Euskal mitologia oparoa (eta II)
Gure nerabezaroko matxinada guztien artean (eta gure diodanean nire inguruaz ari naiz, ez gure belaunaldiaz, zabalegia baitzait ikuspegi hori), bat izan zen bereziki ez-iraultzailea eta bereziki ez-originala: ordura arte gehienbat euskaraz bizi ziren haur haiek nerabe eta post-nerabe erdaldun eta erdaltzale porrokatu bilakatu ziren. Horra hor gure guraso-irakasleei, hots, euskara ikastea errebeldia zen garaitik zetozen helduei jotako hordagotxoa. Ez ginen ohartu, espabilatuok, dena erosoegia zela egiatako matxinada bat izateko.
Horraino autokritika (badakizue zein den lege orokorra marrazo txintxoen itsasoan: autokritika labur, auzokritika luze). Argi utzi nahi dut ezen errebeldia gisa mainstream linguistiko izatea hautatu zuen gure kuadrilla hura testuinguru sozial jakin batean mutatu zela gaztelaniarantz, are ingeleserantz. Laburki ezen ez mozki: ez genuen (ikusten) euskaraz egiteko arrazoirik. Edo, atzekoz aurrera esanda, ez genuen (ikusten) dena erdaraz ez egiteko arrazoirik. Telesailak gaztelaniaz ikusten genituen, musika gehiena ingelesez entzun, eta jendea ere oro har erdaraz ezagutzen eta aditzen genuen kalean, tabernetan, nonahi. Geurez aukeratu genuen bidea, natural-natural. Horixe baitauka diglosiak: mukiak, eltxoak eta minbizia bezain natural urruntzen zaituela hizkuntza gutxitutik eta lerratzen zaituela hizkuntza nagusitura.
"Oso-osorik irentsi genuen mito oraindik zabalduegi bat: ume-kontuetarako baino balio ez zuen hizkuntza moñoño bat zela euskara. Maite genuen, baina ez genuen behar, eta ez zitzaigun gustatzen"
Oso-osorik irentsi genuen mito oraindik zabalduegi bat: ume-kontuetarako baino balio ez zuen hizkuntza moñoño bat zela euskara. Maite genuen, baina ez genuen behar, eta ez zitzaigun gustatzen. Horixe esaten du gaur egun ere gure lagun batek gaiaz betilun mintzatzen garenean, oso kontu sinplea dela: ez dugula lortu Euskal Herrian bizitzeko euskara behar izatea, eta, gainera, ez zaigula gustatzen euskara; azkenerako sinetsarazi digutela ez duela ingelesaren sintetikorik eta noranahikorik, frantsesaren goxorik, gaztelaniaren adierazkorrik, eta, are, ez duela izango egundo. Beste lagun batek, orduan, zera erantzun ohi dio: ahozkoan eta idatzizkoan atzo goizera arte izan genuen tradizioko esan-indarraz eta elipsiez eta bestelako baliabideez ahazten bagara eta ez baditugu geure garaira ekartzen eta egokitzen, nola ez gara, ba, ezin-minez frustratuko? Geure buruari ez diogu eskatzen hizketa eta idazketa geuregain eta funtzional bat ontzen saiatzea: aitzitik, geure burua torturatzen dugu albokoekin konparatuz eta pentsatuz ezin dela, ez dela posible, zeniezadake-ka ezer gutxi taxutu daitekeela duin. Euskara gutxiesten dutenek sartu diguten aspergarren ziria, mitoa eta konplexua, orain guk geuk maiztxo elikatua.
