Bueltan da anabasa
Gutxinaka bada ere kultura berpizten ari da. Duela aste batzuk zabaldu zituzten museo eta arte-galerietako ateak, eta Gasteizko hainbat kontzertu aretok laster irekitzeko asmoa dute. Udako eskaintza kulturalak ez du zerikusirik izango aurreko urteetakoekin. Gasteizko Azkena Rock Festibala urtebete atzeratu da, eta aurreikusita zeuden ekimen askok streaming-aren aldeko apustua egin du.
Dena ilun ikusten den egoera honen erdian, zaila da etorkizun oparo eta aberasgarri bat aurreikustea kultur arloarentzat. Izan ere, ondo deritzot urte honetarako programatuta zeuden kontzertu, antzerki, erakusketa eta eskaintza kulturalen datak atzeratzea, baina non geratuko da kulturaren garapena? Sormena lantzen duten artistek tokia izango dute hurrengo udako jaialdietan?
Ziurgabetasun eta zalantzaz beteriko etorkizunari tarte batean ihes egiteko, Zeru bat, hamaika bide erakusketa proposatzen digu Gasteizko Artium Museoak. Konfinamendua baino lehenago estreinatu zen erakusketa honek Euskal Herriko zenbait artistaren artelanak ditu ikusgai. 1977-2002 bitarteko eraldaketa politiko, kultural eta sozialak ditu mintzagai, eta Nestor Basterretxea, Itziar Okariz, Jorge Oteiza, Eduardo Chillida, Esther Ferrer eta beste hainbaten lanak biltzen ditu.
Adierazpen aniztasunaren barnean egiten du ibilbidea museoak proposaturiko ibilbide honek. Ehun artelan, dokumentu eta artxibo-irudi baino gehiago jasotzen ditu erakusketak, eta tokikoaren eta globalaren arteko talkak erakutsi nahi dizkigu. Mugimenduz beteriko urteetan Euskal Herria gune oso aktiboa izan zen, hainbat arrazoirengatik, hala nola, gainbeheran zegoen industria eredua, diktadurak egindako errepresioa…
Ziurgabetasun eta aukera berrien testuinguru horretan, egoera berriak eskatzen zuenera moldatu zen artea. Garai hartako artista askok, herri-administrazioarentzat eta sortzen ari ziren erakundeentzat iruditegiak sortzeko zeregina hartu zuten: Eduardo Chillidak esaterako, EHUko logotipoa diseinatu zuen. Chillidaz gain, garai horretako euskal artea ulertzeko ezinbestekoak diren Oteiza eta Basterretxearen artelanak.
Itziar Okarizen artelanek ere indarra ematen diote erakusketari. Haren lanetan gorputzaren eta hizkuntzaren arteko konexioak sortzen du donostiarraren identitatea. 1990eko hamarkadan egindako argazki batzuen bidez, pijama daraman gazte kaskamotza hozkailu barrura begira dago. Gaztearen buruak Lurra irudikatzen du, buruko azalak ura eta ile motzek, aldiz, kontinenteak.
Laburbilduz, Zeru bat, hamaika bide erakusketan homogenizazioaren kontrako euskal aldarria adierazten da. Artelanek egonkortasuna eman nahi izan zieten garai ezegonkorrei. Errealitatea kritikotasunetik adierazteko ahalegin multzoa da, ordena apurtzeko modu bat.
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]
Zuzeneko musika gustatuz gero, ziur azken hamarkadan Eider Iturriagak egindako argazkiren bat ikusi duzula. Bere bi grinak uztartu ditu bermeotarrak: musika eta argazkilaritza. Eszenatoki batean hain azkar pasatzen den une hori harrapatzeko abilezia du, ikuslearen begietan... [+]
Chantal Akerman zinegile eta lankidea hil eta hamar urtera, haren ondarea zabaltzen buru-belarri jarraitzen du Claire Atherton muntatzaileak. Gaurkoan, ordea, Athertoni bere ibilbideaz galdetu nahi izan diot bereziki. Gasteizen, Artium museoko areto batean hartu gaitu,... [+]
Bere sorkuntza grafikoa izugarria izan arren joan den mendeko azken hamarkadetan, baita bere eragina ere inguruko artista eta sortzaileengan, badirudi oraindik ere Juan Carlos Eguillor (Donostia, 1947- Madril, 2011) artistaren izena ezezaguna egiten zaigula. Horregatik, Bilboko... [+]
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]
1920ko hamarkadan, Brasilgo hainbat artista, idazle eta pentsalarik bere herriarentzako nortasun propioa eta modernoa sortzeko proiektu kultural berritzaileari ekin zioten. Horrela, Oswald de Andrade poetak Brasilgo modernitate kulturala izango zenaren gidaliburu gisa Manifestu... [+]
Pasa den astean, itzalaldian, gure burua zaurgarri ikusita, pertsona asko hasi ginen ikertzen, gertatutakoa ulertzeko asmoz: zelan funtzionatzen du elektrizitatea garraiatzen duen azpiegiturak? Zergatik geratu da zaharkitua? Elektrizitatearen fenomeno fisikoak liluratzen nau,... [+]
Arabako artisten 35 lan paratu dituzte Emakumea. Familia eta lana erakusketan, Gasteizen. Aukeraketa egiteko, kanpoan utzi dituzte historian zehar emakumeak sarritan margotu izan diren beste egoera eta estereotipo batzuk, eta lanari lotutakoei eman diete garrantzia. Urriaren... [+]
Eskultura grekoerromatarrek bere garaian zuten itxurak ez du zerikusirik gaurkoarekin. Erabilitako materiala ez zuten bistan uzten. Orain badakigu kolore biziz margotzen zituztela eta jantziak eta apaingarriak ere eransten zizkietela. Bada, Cecilie Brøns Harvard... [+]
Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.
Behin batean, gazterik, gidoi nagusia betetzea egokitu zitzaion. Elbira Zipitriaren ikasle izanak, ikastolen mugimendu berriarekin bat egin zuen. Irakasle izan zen artisau baino lehen. Gero, eskulturgile. Egun, musika jotzen du, bere gogoz eta bere buruarentzat. Eta beti, eta 35... [+]
Azaroaren 4an itzuli die Frantziak benindarrei Katakle errege-aulkia, duela 132 urteko triskantzan frantses kolonoek lapurtu zietena. Memoriaren, aitortzaren eta ondare kulturalaren izenean, Europan zehar dituzten lapurtutako 500.000 objektuak berreskuratu nahi dituzte Afrikako... [+]