Erronkaz beteriko garaia

Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Joan den udaz geroztik, ekonomiaren susperraldiari buruz entzuten ari gara; herritarren gehiena txertatzerakoan, ekonomiak hazkunde historikoa jasango du. Enegarren krisi hau ustekabean agertu zela helarazi digute, eta txertoei eta mana europarrari esker magikoki gaindituko dela.

Kapitalismoan krisiak zerbait endemikoa direla aipatzea ahaztu egiten zaie gobernu eta analistei, kapitalismoaren funtzionamenduaren bihotzean dagoela: azken 150 urteetan munduan hamalau atzeraldi handi gertatu dira. Kapitalismoaren egiturazko arazoak hor zeuden jada, eta Atzeraldi Handiak eta 2020ko krisiak arazo horiek larriagotu besterik ez dituzte egin. Epe luzeko azterketa egiten badugu, ekonomia inperialista nagusietako irabazi-tasak behera egin dute, Michael Roberts eta Esteban Maito ekonomialariek aztertu duten bezala. Hainbat gobernuk irtenbidea eman nahi dioten arren, beheranzko bide hori sendotzen ari da, eta pandemiak joera bizkortu besterik ez du egin.

"Ekonomia mugitzeko eta aberastasuna sortzeko funtsezkoak diren langileak izango dira gakoa. Noski, langilearen kontzeptu fordista atzean uzten badugu"

Hala ere, atzeraldi horiek gorabehera, aberastasuna sortzen jarraitu da; beste kontu bat da zeren eta nortzuen kontura. Azken 40 urteak hartuz gero, Euskal Herrian aberastasuna (Barne Produktu Gordina hartuta) bikoiztu egin da, nahiz eta 2008ko Atzeraldi Handia pairatu dugun. Txanponaren beste aldea soldatapeko langileena da, BPGean duten parte hartzea 2006tik gaur egun arte behera egin baitu, eta azpimarratzekoa da estatistika horietan mileuristak zein urtean 90.000 euro kobratzen dutenak sartzen direla. Kapitalak bereganatu du aberastasuna, soldatapekoen lepora. Egoera horretan geunden pandemia lehertu aurretik. Epe laburrean, litekeena da koadro teknikoak izatea beren lan-baldintzak eta soldatak murriztuta ikusiko dituzten hurrengoak: sistemarentzat ez da oso jasangarria 800 euroko soldatak murriztea, baina oraindik badago tartea maila altuagoko soldatak murrizteko.

Langileentzat, aurrean daukagun argazkia ez da batere ona. Hala ere, klaseen arteko etengabeko borroka honetan, dena ez da kolpeak jasotzea. Azken aldian, gatazkan dauden enpresetako langileak lan handia egiten ari dira indarrak batzeko, Tubacex, Petronor, IPT eta antzekoak kasu. Pandemiarekin elkarrekiko laguntzaren kontzeptu libertarioa ere berpiztu da, elkartasun sareak eta etxebizitza sindikatuen ugaritzea horren isla dira. Klaseen arteko borrokak bizitzaren alderdi guztiak hartzen dituelako, ez bakarrik lan mundua.

Hamarkada garrantzitsua dugu aurretik. Krisi multisistemikoak ekarritako arazoak erritmo esponentzialean handituko dira. Ezin dugu itxaropena pandemia osteko hazkunde ekonomikoaren esku utzi, agerikoa baita kapitalak bereganatuko duela hazkunde hori, guztion kontura: 2008ko Atzeraldi Handia adibide argia da. Irtenbidea ez da etorriko elite baten eskutik, nahiz eta “jakintza gorenena” izan. Ekonomia mugitzeko eta aberastasuna sortzeko funtsezkoak diren langileak izango dira gakoa. Noski, langilearen kontzeptu fordista atzean uzten badugu, beti anitzagoa izan den langilearen definizio zabala azpimarratuz. Batzen gaituzten puntuak bilatuz eta aniztasun horretatik borrokatuz.

Aurreko hamarkadako akatsetatik ikasiz, ekonomiaren nondik norakoak ulertuz eta dauzkagun erronka handiak identifikatuz, lan gogorraren bitartez, denentzako mundu hobea lor daiteke. Hori da gure erronka, hori da gure itxaropena.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
2025-08-04 | Behe Banda
Kale estuak dituzten hiriak

Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


Teknologia
Sormenerako suntsipena

Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]


2025-07-30 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Gehiago

Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]


2025-07-30 | June Fernández
Meloi saltzailea
Coca-Cola

Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan.  Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Eguneraketa berriak daude