Nik bi guraso-hizkuntzatan hazteko zortea izan nuen; baina bietako batean ezgai, ez-hiztun bihurtu nintzen oso urte gutxiren buruan, arnasa batean. Askoz beranduago ohartu naiz zenbaterainoko galera izan den hori, eta zenbateraino malkartu didan eta malkartzen didan oraindik ere euskarara bueltatzeko bidea. Zeren euskarara bueltatzea, euskarara heldutan sartzea bezala, egunero burugogor eta haize kontra berretsi beharreko erabaki bat baita hemen eta gaur, tamalez. Irene Arrarats Lizeagak ederki esplikatu zuen hedabide honetantxe, Miren Artetxe Sarasolak egin zion elkarrizketa batean: “Euskara ikasteko aukera izan eta ez ikastea hautu politiko bat da, erdal kulturaren aldekoa, baina ikasteko aukerarik izan ez baduzu, hautu politikoa ez duzu zuk egin: zuri horretarako bidea eman ez dizunak egin du zure partez”.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Portugaletera bazoazte, autobidea utzi eta hiriko sarrerako bi erreiko bide bazterrean 40 ardiko artaldea ikusiko duzue agian. Makilarekin zaindari dute alboan artzaina, iluntzetan itxituran sartu eta egunez pisu-lantegi arteko zelaietan bazkatzen du artaldea. Bere izena izan... [+]
“Ez dakit” esaldi itzela da, baina zenbat kostatzen den esaten ikastea! Irakasleoi, batez ere, ikasleek eta gizarteak orojakileak garela sinistarazi digutelako. Beraz, eskola-emaileoi ezjakintasuna aitortzeak lotsa eta larria eragiten digu, gure ahultasun hori... [+]
Ikasturte hau, zalantzarik gabe, ekitaldi handien ikasturtea izan da. Horrek hainbat hausnarketa eragin ditu kalean, eragile sozialetan zein sareetan. Eragin baino gehiago, azaleratu; egon bazeudelako lehenago ere. Esan beharrik ez dago: aisialdia ez da erantzukizun politikotik... [+]
Lagunen arteko erlazioak fluidoen fisikaren pean daude, amodio erlazioak baino gehiago, Zygmunt Bauman gorabehera. Ez du gura esan amodio harremanak, egun, solidoak direnik. Likuadora-ren soziologoak saiakera gomendagarria idatzi zuen horretaz, Maitasun likidoa, azpitituluz Giza... [+]
Maiatzean Korsikan egon nintzen topaketa batean, hezkuntza artistikoa eta hizkuntzen irakaskuntza aipagai, gure antzerki taldean hezkuntza eta antzerkia anai-arreba bikiak baitira ekinean. Ikastaroan, luzaz mintzatu ginen linguista batekin, etorkinei frantsesa eta ingelesa... [+]
Pasa den astean kontabilitatea egiteko software libreko programa instalatu nuen ordenagailuan. Ez dakit lurralde guztietan berdin izango den, baina Bizkaian jarduera ekonomiko bat garatzen dugunok Batuz atarian egin behar ditugu fakturak. Batuz ataria ondo dago, baina... [+]
Kooperatiben mugimenduak euskal nortasunaren sakoneko afektu bat esnatzen du gehienetan. Kontzeptuarekiko gertutasun, harrotasun, lurraldetasun bat. Eta bizirik dabil, kooperatibek gaurkotasun handia irabazi dutelako, ez da iraganeko historiako ekimen euskaldun bat... [+]
Zezenketaren kontrakoa naiz, baina debekua heltzen den bitartean, jarraituko dut zezen-plazetan gozatzen”. Lagun baten iruzkin zinikoa gogorarazi dit Jose Luis Ábalos PSOEko ministro ohiaren azken polemikak.
Izan ere, Koldo ustelkeria kasuaren testuinguruan... [+]
Prekaritateak prekaritate, Euskal Herriko ezkerreko militanteak, oro har, ez gara txarto bizi. Udako oporrak dira horren adibide, asko baikara atseden plan bikaina dugunok; ikastaldi aroko gure ekologismoari, ordea, keroseno kiratsa dario. Zein baino zein hegaldi garestiagoak... [+]
“Ea hurrengorako ikasten duzun…”. Horrela agurtzen zuen amak onkologoa, kariñoz eta lotsarik gabe, kontsultatik ateratzen ginen bakoitzean. Hamar bat kontsulta egingo genituen bospasei urteren bueltan, eta agurra beti bera izaten zen. Emakume atsegina... [+]
Wesley Clark AEBetako jeneralak azaldu zuen moduan, 2001eko plana zen bost urtetan zazpi herrialde hartzea: Afganistan, Irak, Somalia, Sudan, Libano, Siria eta Iran. Ez dira bost urte izan, baina denak, azkena Siria, erori dira, Iran izan ezik.
Iranek erasoak Sirian, Iraken... [+]
2016. urtean Ping elkarteak urtero Nantesen antolatzen duen Summer Lab-ean izan nintzen. Gurean ere halakorik badugu, adibidez uztaileko lehen astean Tabakalerako Medialabean ematen dena.
Nanteseko Summer Lab-ean OSHW (Open Source Hardware / Kode Irekiko Hardwarea) inguruan,... [+]
Irango hiru gune nuklearrei eraso diete AEBek pasa den asteburuan. Donald Trump eta aiatolaren arteko pultsuan eta Netanyahuren rolean zentratu dira hedabideak albistea ematerakoan, ez ordea bertoko zein diasporako herritarren larritasunean: Teheranetik ihes egiteko bultzakada,... [+]