Ezgaitasuna duzuen pertsonen eskubideen aldeko aktibista zara. Lanaz harago, zeintzuk dira zure afizioak?

Kazetaritza maite dut. Fundazioak sustatzen duen Éxit21 aldizkariko erredaktorea naiz. Bertan hainbat kazetaritza lan egiten ditugu: iritziak eta elkarrizketak. Etxean lantzen ditugu artikuluak eta erredakzioan erabakitzen dugu publikatzeko moduan dauden edo landu behar diren. Horretaz aparte, fundazioaren giza eskubideen batzordean ere parte hartzen dut.

Zer deritzozu hedabideek ezgaitasun egoeran bizi zaretenon inguruan egiten duten jarraipenaz?

Niri ongi zaindu izan naute betidanik hedabideetan eta, zorionez, ez dut esperientzia txarrik izan. Baina egia da, komunikabideek sarri ezgaitasunaren egunean bakarrik hitz egiten dutela gutaz. Exit21 aldizkariaren bitartez, adibidez, salatzen ditugu kazetariek gu izendatzeko erabiltzen dituzten kontzeptuak: gaixorik gaudela, sufritzen dugula edo ezgaiak garela esaten baitute askotan, pertsonak garela aipatu gabe.

Adimen ezgaitasuna duten pertsonen eskubideen aldeko borrokak markatu du zure ibilbidea. Noiz eta nola erabaki zenuen horretan murgiltzea?

Down Sindromearen Fundazio Katalanak giza eskubideen inguruan antolatu zituen ikastaro batean izena eman nuen 2013an. Hortik aurrera hasi nintzen gure eskubideen aldeko borrokan, erabakirik hartu gabe, besterik gabe, egunerokoan gertatzen den bazterketaren kontra borrokatzeak indarra ematen zidalako. Egiten dudanarekin zoriontsu naiz, ezinbestekoa baita.

2016tik Bartzelonako Udaleko ezgaitasunen kolektiboaren ordezkaria zara. Zer deritzozu esperientzia horretaz?

Lau urte hauen ondotik pozik nago egindakoarekin. Orain hauteskunde berriak egingo dira Zuzendaritza Kontseiluan eta berriz aurkeztuko naiz. Pozik nago, nire lanari esker lortu dugulako lege berri bat ateratzea. Horren bitartez, ezin izango da hauteskunde hauetan, orain arte bezala, guraso edo tutore legalik aurkeztu. Ni bezala, ezgaitasuna duten pertsonek eskuratu ahal izango dute bakarrik kargua. Ezinbestekoa da ezgaitasuna dugunok halako karguetarako irisgarritasuna izatea.

Hain zuzen ere, Down sindromea duten biztanle anitzek ez bezala, erakunde publiko batean lan egiten ari zara zu. Zenbateraino da garrantzitsua logika hau aldatzea?

Ezinbestekoa da ezgaitasun intelektuala dugunok halako ardurak hartzea. Hain zuzen ere, ni naiz mundu mailan ezgaitasun intelektuala izanik ardura publikoak dituen emakume bakarrenetakoa. Guri eragiten diguten erabakiak hartzen badituzte, ezinbestekoa da guk erabaki horietan parte hartzea.

2019ko ekainean New Yorken izan zinen, Nazio Batuen Erakundean "Buruzagitza politiko eta publikoko karguetako ezgaitasuna duten emakumeen adierazpena" sinatzeko.

Kontua da Down Sindromearen Fundazio Katalanak urtero familien arteko topaketa batzuk antolatzen ditugula, eta urte batean NBEko Maria Soledad Cisternas Reyes gonbidatu genuen. Éxit21 aldizkarirako elkarrizketatu nuen nik, eta ondoren proposatu zidan New Yorkera joatea. Zenbait herrialdetan eginkizun politikoak ditugun eta ezgaitasuna dugun hogei emakume aukeratu gintuzten adierazpen hori egiteko.

Nola gogoratzen duzu esperientzia?

Oso polita izan zen. Turismoa egiteko aprobetxatu nuen, baina garrantzitsuena azken eguna izan zen, NBEko areto handi batean elkartu nintzen mundu guztiko ezgaitasun fisikoa zuten emakume askorekin adierazpena sinatzeko. Ezgaitasun intelektuala zuen emakume bakarra ni nintzen...

Badago uste duenik ezgaitasun egoeran bizi zareten emakumeek diskriminazio bikoitza pairatzen duzuela. Ados al zaude?

Noski. Hala ere, ni baztertuago sentitu naiz Down izateagatik emakumea izateagatik baino. Adibidez, aste santuko opor batzuetan Vinarós-era joan ginen: erreserba egina genuen Internet bitartez, eta hara iritsi ginenean, kalean utzi gintuzten. Horretaz aparte, etxebizitza bilatzen nuenean ere, jabearekin gelditu nintzen pisua ikusteko eta berak ukatu zidan bisita, arrazoi berarengatik.

Zenbateraino hobetu da egoera zentzu horretan?

Tira, halako gauzak gertatzen direla kontutan hartuta, lan asko dago egiteko oraindik...

Amaitzeko, zeintzuk dira zure erronkak hemendik aurrera?

Orain arte bezala, gustuko dudana eta egiten dudana egiten jarraitzeko baliabideak izatea. Eta, era berean, egiten dudan hau ahalik eta gehien hedatzea, sare sozialetan zein hedabideetan.