Herrien autodeterminazioa ez da herrien askatasuna baizik
Gatazka guziak bozka bidez ezin direla konpondu, argudio askorik gabe azaldu daitekeen baieztapena dela iruditzen zait. Burura etorriko zaizkizue zapalkuntza adibideak, non zuzenean bidegabea iruditzen zaigun gutxiengo/gehiengo jokoaren araberako konponbide baten aukera bera. Burura etorri zaizkizuen adibideak, seguru, funtsezkoak diren giza eskubideen urraketei dagozkionak izango dira, kasu horiexetan delako hain zuzen onartezina bozka baten emaitzaren baldintzapean ezartzea gatazkaren konponbidea, oinarrizko eskubideak izate hutsagatik. Horiek urratzea delitua da, gehiengoak egina edo babestua izanagatik.
Kantitatearen aldagaia kontuan hartu beharrekoa da, noski, nola ez. Gure borondatea gauzatu ahal izateko beharrezkoa baita indarra edukitzea, eta horretan eragina duelako, noski, jende-kantitateak, estrategiarako gure indargune eta ahulezien tamaina neurtzerakoan, alegia. Baina kasu: horrek ezin du gure aldarriaren edo salaketaren zilegitasuna ezbaian jarri.
"Erkideok, ez al zarete ohartzen? Gure askatasuna bozka batean jokatzeko moduko desesperaziora iritsi ote gara? Non gelditu da gure duintasuna?"
Nazioarteko Autodeterminazio Eskubidea funtsezko horietariko bat da. Nazio Batuen Asanbladak berak aitortua da giza eskubide oinarrizkoen artean lehena dela, eta hala den heinean, baita gainerako guzien baldintza ere. Independentzia nazionala galtzean, bere lurraldean libre eta burujabe bizi ahal izateko eskubide berezkoa galtzen baitu populu batek. Dena, alegia.
Eskubide hau, inperialismoaren erasopean askatasuna galtzen duenean du herri batek aldarrikatzen, ez lehenago. Besterik gabe, ez duelako behar. Bere egoera naturalean bizi da, bere lurraldean aske eta independente, eta berezko askatasun-egoera horren kontra inork eraso egin ezean, zertarako behar lioke eskubide horri heldu? Eskubide baten aldarrikapena, urraketa baten aurrean eskubidedunak+ duen heldulekua da, une horretan baino zentzurik ez lukeena.
Autodeterminazio eskubidearen aldarria egiteak eraso inperialistaren salaketa inplizitua baldin badu, nola iritsi da inor pentsatzera autodeterminazio eskubidea askatasuna eta gatibutzaren artean erabakitzea dela?
Autodeterminazioa erreferendum bat antolatzea dela pentsatzea, hasteko, absurdoa da: zeren eta, nork erabakiko luke, askatasunez, gatibu izatea? Segitzeko, okerra da, eskubide honek duen esanahiaren faltsifikazio hutsa.
Autodeterminazioak babesten duena herri bat bere lurraldean libre bizi ahal izatea baldin bada, nola irudika dezakegu bozka baten moduan, non maila berean kokatuko den askatasuna eta gainetik kendu nahi den menderakuntza? Nola erabiliko dugu liberatzeko formulatua den tresna bat, inbasio bati izaera demokratikoa eta zilegitasuna aitortzeko bide gisa? Gainera, herri bakar bat ere ez baita horrela askatu. Ez bederen okupazio-aparatua oraindik bertan baldin bada, eta menderakuntzak berez dakarren ordezkapen demografikoa bere horretan onartuz.
Larriena, dena den, gure gatazka nazionalaren ukazioa izatea da: Euskal Herriaren menderakuntzarena, inperialismoaren existentziarena, eta okupazio-erregimenarena. Oraingo mendekotasun egoeran segitzea aukera gisa planteatze hutsa, oraingo erregimena demokratikoa eta zilegi dela aitortzea baita.
Erkideok, ez al zarete ohartzen? Gure askatasuna bozka batean jokatzeko moduko desesperaziora iritsi ote gara? Non gelditu da gure duintasuna?
Eta ‘herria’-ren ordezkariok. Segi zuen bide itsu eta proiektu lausoan, gure printzipioen salmentan. Baina otoi. Ez dezazuela Autodeterminazioaren izenean egin, edo Herriarenean. Zuenak ez du horrekin zerikusirik.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]