Elkarteko Elena Avalosek salatu du aulki gurpildunarekin komunera sartzea oztopatzea, pertsona desgaituen eskubideen, autonomiaren eta duintasunaren kontra doala.
Urteak daramatza Eginaren Eginez elkarteak pertsona desgaitu fisikoen eskubideen, autonomiaren eta independentziaren alde borrokan. Eta aspalditik salatzen dute Arabako ospitaleak ez direla irisgarriak. Izan ere, ospitaletako gela askotan ez dago lekurik aulki gurpildunarekin ohetik komunera joan, eta barrura sartzeko. “Ospitalera sartzen diren momentutik, esfinterra kontrolatzeko arazorik ez izan arren, fardela jartzen diete”, salatu du Elena Avalos gizarte langileak.
1997ko abenduan onartu zen EAEn Irisgarritasuna Sustatzeko Legea. Xedea zen hiri-ingurunearen, espazio publikoen, eraikinen, garraiabideen eta informazio eta komunikazioko sistemen irisgarritasuna bermatzea eta pertsona guztiek eta bereziki desgaituak diren pertsonek autonomiaz erabiltzea eta gozatzea. Avalosek azaldu duenez, lau legealdi negoziatzen ibili behar izan zuten legea onartzeko. Azpimarratu du irisgarritasun faltak urte luzez borrokatu dituzten eskubideak eta legea urratzen dituela: “Pertsona desgaituen duintasunaren kontra doa. Horrez gain, autonomia kentzen die”.
Gaineratu du berdintasuna sustatu ezean, oztopoak jarri, eta menpekotasuna sustatzen duela Osakidetzak: “Ingurua irisgarria ez izateak sortzen du desgaitasuna, eta ez norberaren egoerak. Gainera, jendearen frustrazioa handitzen du, etengabe laguntza eskatu behar dutelako”.
“Ospitalera sartzen diren momentutik, esfinterra kontrolatzeko arazorik ez izan arren, fardela jartzen diete”
Kalitatezko arretarako premia
Arreta ginekologikoa jasotzeko ere oztopoak jartzen dituztela dio, eta adibidetzat Salburuako osasun zentroa aipatu du. Arreta ginekologikorako erreferentziazko zentro bat da pertsona askorentzat Gasteizen: “Korridorea zabala da, baina kontsultak oso estuak dira eta miaketa egiteko gelan ez dago deusetarako lekurik”. Horrelako azpiegiturak aniztasuna kontuan hartu eta herritarren beharretara moldatu behar direla dio: “Batzuei ez diete azterketa ginekologikorik egiten uste dutelako errua emakume horiena dela”.
Horrez gain, elkarteko kideek salatu dute ez dituztela pertsona desgaitu fisikoak kontuan hartu EAEko Osasun Itunaren Mahaian. Horregatik, Osakidetzari eskatu diote “kalitatezko” osasun arreta “segurua” bermatzeko: irisgarritasuna probak egiteko eta arreta arlo guztietan.
Langabezian geratu nintzen 24 urterekin, eta ezagun batek lan xelebrea eskaini zidan: ezkondu aurreko despedidak antolatzea. Logroñoko bere enpresa hedatu nahi zuen beste hiriburuetara, tartean Bilbora. Ezkongaien lagunen deiak jasotzen nituen, eta askotariko jarduerak... [+]
Javier Escudero Pascual (Iruñea, 1979) “poz-pozik” dago erretiroa hartuta nahi beste gauza egiteko astia duelako. Nafarroako Aspace kirol klubeko motordun aulkiko futbol taldeko jokalaria da. Duela urtebete sortu zuten taldea, eta hirugarren geratu dira... [+]
Bai ikastetxeek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerek, bai aisialdiari loturiko ekintzek eta udalekuek desgaitasunen bat duten haurrak kanpoan uzten dituzte maiz, eta hain justu, jarduera horiek bereziki onuragarriak dira premia bereziak dituzten haurrentzat. Hala dio... [+]
Orain arte desgaituak ez diren pertsonekin lehiatu da Uharteko Ipar Eski Taldeko Eneko Leyun eskiatzailea (Iruñea, 1998). 2024-2025 denboraldian, lehenengo aldiz parte hartu du Adimen Urritasuna duten Pertsonentzako Iraupeneko Eskiko Espainiako Txapelketan. Urrezko... [+]
Desgaitasun fisikoa duen arkitekto baten alabaren etxea bisitatu ondoren idazten dut honako hau.
