Donoxtiya eta donoxtiarrak
Pío Baroja jaio zela ehun eta berrogeita hamar urte 2022.ean. Aita, Serafín Baroja, San Sebastian Martxako hitzen egilea eta donostiarren arteko donostiarrik donostiarrena. Semeak, aldiz: “Gipuzkoarra naiz eta donostiarra: lehendabizikoa gustukoa dut; bigarrena, ezer gutxi. Ez zait atsegin Donostia arrazoi askorengatik”. Eta nobela batean:
–Zer dio aitak? –galdetu zuen apaizak– Ez du dagoeneko donoxtiarra ez naizenik esango. Donoxtiarra Donostian jaiotako pertsona bati mespretxu samarrez deitzeko manera da.
Barojaren iritziz, donoxtiar gehiegi zegoen. Hil zenetik kopurua haziz joan dela egingo nuke.
"Nori bururatu zaio, artearen merkantilizazio eta azalkeria garai hauetan, Esther Ferrer fundamentuzko artista apartari horrelako saririk ematea?"
Danbolin soinuaren zalea zen: "Igandeetan, arratsaldez, plazara joaten nintzen txistu eta danbolina entzutera. Danbolin miresgarriak zeuden, egun ez dauden bezalakoak, eta minuetoak eta kontradantzak jotzen zituzten aire klasiko bikainez. Jaietan, lau gure etxeko ate aurrean kokatu ziren, bi Azpeitiakoak ziren eta beste bi Zestoakoak, eta zoragarri jo zuten”.
Beste batean nobelaren protagonistak, kalean ari den danbolinaren musika etxetik entzutean, honela dio: –Zeinen ederra! Ulertuko duzue ni barojazalea izatea.
Pablo Sorozabal donostiarra Don Píoren lagun ona izan zen: 2022.ean hura jaio zela ehun eta hogeita bost urte. Barojarekin antzekotasunak bazituen, purrustadak botatzeko erraztasuna bereziki, baina beste pelaje batekoa zen, txit umoretsuagoa. 1955. urtearen inguruan Donostiako Udalak Hiriaren Urrezko Domina eman nahi izan zion. Sorozabal ez zen epelkeriazale: aire bidali zituen frankozale haiek. Monarkikrazia garaiko lehenengo udal gobernua eratu zenean, Ramón Jauregi buru, berriro eskaini zioten eta orduan, Franco ustez zuloan sartuta, onartu egin zuen. Ekitaldi solemnea apaintzeko udal ordezkariek aukerak proposatu zizkioten: kantu eta pianorako berak sortutako liederrak eskaintzea edo abesbatzetarako egindakoen antologia... Sorozabalek, ordea, txistularientzako prestatutakoak aukeratu zituen eta niri egokitu zitzaidan hura bideratzea: Debako Martxa, Gernika, Batelarien zortzikoa. Sorozabal ere txistuzalea zen.
Donoxtiarrok Urrezko Danborra –horrela deitu arren, danbolina da– ematearen inguruan antolatu ditugun nahasmenduak ikusita, zer esango lukete bi donostiar handi hauek? Nori bururatu zaio, artearen merkantilizazio eta azalkeria garai hauetan, Esther Ferrer fundamentuzko artista apartari horrelako saririk ematea? Eskerrak ekitaldian txistulariok izango garen. Donoxtiya, tarrapatán, mucho ruido y poco pan.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Komisaldegian paper batzuk eman dizkidate. Izerdi tanta bakarra dakit bekokian behera bularreraino, piztu aire girotua, mesedez. Parrandan ondoegi pasatzearen asuntoak, hurrengo goizean galdutakoak salatu beharra. Inozo aurpegidun munipa batek hurrengo asterako zita eman ahal... [+]
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]
Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
