatik?
Jakina! Gauzak dauden bezala, bistan da. Banaka batzuk kenduz, oraindik ere emakume soila ez bait da inor gure gizartean. "Hutsaren hurrena" esan ohi da haurra neska jaiotzen denean. Zer esanik ez, ezkonge geratzen denean. Haurtzat hartu ohi du gizarteak, norbaiten premia duen umetzat, eta ez zaio lekurik egiten, Iritzi hori ere aldatu beharra dugu.
Gaurko senar-emazteek zenbat haur izan behar lituzkete?
Haurrak bai ala ez eta zenbat haur... Galdera horri ezin zaio bakanka erantzun. Beste ral'era askori ere erantzuna eman behar zaio lehenbizi edo batean behintzat. Elkarren bizitzaz zer egin nahi den aztertzeak emango dio bikote bakoitzari haurrei buruzko erantzuna edo neurria. Gizartearekiko konpromisoak ikusi eta gero, bakoitzaren baldintzak neurtu eta gero erabaki beharko du bikoteak seme-alaben arazoa.
Eliza bide berri bila dabilenik iruditzen al zaizu. Emakumearen eta familiaren gaurko arazoei buruz?
Nere iritziz, emakumeak ez du sekula izango Elizan gizonezkoen pareko lekurik. Agintea, apaizgea beti gizonezkoengan izango dira Elizan. Beste erakundeetan berdintasunera iristen denean ere bai. Berez ez da Eliza emakumezkoen aurkakoa.
Buka dezagun, Olatz. Zer askatasun bide ikusten dituzu gaur Euskal Herrian emakumeentzat?
Garrantzitsuenak, alde batetik lana eta ekonomi-askatasuna. Bestetik, gizarte-konpromisoa, bakoitzak bere aukerako arloan.
Mila esker, Olatz Izagirre; azkoitiar xarmanta ez ezik, gaurko Euskal Herriak behar dituen emakume horietako bat. Mila esker pentsatzen duzulako, arduratzen zarelako eta bide berriak irekitzen saiatzen zarelako. Hor daude zure erantzun mamitsuak, beste emakume askoren ispilu. Ea laster lortzen dugun amets gozo hau: Ezkon bidea ez dadila emakumeentzat zoko bidea izan, lanbidea, gizarte bizitzan beste era berri batez sartzeko bidea. A zer nolako emazteak eta amak emango dituen orduan gure Herriak. Hala bedi.
Miren Jone Azurza
Etxekoandre egokia izan den emakume euskaldunak badu gaur beste eginkizunik...
Zenbat haur...?
1

Gaiez\Gizartea\Sektore baz\Emakumea\Besteak
Egileez\AZURTZA1\Gizartea

Azkenak
‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Bakioko jaietako gau bateko egitaraua bertan behera utzi dute, sexu erasoen eta borroken gorakadagatik

Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]


Plastikoaren kutsadura mugatzeko itun baten negoziaketan ari dira NBEko herrialdeak Genevan

Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.


600.000 milioi euro inbertitu ezean, %35eko muga zergak jarriko dizkio Trumpek Europako Batasunari

Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]


Kontrolpean dute Nafarroako baso sutea, eta gobernuak suteak saihesteko neurriak hartu ditu

Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari. 


2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Gaza osoa okupatzeko erabakia, atzeratuta

Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]


Sendo eta dotore

Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.

-------------------------

Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]


Poloniak berriz ireki du Pablo Gonzalezen kontrako prozesu judiziala

Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.  


Konstituzioa aldatu eta betiereko presidente bihurtzeko ateak zabaldu ditu Nayib Bukelek

Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.


20.000 sinadura bildu dituzte txosnak Euskal Herriko ondare immaterial izendatzeko

Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]


Sarek eta Etxeratek mobilizazioak egin dituzte Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan

Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte. 


Eguneraketa berriak daude