Desgaitasun fisikoa duten pertsonen taldeek ez dute arkitektoa maite, beraien bizitza zailtzen duen gaizkile bat kontsideratzen baitute. Gorrotoa ulerkorra da: arkitektoaren lanak... [+]
Gazteagotan baino lotsa handiagoa dauka, baina horrek ez dio saltsa askotan ibiltzeko gogoa kentzen Leire Zabalza Santestebani (Iruñea, 1990). Beste gauza askoren artean, Motxila 21 musika taldeko kidea da. Nabarmendu du musika gauza asko aldarrikatzeko bide izan... [+]
Istorioetan murgildu eta munduak eraikitzea gustuko du Iosune de Goñi García argazkilari, idazle eta itzultzaileak (Burlata, Nafarroa, 1993). Zaurietatik, gorputzetik eta minetik sortzen du askotan. Desgaitua eta gaixo kronikoa da, eta artea erabiltzen du... [+]
Dezibelio eta argiztapen muturrekoak ohiko diren makro-ikuskizunen eta makro-estimuluen garaiotan, autismodun haurren bueltako elkarteek aspalditik egindako eskaera zabaltzen ari da pixkanaka, baita Errege Magoen desfileetan ere: ez musika, ez argiztapen, ez abiadura... [+]
Artea eta zientzia elkarrengandik oso urrun egon daitezkeela dirudien arren, biak gustuko ditu Maider Mimi (Maider Triviño) zientzialari eta artistak (Aretxabaleta, Gipuzkoa, 1997). Ikerkuntzan, antzerkian, musikan, bakarrizketetan, poesian eta beste gauza askotan dabil... [+]
Sortzez Hazparnekoak (Lapurdi) ez badira ere, berrogei urte baino gehiago daramatzate Étienne Arburua haltsuarrak eta Cathy Arrotcarena hoztarrak Hazparnen bizitzen, eta urteak dira elkar ezagutzen dutela. Itsuak dira biak, eta larunbatero Angelura (Lapurdi) joaten dira... [+]
Ikusgarritasun txikia dute gure gizartean komunikazio zailtasunak dituzten pertsonek eta bizi dituzten oztopoek. Ezezaguna da esparru horretan aritzeko formatzen diren komunikazio-bitartekarien lana: zailtasunak dituzten pertsonek beren gaitasunak garatu ditzaten laguntzen dute,... [+]
Sarean lan egiteko elkar entzutea eta errespetatzea “nahitaezkoa” da Aitor Bedialaunetarentzat (Ondarroa, Bizkaia, 1991). Euskal Gorrak, Pertsona Gorren Elkarteen Euskal Federazioko presidentea zeinu hizkuntzaren kalitatea zaintzearen garrantziaz mintzatu da. Salatu... [+]
Mugitzeko eta ibiltzeko zailtasunak dituzten 5 urteko bi ikasleri asteroko baso-eskola saioa egokitu zaie Irungo ikastetxean: muga eta beldur artean hasitako erronkak onura, garapen eta ikasketa handiak izan ditu. "Oso babestuta dauden ikasleak dira eta basoan aske uzteak... [+]
Sentsibilizazio saioen, hitzaldien eta sare sozialen bidez aktibismo antikapazitista egiten du Juncal Cepedak (Irun, Gipuzkoa, 1986). Txikitan ez du erreferente desgaiturik izan, eta besteei laguntzeko eta erreferenteak sortzeko egiten du dibulgazioa. Sare sozialen bidez,... [+]
Ikusmena galdu arren, partidak irabazten jarraitzen du Aritz Huartek. Eskubaloia utzi eta goalballean jokatzen hasi zen duela hiru urte, Nafarroako Itsuen Kirol Taldean. Espresuki itsuentzat sorturiko kirola da, eta gaur egun, ikusmen desgaitasunen bat dutenek baino ez dute... [+]