Elias Canetti izan zen idazle bat, jaiotzez bulgariarra, jatorriz sefardia, alemana erabili zuena osatzeko bere obra. Familiakoek gaztelania, neskameek bulgariera, zazpi edo zortzi hizkuntza hitz egiten ziren jaioterrian, garrantzitsua zen asko ongi jakitea. Gurasoek alemanez egiten zioten elkarri, ordea, “ez nuen euren artekoa ulertzeko baimenik”. Aitarekin harreman ona zuen. Amari zuzenean zion herra, “aita hil ondoren alemana irakatsi zidan arte”, behintzat. Garai bikaina izan zen orduan hasi zena: “Alemanez egiten hasi zen ama nirekin”. Alemana, beraz, “berandu eta egiazko minekin landatutako ama-hizkuntza izan zen” Canettirentzat.
Mihia aske memoria liburuan kontatzen du hori guztia, eta amak zein mespretxurekin gaitzetsi zuen Stefan Zweigen Jeremias lana: “Papera! Lasto hutsa! Nabari da berak ez duela ezer bizi izan. Hobe luke Barbusse irakurriko balu, eta ez horrelakorik idatzi!”. Literatura berebizikoa baitzen Canettitarrenean. Aitarekin dagoeneko piztu zitzaion grina, “gerora taxutu nauen ia guztia aitaren maitasunak bultzatuta zazpi urterekin irakurri nituen liburu haietan jasota zegoela jada”. Aldiz garai hartako gauzarik garrantzitsuena, kitzikagarriena eta bereziena, alde handiz, “amarekin nituen irakurketa-arratsak eta irakurketa haiei lotutako solasak ziren”. Pentsa: “Fedeak inoiz eragin ez zion suharra sentitzen zuen Shakespeare irakurtzen”.
Nik ez dut halako irakurle-historia epikorik, noski. Ezin dut esan hamar urterekin jada klasiko guztiak irakurrita neuzkanik, kapaz nintzela Homeroz hitz egiteko aitamekin. Gure etxean ez zegoen irakurzaletasun handirik. Baina ezta irakurzaletasunaren kontrako jarrerarik ere. Are bazegoen biblioteka bat, minimoa, irregularra, nahikoa zeozer pizteko nigan. Gaurko egunetik, biblioteka txiki bat –eta ama-hizkuntza pare bat, ados–, ez nieke askoz gehiago eskatuko gurasoei. Ez diet askoz gehiago utziko oinordetzan seme-alabei.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]
Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]