Pierre Boulez: matematikaren eta abangoardiaren artean
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Joan den martxoaren 7an Maurice Ravel, garai guztietako euskal konpositorerik onena, jaio zela 150 urte bete ziren. Eta ARGIAn omenaldia egin zitzaion konpositore horri, Bolero ospetsuak imajinario kolektiboan izan duen eragina gogoratuz.
Kasualitatez, Deutsche Grammophonek disko bat argitaratu berri du Ravelen lan enblematikoekin, horien artean Bolero-a, Berlingo Filarmonikaren eskutik, eta Pierre Boulez handiaren zuzendaritzapean, zeinaren jaiotzaren mendeurrena martxoaren 25ean bete den. 1993an Berlingo Jesus Christus Kirche-n egindako grabazioa erreferentzia da. Disko horren bidez, beraz, konpositorea eta zuzendaria omentzen dira.
Lerro hauen bitartez, Boulez, Bigarren Mundu Gerraren ondoren musikaren abangoardian hainbeste eragin izan zuen fenomeno musikala omendu nahi dut.
Musikagile frantsesa musikaren munduan ez ezik, bere garaiko intelektualtasunean ere erreferentetzat har daiteke. Matematikari gisa prestakuntza akademiko batetik abiatuta, musika garaikidearen unibertsoak liluratu zuen Boulez, Olivier Messiaen edo René Leibowitz bezalako irakasleen bitartez.
Hain zuzen ere, bere jakintza matematikoak serialismo integrala deritzona besarkarazi zion. Hau Schönbergen dodekafonismotik bereizten da, seriearen kontzeptua noten altuerari aplikatzeaz gain, soinuaren beste aldagai batzuei ere aplikatzen dielako: erritmoak, dinamikak, atakeak eta abar.
Horrez gain, musika kultu elektronikoaren eta ordenagailu bidezko musikaren aitzindaria izan zen.
Bestalde, IRCAM (Institut de Recherche et Coordination Acoustique/Musique) erakundeko zuzendaria izan zen 1970etik 1992ra. Musika garaikidearen ikerketaz eta garapenaz arduratzen den institutu horrek eragin handia du Europan, eta Boulezek izaera nabarmena eman zion erakunde honi.
1960tik aurrera, bere konposatzeko modua malgutu egin zen, eta aleatoriotasun kontrolatu batera eta tinbre-sentsibilitate zorrotz batera iritsi zen, Debussyren eraginekin. Polyphonie X (1951), Le marteau sans maître (1955), Pli selon Pli (1962) eta Notations (1980) dira bere lanik garrantzitsuenetako batzuk.
Urteurren biak kontuan hartuta, lehen aipatutako Deutscheren grabaketaz gozatzera gonbidatzen zaituztet: Ravel handia, Ziburuko jeinuaren musika hobekien ulertu zuen zuzendari baten gidaritzapean, Pierre Boulez.
Kursaal Eszena
Non: Donostiako Kursaal Jauregian
Noiz: 2025eko urri eta abendu artean
----------------------------------------------------------------------------------
Uda azkar pasatu zaigu, oraindik buruan ditugu Musika Hamabostaldian gozatu ditugun kontzertu zoragarrien... [+]
Les Concert des nations, La Capella nacional de Catalunya orkestra sinfonikoa
Zuzendaria: Jordi Savall
Abesbatzen prestaketa: Lluís vilamajó
Egitaraua: Mendelssohnen lanak
Non: Kursaal auditorioan (Donostiako Musika Hamabostaldia)
Noiz: abuztuaren... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons. Donostiako Orfeoia.
Koru zuzendaria: Esteban Urzelai.
Bakarlariak: Julia Kleiter (sopranoa), Christian Gerhaher (baritonoa).
Egitaraua: Mendelssohn eta Brahmsen lanak.
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Le Concert des Nations. La capella Nacional de Catalunya.
Zuzendaria: Jordi Savall.
Abesbatzaren prestaketa: Lluís Vilamajó.
Egitaraua: Mendelssohnen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.
---------------------------
Oraingo... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Victoria Eugenia Zikloa. Mitsuko Uchida (pianoa).
Egitaraua: Beethovenen hiru azken sonatak.
Lekua: Donostiako Victoria Eugenia Antzokia.
Data: abuztuaren 18a.
Mitsuko Uchidak Musika Hamabostaldia bisitatzen duen hirugarren aldia da. Bere estiloak... [+]
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
Zer: Euskadiko Orkestra
Zuzendaria: Diego Martin-Etxebarria. Easo Abesbatza
Zuzendaria: Gorka Miranda
Bakarlariak: Arantza Ezenarro, Gillen Munguía, Marifé Nogales, Lucía Gómez, Juan Laborería, José Manuel Díaz, Darío Maya, Luken... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]
Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.
-------------------------
Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]
Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]
Azken urteotan egin dudan bezala, Musika Hamabostaldiak 86. ediziorako prestatu duen egitarau ederra ikusita, nire iradokizun eta gomendio bereziak egiten dizkizuet.
Egia esan, eta ia beti gertatzen den bezala, oso zaila da kontzertu batzuk nabarmentzea, horiek guztiak... [+]
Jon Esnaola (Tolosa, Gipuzkoa, 2000) konpositoreak Eusko Ikaskuntzaren saria jaso du joan den apirilean, Nestor Basterretxearen omenezko LUUR obrarengatik, eta lan horixe bera joko du Euskadiko Gazte Orkestrak orain, uztailaren 11tik 15era, EAEko hiriburuetan eta Hondarribian... [+]